Xem mã nguồn của Gliese 436

{{Starbox begin
| name = Gliese 436
}}
{{Starbox observe
| epoch=J2000
| constell=[[Sư Tử (chòm sao)|Sư Tử]]<ref name="Roman1987"/>
| ra={{RA|11|42|11,0932}}<ref name="Gaia2016"/>
| dec={{DEC|+26|42|23,653}}<ref name="Gaia2016"/>
| appmag_v=10.67<ref name="Butler2004"/>}}
{{Starbox character
| class = M2.5&nbsp;V<ref name="Butler2004"/>
| appmag_1_passband = B
| appmag_1 = ~12,20<ref name=aj128_1_463/>
| appmag_2_passband = V
| appmag_2 = ~10,68<ref name=aj128_1_463/>
| appmag_3_passband = J
| appmag_3 = 6,900 ± 0,024<ref name=2MASS/>
| appmag_4_passband = H
| appmag_4 = 6,319 ± 0,023<ref name=2MASS/>
| appmag_5_passband = K
| appmag_5 = 6,073 ± 0,016<ref name=2MASS/>
| b-v = +1,52<ref name="Butler2004"/>
| u-b = +1,23<ref name="Simbad"/>
| variable = 
}}
{{Starbox astrometry
| radial_v = +10,0<ref name=gcsrv/>
| prop_mo_ra = 895,196±0,200<ref name="Gaia2016"/>
| prop_mo_dec = −813,717±0,124<ref name="Gaia2016"/>
| parallax = 102,58
| p_error = 0,31
| parallax_footnote = <ref name="Gaia2016"/>
| absmag_v = 10,63<ref name="Butler2004"/>
| dist_ly = 31,80 ± 0,10
| dist_pc = 9,75 ± 0,03
}}
{{Starbox detail
| mass=0,41 ± 0,05<ref name="Butler2004"/>
| radius=0,42<ref name=apjss52/>
| luminosity=0,025<ref name="Butler2004"/>
| temperature=3.318<ref name=apjss52/>
| metal=–0,32 ± 0,12<ref name=apj653>{{chú thích tạp chí | last=Bean | first=Jacob L. | last2=Benedict | first2=G. Fritz | last3=Endl | first3=Michael | title=Metallicities of M Dwarf Planet Hosts from Spectral Synthesis | journal=The Astrophysical Journal | date=2006 | volume=653 | issue=1 | pages=L65–L68 | bibcode=2006ApJ...653L..65B | doi=10.1086/510527 | type=abstract | arxiv=astro-ph/0611060 }}—về [[độ kim loại]], lưu ý rằng <math>\begin{smallmatrix}10^{-0,32} = 0,48\end{smallmatrix}</math> hay 48%</ref>
| gravity=5,0<ref name=pasp119_851_90/>
| rotational_velocity=1,0<ref name=apj704_2_975/>
| rotation=39,9±0,8<ref name=mnras452_3_2745/>
| age=7,41–11,05 tỷ<ref name=saffe>{{chú thích tạp chí | last=Saffe | first=C. | last2=G&oacute;mez | first2=M. | last3=Chavero | first3=C. | title=On the Ages of Exoplanet Host Stars | journal=Astronomy & Astrophysics | date=2006 | arxiv=astro-ph/0510092 | doi=10.1051/0004-6361:20053452 | bibcode=2005A&A...443..609S | volume=443 | issue=2 | pages=609–626 }}</ref>
}}
{{Starbox catalog
| names=[[2MASS]]&nbsp;J11421096+2642251, [[Danh lục Gliese-Jahreiss|GJ]]&nbsp;436, [[Danh lục Hipparcos|HIP]]&nbsp;57087, [[Danh lục hai phần mười Luyten|LTT]]&nbsp;13213, [[Danh lục nửa giây Luyten|LHS]]&nbsp;310, [[Danh lục Ross|Ross]]&nbsp;905.<ref name="Simbad"/>}}
{{Starbox reference
| Simbad = LHS+310
| EPE = GJ+436
}}
{{Starbox end}}
'''Gliese 436''' là một [[sao lùn đỏ]] cách hệ Mặt Trời khoảng {{Convert|31,8|ly|pc|abbr=off|lk=on}} nằm trong [[chòm sao]] [[hoàng đạo]] [[Sư Tử (chòm sao)|Sư Tử]]. Nó có [[cấp sao biểu kiến]] là 10,67,<ref name="Butler2004"/> quá mờ nhạt để nhìn bằng mắt thường. Tuy nhiên, nó có thể được nhìn thấy với một kính thiên văn khiêm tốn với [[Độ mở|khẩu độ]] {{Convert|2,4|in|cm|abbr=on|sigfig=1}}.<ref name=sherrod_koed2003/> Năm 2004, sự tồn tại của một [[hành tinh ngoài hệ Mặt Trời]], [[Gliese 436 b|Gliese 436b]], đã được xác minh là quay quanh ngôi sao này. Hành tinh này sau đó được phát hiện là quá cảnh qua ngôi sao chủ của nó.

== Tính chất ==
Gliese 436 là một ngôi sao thuộc nhóm M2.5V,<ref name="Butler2004"/> có nghĩa là nó là một [[sao lùn đỏ]]. Các mô hình sao cho kích thước ước tính khoảng 42% [[Bán kính Mặt Trời|bán kính của Mặt Trời]]. Mô hình tương tự dự đoán rằng [[Bầu khí quyển sao|bầu khí quyển bên ngoài]] có [[nhiệt độ hiệu dụng]] là 3.318 K,<ref name=apjss52/> tạo cho nó màu đỏ cam của một ngôi sao loại M.<ref name=csiro/> Những ngôi sao nhỏ như thế này tạo ra năng lượng với tốc độ thấp, chỉ cung cấp cho nó 2,5% độ sáng của Mặt Trời.<ref name="Butler2004"/>

Gliese 436 già hơn Mặt Trời vài tỷ năm và nó có rất nhiều [[Độ kim loại|nguyên tố nặng]] (với khối lượng lớn hơn heli-4) bằng 48% của Mặt Trời. Vận tốc tự quay khả kiến là 1,0&nbsp;km/s, và [[quyển màu]] có mức độ [[Từ trường sao|hoạt động từ tính]] thấp.<ref name="Butler2004"/> Gliese 436 là thành viên của "[[sao đĩa cổ|quần thể đĩa cổ]]" với các thành phần vận tốc trong [[hệ tọa độ thiên hà]] là ''U''=+44, ''V''=20 và ''W''=+20&nbsp;km/s.<ref name="Butler2004"/>

== Hệ hành tinh ==
Ngôi sao này có một hành tinh đã biết quay quanh, được đặt tên là [[Gliese 436 b]]. Hành tinh này có [[chu kỳ quỹ đạo]] là 2,6 ngày Trái Đất và [[Quá cảnh thiên thể|quá cảnh]] ngôi sao khi nhìn từ Trái Đất. Nó có khối lượng gấp 22,2 [[khối lượng Trái Đất]] và đường kính khoảng 55.000&nbsp;km, tạo cho nó một khối lượng và bán kính tương tự như các [[Hành tinh khí khổng lồ|hành tinh khổng lồ băng]] là [[Sao Thiên Vương]] và [[Sao Hải Vương]] trong hệ Mặt Trời. Nói chung, các phép đo phổ Doppler không đo được khối lượng thực của hành tinh, mà thay vào đó là đo <var>m</var> [[sin]] <var>i</var>, trong đó <var>m</var> là khối lượng thực và <var>i</var> là độ nghiêng của quỹ đạo (góc giữa đường ngắm thẳng và vectơ vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo của hành tinh), một đại lượng thường không rõ. Tuy nhiên, đối với Gliese 436 b, các lần quá cảnh cho phép xác định độ nghiêng, vì chúng cho thấy mặt phẳng quỹ đạo của hành tinh rất gần với đường ngắm (nghĩa là độ nghiêng gần 90 [[Độ (góc)|độ]]). Do đó khối lượng được đưa ra là khối lượng thực tế. Hành tinh này được cho là phần lớn bao gồm các loại băng nóng với lớp vỏ ngoài là [[hydro]] và [[heli]], và được gọi là "[[Sao Hải Vương nóng]]".<ref>{{Chú thích tạp chí | last=Gillon M. | display-authors=etal | date=2007 | title=Detection of transits of the nearby hot Neptune GJ 436 b | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=472 | issue=2 | pages=L13–L16 | arxiv=0705.2219 | bibcode=2007A&A...472L..13G | doi=10.1051/0004-6361:20077799}}</ref>

Quỹ đạo của GJ 436 b có thể bị lệch với sự tự quay của ngôi sao.<ref>{{Chú thích tạp chí | last=Knutson | first=Heather A. | date=2011 | title=A ''Spitzer'' Transmission Spectrum for the Exoplanet GJ 436b | journal=Astrophysical Journal | volume=735, 27 | issue=1 | pages=27 | arxiv=1104.2901 | bibcode=2011ApJ...735...27K | doi=10.1088/0004-637X/735/1/27}}</ref> Ngoài ra, quỹ đạo của hành tinh là [[Độ lệch tâm quỹ đạo|lệch tâm]]. Do các [[lực thủy triều]] có xu hướng làm tròn quỹ đạo của hành tinh trong thang thời gian ngắn, điều này cho thấy Gliese 436 b đang bị nhiễu loạn bởi một hành tinh bổ sung quay quanh ngôi sao.<ref name="deming">{{Chú thích tạp chí | last=Deming D. | display-authors=etal | date=2007 | title=Spitzer Transit and Secondary Eclipse Photometry of GJ 436b | journal=The Astrophysical Journal | volume=667 | issue=2 | pages=L199–L202 | arxiv=0707.2778 | bibcode=2007ApJ...667L.199D | doi=10.1086/522496}}</ref>
{{OrbitboxPlanet begin
| table_ref = <ref name="Trifonov2018"/>
}}
{{OrbitboxPlanet
| exoplanet = [[Gliese 436 b|b]]
| mass_earth = {{val|21.36|0.20|0.21}}
| semimajor = 0,028±0,01
| period = 2,64388±0,00006
| eccentricity = {{val|0.152|0.009|0.008}}
| inclination = {{val|85.80|0.25|0.21}}
| radius_earth = 4,33 ± 0,18
}}
{{Orbitbox end}}

=== Hành tinh thứ hai có thể ===
Năm 2008, một hành tinh thứ hai, được đặt tên là "Gliese 436 c" được người ta tuyên bố là đã phát hiện, với chu kỳ quỹ đạo là 5,2 ngày và bán trục chính quỹ đạo là 0,045 AU.<ref>{{chú thích tạp chí | author=Ribas I. | author2=Font-Ribera S. | author3=Beaulieu J. P. |name-list-style=| title=A ~5 M<sub>⊙</sub> Super-Earth Orbiting GJ 436?: The Power of Near-Grazing Transits | date=2008 | journal=The Astrophysical Journal | volume=677 | issue=1 | pages=L59–L62 | doi=10.1086/587961 | bibcode=2008ApJ...677L..59R | arxiv=0801.3230 }}</ref> Hành tinh này được cho là có khối lượng khoảng 5 lần [[khối lượng Trái Đất]] và có bán kính lớn hơn khoảng 1,5 lần so với Trái Đất.<ref name="reuters"/> Do kích thước của nó, hành tinh này được cho là một [[hành tinh đất đá]].<ref>{{Chú thích web | url=http://www.space.com/scienceastronomy/080409-smallest-exoplanet.html | tựa đề=New Super-Earth is Smallest Yet | website=Space.com | ngày truy cập=2008-04-10}}</ref> Nó được các nhà khoa học Tây Ban Nha công bố vào tháng 4 năm 2008 bằng cách phân tích ảnh hưởng của nó trên quỹ đạo của Gliese 436 b.<ref name="reuters">[https://www.reuters.com/article/scienceNews/idUSL0956988620080409 Reuters]</ref> Phân tích sâu hơn cho thấy chiều dài quá cảnh của hành tinh bên trong không thay đổi, một tình huống loại bỏ hầu hết các cấu hình có thể có cho hệ thống này. Ngoài ra, nếu nó có quỹ đạo ở các tham số này, hệ thống sẽ chỉ là quỹ đạo "không ổn định" trên biểu đồ [http://www.lpl.arizona.edu/~rory/research/xsp/dynamics/ Tương tác Hành tinh Mở rộng] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160505160348/http://www.lpl.arizona.edu/~rory/research/xsp/dynamics/ |date=2016-05-05 }} của UA. Do đó, sự tồn tại của "Gliese 436 c" này được coi là không thể xảy ra,<ref>{{chú thích tạp chí | author = Alonso, R. | display-authors = etal | title = Limits to the planet candidate GJ 436c | date = 2008 | journal = [[Astronomy and Astrophysics]] | volume = 487 | issue = 1 | pages = L5–L8 | doi = 10.1051/0004-6361:200810007 | bibcode = 2008A&A...487L...5A|arxiv = 0804.3030 }}</ref> và khám phá này cuối cùng đã bị rút lại tại hội nghị Hành tinh Quá cảnh ở Boston, 2008 <ref>{{Chú thích web | url=http://voparis-exoplanet-new.obspm.fr/catalog/gj_436_b/ | tựa đề=Planet GJ 436 b | tác giả=Schneider J. | url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20141223004957/http://voparis-exoplanet-new.obspm.fr/catalog/gj_436_b/ | ngày lưu trữ=2014-12-23 | ngày truy cập=2013-02-23}}</ref>

Mặc dù rút lại, các nghiên cứu kết luận rằng khả năng có thêm một hành tinh quay quanh Gliese 436 vẫn có lý.<ref>{{Chú thích tạp chí | last=Bean J. L. | last2=Seifahrt A. |name-list-style=| date=2008 | title=Observational Consequences of the Recently Proposed Super-Earth Orbiting GJ436 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=487 | issue=2 | pages=L25–L28 | arxiv=0806.3270 | bibcode=2008A&A...487L..25B | doi=10.1051/0004-6361:200810278}}</ref> Với sự trợ giúp của lần quá cảnh không được để ý được tự động ghi lại tại NMSU vào ngày 11 tháng 1 năm 2005 và các quan sát của các nhà thiên văn nghiệp dư, đã có ý kiến cho rằng có xu hướng làm tăng [[độ nghiêng quỹ đạo]] của Gliese 436 b, mặc dù xu hướng này vẫn chưa được xác nhận. Xu hướng này tương thích với sự nhiễu loạn bởi một hành tinh có khối lượng nhỏ hơn 12 lần khối lượng Trái Đất trên quỹ đạo trong khoảng 0,08 AU của ngôi sao.<ref name="coughlin">{{Chú thích tạp chí | last=Coughlin J. L. | display-authors=etal | date=2008 | title=New Observations and a Possible Detection of Parameter Variations in the Transits of Gliese 436b | journal=The Astrophysical Journal | volume=689 | issue=2 | pages=L149–L152 | arxiv=0809.1664 | bibcode=2008ApJ...689L.149C | doi=10.1086/595822}}</ref>

=== Hai ứng cử viên Trái Đất ===
Vào tháng 7 năm 2012, NASA thông báo rằng các nhà thiên văn học tại [[Đại học Trung Florida]], sử dụng [[Kính viễn vọng Không gian Spitzer|Kính thiên văn vũ trụ Spitzer]], tin tưởng mạnh mẽ rằng họ đã quan sát được một hành tinh thứ hai.<ref name="SMH">{{Chú thích web | url=http://www.smh.com.au/technology/sci-tech/alien-exoplanet-smaller-than-earth-discovered-20120719-22bc4.html | tựa đề=Alien exoplanet smaller than Earth discovered | ngày=July 2012 | nhà xuất bản=Sydney Morning Herald | ngày truy cập=2012-07-19}}</ref> Hành tinh ứng cử viên này đã được định danh sơ bộ là UCF-1.01, theo cách đặt tên của Đại học Trung Florida.<ref>{{Chú thích web | url=http://articles.orlandosentinel.com/2012-07-18/news/os-ucf-planet-discovey-20120718_1_earth-size-planets-red-dwarf-star-nasa-spitzer-space-telescope | tựa đề=Planet UCF 1.01 is introduced to the world of astronomy | tác giả=Powers | tên=Scott | ngày=ngày 18 tháng 7 năm 2012 | website=Orlando Sentinel | ngày truy cập=ngày 20 tháng 7 năm 2012 | archive-date=2015-09-07 | archive-url=https://web.archive.org/web/20150907182920/http://articles.orlandosentinel.com/2012-07-18/news/os-ucf-planet-discovey-20120718_1_earth-size-planets-red-dwarf-star-nasa-spitzer-space-telescope | url-status=dead }}</ref> Nó được đo có bán kính khoảng 2/3 so với Trái Đất và giả sử có mật độ giống Trái Đất 5,5 g/cm³, được ước tính có khối lượng 0,3 lần Trái Đất và trọng lực bề mặt khoảng 2/3 của Trái Đất. Nó quay quanh khoảng cách 0,0185 AU từ ngôi sao, cứ sau 1,3659 ngày. Các nhà thiên văn học cũng tin rằng họ đã tìm thấy một số bằng chứng cho một ứng cử viên hành tinh bổ sung, UCF-1.02, có kích thước tương tự, mặc dù với chỉ một phát hiện quá cảnh thì quỹ đạo của nó là không rõ.<ref name="Stevenson2012"/> Các quan sát tiếp theo với [[Kính viễn vọng không gian Hubble|Kính viễn vọng Không gian Hubble]] cũng như phân tích lại dữ liệu Spitzer không thể xác nhận các hành tinh này.<ref name="Stevenson2014"/><ref name="Lanotte2014"/>

== Tham khảo ==
{{tham khảo|30em|refs=
<ref name="Roman1987">{{chú thích tạp chí | title=Identification of a Constellation From a Position | last1=Roman | first1=Nancy G. | journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific | volume=99 | issue=617 | pages=695–699 | year=1987 | bibcode=1987PASP...99..695R | doi=10.1086/132034 | doi-access=}} [http://vizier.u-strasbg.fr/vizier/VizieR/constellations.htx Vizier query form]</ref>

<ref name="Gaia2016">{{chú thích tạp chí | title=Gaia Data Release 1. Summary of the astrometric, photometric, and survey properties | url=https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2016/11/aa29512-16/aa29512-16.html | last1=Brown | first1=A. G. A. | last2=Vallenari | first2=A. | last3=Prusti | first3=T. | last4=De Bruijne | first4=J. H. J. | last5=Mignard | first5=F. | last6=Drimmel | first6=R. | last7=Babusiaux | first7=C. | last8=Bailer-Jones | first8=C. A. L. | last9=Bastian | first9=U. | last10=Biermann | first10=M. | last11=Evans | first11=D. W. | last12=Eyer | first12=L. | last13=Jansen | first13=F. | last14=Jordi | first14=C. | last15=Katz | first15=D. | last16=Klioner | first16=S. A. | last17=Lammers | first17=U. | last18=Lindegren | first18=L. | last19=Luri | first19=X. | last20=o'Mullane | first20=W. | last21=Panem | first21=C. | last22=Pourbaix | first22=D. | last23=Randich | first23=S. | last24=Sartoretti | first24=P. | last25=Siddiqui | first25=H. I. | last26=Soubiran | first26=C. | last27=Valette | first27=V. | last28=Van Leeuwen | first28=F. | last29=Walton | first29=N. A. | last30=Aerts | first30=C. | display-authors=1 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=595 | at=A2 | year=2016 | arxiv=1609.04172 | bibcode=2016A&A...595A...2G | doi=10.1051/0004-6361/201629512 }}[http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-out.add=.&-source=I/337/tgas&recno=1058988 Gaia Data Release 1 catalog entry]</ref>

<ref name="Butler2004">{{chú thích tạp chí | title=A Neptune-Mass Planet Orbiting the Nearby M Dwarf GJ 436 | last1=Butler | first1=R. Paul | last2=Vogt | first2=Steven S. | last3=Marcy | first3=Geoffrey W. | last4=Fischer | first4=Debra A. | last5=Wright | first5=Jason T. | last6=Henry | first6=Gregory W. | last7=Laughlin | first7=Greg | last8=Lissauer | first8=Jack J. | display-authors=1 | journal=The Astrophysical Journal | volume=617 | issue=1 | pages=580–588 | year=2004 | arxiv=astro-ph/0408587 | bibcode=2004ApJ...617..580B | doi=10.1086/425173 }}</ref>

<ref name=aj128_1_463>{{citation | display-authors=1 | last1=Reid | first1=I. Neill | last2=Cruz | first2=Kelle L. | last3=Allen | first3=Peter | last4=Mungall | first4=F. | last5=Kilkenny | first5=D. | last6=Liebert | first6=James | last7=Hawley | first7=Suzanne L. | last8=Fraser | first8=Oliver J. | last9=Covey | first9=Kevin R. | last10=Lowrance | first10=Patrick | last11=Kirkpatrick | first11=J. Davy | last12=Burgasser | first12=Adam J. | title=Meeting the Cool Neighbors. VIII. A Preliminary 20 Parsec Census from the NLTT Catalogue | journal=The Astronomical Journal | volume=128 | issue=1 | pages=463–483 |date=July 2004 | doi=10.1086/421374 | bibcode=2004AJ....128..463R |arxiv = astro-ph/0404061 }}</ref>

<ref name=2MASS>{{citation | display-authors=1 | last1=Cutri | first1=R. M. | last2=Skrutskie | first2=M. F. | last3=van Dyk | first3=S. | last4=Beichman | first4=C. A. | last5=Carpenter | first5=J. M. | last6=Chester | first6=T. | last7=Cambresy | first7=L. | last8=Evans | first8=T. | last9=Fowler | first9=J. | last10=Gizis | first10=J. | last11=Howard | first11=E. | last12=Huchra | first12=J. | last13=Jarrett | first13=T. | last14=Kopan | first14=E. L. | last15=Kirkpatrick | first15=J. D. | last16=Light | first16=R. M. | last17=Marsh | first17=K. A. | last18=McCallon | first18=H. | last19=Schneider | first19=S. | last20=Stiening | first20=R. | last21=Sykes | first21=M. | last22=Weinberg | first22=M. | last23=Wheaton | first23=W. A. | last24=Wheelock | first24=S. | last25=Zacarias | first25=N. | date=June 2003 | publisher=NASA/IPAC | title=2MASS All Sky Catalog of point sources | bibcode=2003tmc..book.....C }}</ref>

<ref name="Simbad">{{cite simbad | title=Gliese 436 | access-date = ngày 6 tháng 10 năm 2018}}</ref>

<ref name=gcsrv>{{citation | last=Wilson | first=Ralph Elmer | date=1953 | title=General Catalogue of Stellar Radial Velocities | journal=Carnegie Institute Washington D.C. Publication | publisher=Carnegie Institution of Washington | location=Washington | bibcode=1953GCRV..C......0W}}</ref>

<ref name=apjss52>{{chú thích tạp chí | last=Johnson | first=H. M. | last2=Wright | first2=C. D. | title=Predicted infrared brightness of stars within 25 parsecs of the sun | journal=Astrophysical Journal Supplement Series | date=1983 | volume=53 | pages=643–711 | doi=10.1086/190905 | bibcode=1983ApJS...53..643J }}—see page 673.</ref>

<ref name=pasp119_851_90>{{citation | display-authors=1 | last1=Maness | first1=H. L. | last2=Marcy | first2=G. W. | last3=Ford | first3=E. B. | last4=Hauschildt | first4=P. H. | last5=Shreve | first5=A. T. | last6=Basri | first6=G. B. | last7=Butler | first7=R. P. | last8=Vogt | first8=S. S. | title=The M Dwarf GJ 436 and its Neptune-Mass Planet | journal=The Publications of the Astronomical Society of the Pacific | volume=119 | issue=851 | pages=90–101 |date=January 2007 | doi=10.1086/510689 | bibcode=2007PASP..119...90M |arxiv = astro-ph/0608260}}</ref>

<ref name=apj704_2_975>{{citation | display-authors=1 | last1=Jenkins | first1=J. S. | last2=Ramsey | first2=L. W. | last3=Jones | first3=H. R. A. | last4=Pavlenko | first4=Y. | last5=Gallardo | first5=J. | last6=Barnes | first6=J. R. | last7=Pinfield | first7=D. J. | title=Rotational Velocities for M Dwarfs | journal=The Astrophysical Journal | volume=704 | issue=2 | pages=975–988 |date=October 2009 | doi=10.1088/0004-637X/704/2/975 | bibcode=2009ApJ...704..975J |arxiv = 0908.4092 }}</ref>

<ref name=mnras452_3_2745>{{citation | display-authors=1 | last1=Suárez Mascareño | first1=A. | last2=Rebolo | first2=R. | last3=González Hernández | first3=J. I. | last4=Esposito | first4=M. | title=Rotation periods of late-type dwarf stars from time series high-resolution spectroscopy of chromospheric indicators | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume=452 | issue=3 | pages=2745–2756 | date=September 2015 | doi=10.1093/mnras/stv1441 | bibcode=2015MNRAS.452.2745S | arxiv=1506.08039 | postscript=.}}</ref>

<ref name=sherrod_koed2003>{{citation | first1=P. Clay | last1=Sherrod | first2=Thomas L. | last2=Koed | title=A Complete Manual of Amateur Astronomy: Tools and Techniques for Astronomical Observations | series=Astronomy Series | publisher=Courier Dover Publications | date=2003 | isbn=0486428206 | page=9 | url=https://books.google.com/books?id=4zjv84hHNPcC&pg=PA9 }}</ref>

<ref name=csiro>{{citation |title=The Colour of Stars |date=ngày 21 tháng 12 năm 2004 |work=Australia Telescope, Outreach and Education |publisher=Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation |url=http://outreach.atnf.csiro.au/education/senior/astrophysics/photometry_colour.html |access-date=ngày 16 tháng 1 năm 2012 |url-status= |archiveurl=https://www.webcitation.org/6630AbtJZ?url=http://outreach.atnf.csiro.au/education/senior/astrophysics/photometry_colour.html |archivedate=ngày 10 tháng 3 năm 2012 |archive-date=2020-02-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200206162943/http://outreach.atnf.csiro.au/education/senior/astrophysics/photometry_colour.html }}</ref>

<ref name="Trifonov2018">{{chú thích tạp chí | title=The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs. First visual-channel radial-velocity measurements and orbital parameter updates of seven M-dwarf planetary systems | last1=Trifonov | first1=T. | last2=Kürster | first2=M. | last3=Zechmeister | first3=M. | last4=Tal-Or | first4=L. | last5=Caballero | first5=J. A. | last6=Quirrenbach | first6=A. | last7=Amado | first7=P. J. | last8=Ribas | first8=I. | last9=Reiners | first9=A. | last10=Reffert | first10=S. | last11=Dreizler | first11=S. | last12=Hatzes | first12=A. P. | last13=Kaminski | first13=A. | last14=Launhardt | first14=R. | last15=Henning | first15=Th. | last16=Montes | first16=D. | last17=Béjar | first17=V. J. S. | last18=Mundt | first18=R. | last19=Pavlov | first19=A. | last20=Schmitt | first20=J. H. M. M. | last21=Seifert | first21=W. | last22=Morales | first22=J. C. | last23=Nowak | first23=G. | last24=Jeffers | first24=S. V. | last25=Rodríguez-López | first25=C. | last26=Del Burgo | first26=C. | last27=Anglada-Escudé | first27=G. | last28=López-Santiago | first28=J. | last29=Mathar | first29=R. J. | last30=Ammler-von Eiff | first30=M. | display-authors=1 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=609 | at=A117 | year=2018 | arxiv=1710.01595 | bibcode=2018A&A...609A.117T | doi=10.1051/0004-6361/201731442 }}</ref>

<ref name="Stevenson2012">{{chú thích tạp chí | title=Two nearby sub-Earth-sized exoplanet candidates in the GJ 436 system | last1=Stevenson | first1=Kevin B. | last2=Harrington | first2=Joseph | last3=Lust | first3=Nate B. | last4=Lewis | first4=Nikole K. | last5=Montagnier | first5=Guillaume | last6=Moses | first6=Julianne I. | last7=Visscher | first7=Channon | last8=Blecic| first8=Jasmina | last9=Hardy | first9=Ryan A. | last10=Cubillos| first10=Patricio| last11=Campo | first11=Christopher J. | display-authors=1 | journal=The Astrophysical Journal | volume=755 | issue=1 | at=9 | year=2012 | arxiv=1207.4245 | bibcode=2012ApJ...755....9S | doi=10.1088/0004-637X/755/1/9 }}</ref>

<ref name="Stevenson2014">{{chú thích tạp chí | title=A Hubble Space Telescope Search for a Sub-Earth-sized Exoplanet in the GJ 436 System | last1=Stevenson | first1=Kevin B. | last2=Bean | first2=Jacob L. | last3=Fabrycky | first3=Daniel | last4=Kreidberg | first4=Laura | display-authors=1 | journal=The Astrophysical Journal | volume=796 | issue=1 | at=32 | year=2014 | arxiv=1410.0002 | bibcode=2014ApJ...796...32S | doi=10.1088/0004-637X/796/1/32 }}</ref>

<ref name="Lanotte2014">{{chú thích tạp chí | title=A global analysis of Spitzer and new HARPS data confirms the loneliness and metal-richness of GJ 436 b | url=https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2014/12/aa24373-14/aa24373-14.html | last1=Lanotte | first1=A. A. | last2=Gillon | first2=M. | last3=Demory | first3=B.-O. | last4=Fortney | first4=J. J. | last5=Astudillo | first5=N. | last6=Bonfils | first6=X. | last7=Magain | first7=P. | last8=Delfosse | first8=X. | last9=Forveille | first9=T. | last10=Lovis | first10=C. | last11=Mayor | first11=M. | last12=Neves | first12=V. | last13=Pepe | first13=F. | last14=Queloz | first14=D. | last15=Santos | first15=N. | last16=Udry | first16=S. | display-authors=1 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=572 | at=A73 | year=2014 | arxiv=1409.4038 | bibcode=2014A&A...572A..73L | doi=10.1051/0004-6361/201424373 }}</ref>
}}

== Liên kết ngoài ==
* {{Chú thích web|url=http://solstation.com/stars2/gl436.htm|tựa đề=Gliese 436 / AC+27 28217|nhà xuất bản=Sol Company|ngày truy cập=2007-11-28|archive-date=2015-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20150913055200/http://solstation.com/stars2/gl436.htm|url-status=dead}}
* {{Chú thích web|url=http://media4.obspm.fr/exoplanets/base/etoile.php?nom=GJ+436|tựa đề=GJ 436|nhà xuất bản=l’Observatoire de Paris|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20120401193040/http://media4.obspm.fr/exoplanets/base/etoile.php?nom=GJ+436|ngày lưu trữ=2012-04-01|ngày truy cập=2009-05-20}}
* {{Chú thích web|url=http://news.NationalGeographic.com/news/2012/07/120719-new-planet-ucf-spitzer-science-space-stevenson|tựa đề=New Planet Found: Molten "Mars" Is "Right Around the Corner"|nhà xuất bản=National Geographic|ngày truy cập=2012-07-20}}
{{Chòm sao Sư Tử}}

[[Thể loại:Sao dãy chính nhóm M]]
[[Thể loại:Chòm sao Sư Tử]]