Xem mã nguồn của Kerberos (vệ tinh)

{{Về|một vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương||Kerberos (định hướng)}}
{{Infobox planet
| name                 = Kerberos
| image                = Kerberos (moon).jpg
| caption              = Hình ảnh chụp Kerberos bởi ''[[New Horizons]]'' vào ngày 14 tháng 7 năm 2015 từ khoảng cách 396.100 km
| apsis                =
| discovery_ref        = <ref name="telegram" />
| discoverer           = [[Mark R. Showalter|Showalter, M. R.]] và cộng sự
| discovery_site       =
| discovered           = 28 tháng 6 năm 2011 <br> (xác nhận ngày 20 tháng 7 năm 2011)
| discovery_method     =
| mpc_name             = Pluto IV
| alt_names            = S/2011 (134340) 1<br>S/2011 P 1<ref>{{chú thích web|url=https://sites.google.com/carnegiescience.edu/sheppard/moons/plutomoons|title=Pluto Moons|first=Scott S.|last=Sheppard|archive-url=https://web.archive.org/web/20240106081141/https://sites.google.com/carnegiescience.edu/sheppard/moons/plutomoons|archive-date=2024-01-06|url-status=live}}</ref>
| pronounced           = {{IPAc-en|ˈ|k|ɜr|b|ər|ɒ|s|,_|-|ə|s}}
| named_after          = [[Cerberus|Κέρβερος]] ''Kerberos''
| adjective            = Kerberean {{IPAc-en|k|ɜːr|ˈ|b|ɪər|i|ə|n}}<ref>per {{OED|Cerberean}}</ref>
| mp_category          =
| orbit_ref            = <ref name="ShowalterHamilton2015">{{chú thích tạp chí|last1=Showalter|first1=M. R.|author1-link=Mark R. Showalter|last2=Hamilton|first2=D. P.|title=Resonant interactions and chaotic rotation of Pluto's small moons|language=en|trans-title=Tương tác cộng hưởng và sự quay hỗn loạn của các mặt trăng nhỏ của Sao Diêm Vương|journal=Nature|volume=522|issue=7554|date=3 June 2015|pages=45–49|doi=10.1038/nature14469|pmid=26040889|bibcode = 2015Natur.522...45S |s2cid=205243819}}</ref>
| epoch                =
| periapsis            =
| apoapsis             =
| semimajor            = {{val|57783|19|u=km}}<ref name=Lakdawalla1110>{{chú thích web|url=http://www.planetary.org/blogs/emily-lakdawalla/2015/dps15-1110-small-moons.html|title=DPS 2015: Pluto's small moons Styx, Nix, Kerberos, and Hydra [UPDATED]|website=www.planetary.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20231202141948/https://www.planetary.org/articles/dps15-1110-small-moons|archive-date=2023-12-02|url-status=live}}</ref>
| eccentricity         = 0,009901 ± 0,000006<ref name="Porter2023"/>
| period               = {{val|32,16756|0,00014|ul=d}}
| synodic_period       =
| avg_speed            =
| mean_anomaly         =
| inclination          = {{val|0,389|0,037|ul=deg}}
| angular_dist         =
| asc_node             =
| long_periastron      =
| time_periastron      =
| arg_peri             =
| semi-amplitude       =
| satellite_of         = [[Sao Diêm Vương]]
| dimensions           = {{nowrap|1=19 × 10 × 9 km}}<ref name=LPSC>{{chú thích web|url=https://www.youtube.com/watch?v=ZtoLw0KWzsU?t=7470|title=Special Session: Planet 9 from Outer Space – Pluto Geology and Geochemistry|publisher=[[Lunar and Planetary Institute]]|website=[[YouTube]]|date=25 March 2016|access-date=27 May 2019}}</ref>
| circumference        =
| surface_area         =
| volume               =
| mass                 = {{val|1,65e16|u=kg}}{{refn|group=chú thích|Suy ra từ giá trị được công bố của ''GM<sub>Kerberos</sub>'' {{=}} {{val|0,0011|0,0006|u=km<sup>3</sup>/s<sup>2</sup>}}<ref>{{chú thích tạp chí|last1=Brozović|first1=Marina|last2=Showalter|first2=Mark R.|last3=Jacobson|first3=Robert A.|last4=Buie|first4=Marc W.|title=The orbits and masses of satellites of Pluto|journal=Icarus|date=January 2015|volume=246|pages=317–329|doi=10.1016/j.icarus.2014.03.015|bibcode = 2015Icar..246..317B }}</ref> và công thức ''M<sub>Kerberos</sub>'' {{=}} {{sfrac|''GM<sub>Kerberos</sub>'' |''[[Hằng số hấp dẫn|G]]''}}.}}
| density              =
| surface_grav         =
| escape_velocity      =
| rotation             = 5,31 ± 0,10 d (quay hỗn loạn)<ref name=LPSC/>
| rot_velocity         =
| axial_tilt           = {{val|96|u=deg}}<ref name="arxiv1604">{{chú thích tạp chí |last1=Weaver |first1=H. A. |last2=Buie |first2=M. W. |last3=Showalter |first3=M. R. |last4=Stern |first4=S. A. |display-authors=etal|title=The Small Satellites of Pluto as Observed by New Horizons |journal=Science |volume=351 |issue=6279 |pages=aae0030 |date=18 April 2016|arxiv= 1604.05366|doi=10.1126/science.aae0030 |pmid=26989256 |bibcode=2016Sci...351.0030W |s2cid=206646188 }}</ref>
| right_asc_north_pole =
| declination          =
| pole_ecliptic_lat    =
| pole_ecliptic_lon    =
| albedo               = 0,56 ± 0,05<ref name=LPSC/>
| single_temperature   =
| temp_name1           =
| min_temp_1           =
| mean_temp_1          =
| max_temp_1           =
| temp_name2           =
| min_temp_2           =
| mean_temp_2          =
| max_temp_2           =
| spectral_type        =
| magnitude            = {{val|26,1|0,3}}<ref name="telegram" />
| abs_magnitude        =
| angular_size         =
| atmosphere_ref       =
| surface_pressure     =
| scale_height         =
| atmosphere_composition =
}}

'''Kerberos''' (còn gọi là '''S/2011 (134340) 1''' hay '''P4''') là một [[Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương|vệ tinh nhỏ của Sao Diêm Vương]]. Sự tồn tại của vệ tinh này được xác nhận vào ngày 20 tháng 7 năm 2011, khiến cho nó trở thành [[vệ tinh tự nhiên|vệ tinh]] thứ tư của [[Sao Diêm Vương]] được phát hiện, đồng thời cũng là vệ tinh thứ tư [theo khoảng cách] tính từ vị trí của [[hành tinh lùn]] này.

Kerberos là một trong hai vệ tinh nhỏ nhất của Sao Diêm Vương cùng với [[Styx (vệ tinh)|Styx]] với chiều dài nhất khoảng {{convert|19|km|mi|abbr=on}}. Kerberos có [[suất phản chiếu]] cao tương đương các vệ tinh nhỏ khác của Sao Diêm Vương. Nguyên nhân được cho là do sự xuất hiện của [[băng]] trên bề mặt Kerberos. Vệ tinh này được đặt tên theo [[Kerberos]], con chó ba đầu canh giữ cổng địa ngục của [[Pluto]] trong [[thần thoại La Mã]].

Kerberos được ''[[New Horizons]]'' chụp cùng với Sao Diêm Vương và bốn vệ tinh khác vào tháng 7 năm 2015. Ngày 22 tháng 10 năm 2015, hình ảnh đầu tiên của Kerberos từ chuyến bay ngang qua (''flyby'') được công bố cho công chúng.

== Phát hiện và đặt tên ==
=== Phát hiện ===
[[Tập tin:Pluto P4.jpg|left|thumb|Hình ảnh chụp Kerberos bởi [[Kính viễn vọng không gian Hubble]].]]

Kerberos được các nhà nghiên cứu của Đội tìm kiếm Thiên thể đồng hành với Sao Diêm Vương (''Pluto Companion Search Team'') phát hiện thông qua các hình ảnh của [[Kính viễn vọng không gian Hubble]] vào ngày 28 tháng 6 năm 2011 sử dụng [[Wide Field Camera 3|Camera trường rộng 3]] (''Wide Field Camera 3'') khi họ cố gắng tìm kiếm bất kỳ [[Hệ thống vành đai|vành đai]] nào có thể tồn tại của Sao Diêm Vương.<ref name="hubblesite">{{chú thích web|url=https://hubblesite.org/contents/news-releases/2011/news-2011-23.html|title=NASA's Hubble Discovers Another Moon Around Pluto|họ=Showalter|tên=Mark|ngày=2011-07-20|website=hubblesite.org|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Kính Hubble NASA khám phá một mặt trăng khác xung quanh Sao Diêm Vương|archive-url=https://web.archive.org/web/20230826235042/https://hubblesite.org/contents/news-releases/2011/news-2011-23.html|archive-date=2023-08-26|url-status=live|access-date=2024-03-23}}</ref><ref name="Wall">{{chú thích web|url=http://www.space.com/12372-pluto-fourth-moon-nasa-spacecraft.html|title=New Pluto Moon Foreshadows More Surprises for NASA Probe En Route|last=Wall|first=M.|date=20 July 2011|work=Space.com|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Mặt trăng mới của sao Diêm Vương hé lộ nhiều điều bất ngờ cho tàu thăm dò của NASA|archive-url=https://web.archive.org/web/20231210070421/https://www.space.com/12372-pluto-fourth-moon-nasa-spacecraft.html|archive-date=2023-12-10|url-status=live|access-date=21 July 2011}}</ref> Các nhà nghiên cứu mong muốn việc tìm kiếm các vành đai có thể tồn tại của thiên thể này sẽ giúp ''[[New Horizons]]'' tránh thiệt hại khi con tàu đi qua hệ Sao Diêm Vương vào tháng 7 năm 2015.<ref name="ChasingNH">{{chú thích sách|title=[[Chasing New Horizons]]: Inside the Epic First Mission to Pluto|last1=Stern|first1=Alan|last2=Grinspoon|first2=David|date=May 1, 2018|publisher=Picador|isbn=9781250098962|language=en|trans-title=Đi tìm chân trời mới: Bên trong sứ mệnh sử thi đầu tiên tới Sao Diêm Vương|chapter=Chapter 12: Into Unknown Danger}}</ref> Các quan sát sâu hơn được thực hiện vào ngày 3 và 18 tháng 7 năm 2011 đã giúp xác nhận sự tồn tại của một vệ tinh mới, Kerberos, vào ngày 20 tháng 7 năm 2011.<ref name="telegram">{{chú thích web|url=http://www.cbat.eps.harvard.edu/cbet/cbet002769.txt|title=New Satellite of (134340) Pluto: S/2011 (134340) 1|last=Showalter|first=M. R.|author2=Hamilton, D. P.|date=20 July 2011|work=Central Bureau for Astronomical Telegrams|publisher=[[International Astronomical Union]]|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Vệ tinh mới của (134340) Pluto: S/2011 (134340) 1|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20201213100612/http://www.cbat.eps.harvard.edu/cbet/cbet002769.txt|ngày lưu trữ=2020-12-13|url-status=dead|access-date=20 July 2011}}</ref><ref name="autogenerated1">{{chú thích web|url=http://www.space.com/12356-pluto-fourth-moon-discovery-hubble-photo.html|title=Pluto Has Another Moon, Hubble Photos Reveal {{pipe}} Dwarf Planet Pluto {{pipe}} Pluto's Moons|publisher=Space.com|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Sao Diêm Vương có một Mặt trăng khác, Ảnh Hubble {{pipe}} Hành tinh lùn Sao Diêm Vương {{pipe}} Mặt trăng của Sao Diêm Vương|archive-url=https://web.archive.org/web/20110723185855/http://www.space.com/12356-pluto-fourth-moon-discovery-hubble-photo.html|archive-date=23 July 2011|url-status=dead|access-date=12 July 2012}}</ref><!-- https://www.reuters.com/article/2011/07/20/us-space-pluto-idUSTRE76J4L020110720 --> Sau đó, các nhà thiên văn đã dành thời gian quan sát các bức ảnh của [[Kính viễn vọng không gian Hubble|Hubble]] chụp vào thời điểm trước khi khám phá ra Kerberos và nhận thấy vệ tinh này xuất hiện dưới dạng một vết mờ bị các [[Diffraction spike|gai nhiễu xạ]] (''diffraction spike'') che mất trong các bức ảnh chụp vào ngày 15 tháng 2 năm 2006 và ngày 25 tháng 6 năm 2010.<ref name="earthsky">{{chú thích web|url=https://earthsky.org/space/hubble-space-telescope-discovers-fourth-moon-of-pluto|title=Hubble Space Telescope discovers fourth moon of Pluto|date=20 July 2011|publisher=earthsky.org|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Kính viễn vọng Không gian Hubble phát hiện mặt trăng thứ tư của Sao Diêm Vương|archive-url=https://web.archive.org/web/20230719205034/https://earthsky.org/space/hubble-space-telescope-discovers-fourth-moon-of-pluto/|archive-date=2023-07-19|url-status=live|access-date=22 February 2019}}</ref> Độ sáng của Kerberos chỉ bằng khoảng 10% độ sáng của [[Nix (vệ tinh)|Nix]], do đó, vệ tinh này chỉ được phát hiện ra khi nhóm nghiên cứu dành ra khoảng 8 phút để [[phơi sáng]] các bức ảnh chụp hệ Sao Diêm Vương, trong khi các bức ảnh trước đó họ dành ra ít thời gian phơi sáng hơn.<ref name="Lakdawalla" /> Kerberos có tên chính thức là '''S/2011 (134340) 1''',<ref name="telegram" /> và được gọi một cách không chính thức là '''P4'''.<ref name="Lakdawalla">{{chú thích web|url=http://www.planetary.org/blogs/emily-lakdawalla/2011/3107.html|title=A fourth moon for Pluto|last=Lakdawalla|first=E.|date=20 July 2011|work=planetary.org|publisher=[[The Planetary Society]]|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Mặt trăng thứ tư của Sao Diêm Vương|archive-url=https://web.archive.org/web/20230531230920/https://www.planetary.org/articles/3107|archive-date=2023-05-31|url-status=live|access-date=20 July 2011}}</ref>

=== Đặt tên ===
Khi được phát hiện, định danh [[hành tinh vi hình]] của Kerberos là '''S/2011 (134340) 1''' vì đây là vệ tinh (''satellite'', S) đầu tiên được phát hiện quay quanh hành tinh vi hình 134340 Pluto (định danh của Sao Diêm Vương) năm 2011. Ban đầu Kerberos được gọi là '''P4''' vì đây là vệ tinh được phát hiện thứ tư của Sao Diêm Vương.<ref name="ChasingNH"/> Người ta quy ước sử dụng các tên gọi gắn với thần [[Pluto]] trong thần thoại để đặt tên cho các [[vệ tinh của Sao Diêm Vương]].<ref name="IAU-naming">{{chú thích web|url=https://www.iau.org/public/themes/naming/#dwarfplanets|title=Naming of Astronomical Objects|website=www.iau.org|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Đặt tên các thiên thể|url-status=live|ngày truy cập=2024-03-21}}</ref>

Để quyết định tên cho P4 và P5, năm 2013, [[Mark R. Showalter]] và [[Viện SETI]] đã thay mặt cho nhóm nghiên cứu tiến hành một cuộc thăm dò trên Internet trong đó người tham gia sẽ bỏ phiếu cho những cái tên mà họ thấy thích. Người tham gia có thể bỏ phiếu cho những tên gọi gắn với thần Pluto hoặc đề xuất các tên gọi mới.<ref>{{chú thích web|url=http://www.plutorocks.com/|title=Help Us Name the Moons of Pluto!|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Hãy giúp chúng tôi đặt tên cho các mặt trăng của Sao Diêm Vương!|archive-url=https://web.archive.org/web/20130216222901/http://www.plutorocks.com/|archive-date=16 February 2013|url-status=live}}</ref> Sau thông báo đầu, [[William Shatner]], nam diễn viên đóng vai nhân vật [[James T. Kirk]] trong loạt phim ''[[Star Trek]]'', đã đề xuất hai phương án "Vulcan" và "Romulus", nghĩa đen chỉ đến thần [[Vulcan (thần thoại)|Vulcan]] (cháu trai của Pluto) và vua [[Romulus]] (người thành lập nên [[Roma]]) nhưng cũng ám chỉ đến hai hành tinh hư cấu [[Vulcan (Star Trek)|Vulcan]] và [[Romulan|Romulus]] trong vũ trụ ''Star Trek''.<ref name="Marcia Dunn">{{chú thích báo|author=Marcia Dunn|date=25 February 2013|title=Capt. Kirk's Vulcan entry wins Pluto moons contest|language=en|trans-title=Cái tên "Vulcan" của Đại úy Kirk giành chiến thắng trong cuộc thi về mặt trăng của Sao Diêm Vương|publisher=[[San Francisco Chronicle]]|agency=[[Associated Press]]|url=http://www.sfgate.com/news/science/article/Capt-Kirk-s-Vulcan-entry-wins-Pluto-moons-contest-4306638.php|url-status=dead|access-date=25 February 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130226004457/http://www.sfgate.com/news/science/article/Capt-Kirk-s-Vulcan-entry-wins-Pluto-moons-contest-4306638.php|archive-date=26 February 2013}}</ref><ref name="Nature">{{chú thích tạp chí|author=Alexandra Witze|date=23 April 2013|title=Moon and planet names spark battle : Nature News & Comment|trans-title=Tên mặt trăng và hành tinh châm ngòi cho trận chiến: Tin tức và bình luận|journal=Nature|language=en|publisher=[[Nature.com]]|volume=496|issue=7446|pages=407|bibcode=2013Natur.496..407W|doi=10.1038/496407a|pmid=23619668|doi-access=free|s2cid=33803981}}</ref> Phương án "Romulus" bị loại vì đã có một [[Romulus (vệ tinh)|vệ tinh mang tên đó]], còn "Vulcan" thì giành chiến thắng trong cuộc thăm dò. "[[Cerberus]]" (con chó canh giữ cổng địa ngục của Pluto) đứng thứ hai, "[[Styx]]" (một nữ thần sông ở địa ngục) đứng thứ ba. Những cái tên này được gửi tới [[Liên đoàn Thiên văn Quốc tế]].<ref name="Nature" /> Tuy nhiên, "Vulcan" không được IAU chấp nhận vì đây không phải là tên của một vị thần cai quản địa ngục, đồng thời tên "Vulcan" cũng đã được sử dụng cho [[Vulcan (hành tinh giả thuyết)|một hành tinh giả thuyết]] nằm giữa [[Mặt Trời]] và [[Sao Thủy]], cũng như đã được sử dụng cho các [[vulcanoid]].<ref name="Marcia Dunn" /><ref>{{chú thích web|url=http://www.space.com/19943-pluto-moons-name-poll-vulcan.html|title='Vulcan' and 'Cerberus' Win Pluto Moon Naming Poll|author=Miriam Krame|date=25 February 2013|publisher=[[Space.com]]|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề='Vulcan' và 'Cerberus' giành chiến thắng trong cuộc bình chọn đặt tên cho mặt trăng của sao Diêm Vương|archive-url=https://web.archive.org/web/20231204154105/https://www.space.com/19943-pluto-moons-name-poll-vulcan.html|archive-date=2023-12-04|url-status=live|access-date=25 February 2013}}</ref> Tên "Cerberus" đã được dùng cho một tiểu hành tinh, [[1865 Cerberus]], nhưng tên Hy Lạp "Kerberos" thì IAU chấp nhận.<ref name="Overbye2013">{{chú thích web|url=https://www.nytimes.com/2013/07/03/science/space/two-of-plutos-moons-get-names-from-greek-mythologys-underworld.html|title=Two of Pluto's Moons Get Names From Greek Mythology's Underworld|last=Overbye|first=Dennis|date=2 July 2013|work=[[New York Times]]|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Hai mặt trăng của sao Diêm Vương lấy tên từ địa ngục Underworld trong thần thoại Hy Lạp|archive-url=https://web.archive.org/web/20231120170459/https://www.nytimes.com/2013/07/03/science/space/two-of-plutos-moons-get-names-from-greek-mythologys-underworld.html|archive-date=2023-11-20|url-status=live|access-date=26 February 2019}}</ref>

Vào ngày 2 tháng 7 năm 2013, IAU chính thức phê duyệt tên "Kerberos" cho P4 và "[[Styx (vệ tinh)|Styx]]" cho P5.<ref>{{chú thích web|url=http://www.iau.org/public_press/news/detail/iau1303/|title=Names for New Pluto Moons Accepted by the IAU After Public Vote|date=2 July 2013|publisher=[[Liên đoàn Thiên văn Quốc tế|IAU]]|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Tên mặt trăng sao Diêm Vương mới được IAU chấp nhận sau cuộc bỏ phiếu công khai|archive-url=https://web.archive.org/web/20240111074028/https://www.iau.org/news/pressreleases/detail/iau1303/|archive-date=2024-01-11|url-status=live|access-date=2 July 2013}}</ref><ref>{{chú thích web |publisher=[[SETI Institute]] |url=http://www.seti.org/seti-institute/press-release/plutos-smallest-moons-receive-their-official-names |title=Pluto's Smallest Moons Receive Their Official Names |date=2 July 2013 |access-date=2 July 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130705222117/http://www.seti.org/seti-institute/press-release/plutos-smallest-moons-receive-their-official-names |archive-date=5 July 2013 |url-status=dead }}</ref>

Tên gọi của các đặc trưng (''feature'') trên các [[thiên thể]] trong hệ Sao Diêm Vương phải liên quan đến thần thoại, văn học và lịch sử khám phá. Tương tự vậy, tên của các đặc trưng trên Kerberos phải liên quan đến loài chó trong thần thoại, văn học và lịch sử.<ref name="IAU-naming" />

[[Astronomical naming conventions|Định danh tạm thời]] của Kerberos không được các bên thống nhất. Định danh tạm thời của Kerberos do Liên đoàn Thiên văn Quốc tế đưa ra là '''S/2011 (134340) 1''',<ref name="telegram" /> trong khi định danh của Kerberos trên [[website]] của sứ mệnh ''New Horizons'' lại là '''S/2011 P 1'''.<ref name="NewHorizons">{{chú thích web|url=http://pluto.jhuapl.edu/news_center/news/20110720.php|title=Fourth Moon Adds to Pluto's Appeal|date=20 July 2011|publisher=New Horizons news, Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Mặt trăng thứ tư của Sao Diêm Vương|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20141113224845/http://pluto.jhuapl.edu/news_center/news/20110720.php|ngày lưu trữ=2014-11-13|url-status=dead|access-date=2 July 2013}}</ref>

== Nguồn gốc hình thành ==
Các nhà thiên văn học cho rằng Kerberos hình thành từ các mảnh vụn văng ra sau một vụ va chạm lớn xảy ra trong quá khứ giữa Sao Diêm Vương với một vật thể khác trong [[Hệ Mặt Trời]].<ref name="hubblesite" /> Các mảnh vụn văng ra sau vụ va chạm đã đi vào quỹ đạo quanh Sao Diêm Vương, sau đó kết hợp lại thành Kerberos cùng các [[Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương|vệ tinh khác của hành tinh lùn này]], tương tự như [[Giả thuyết vụ va chạm lớn|vụ va chạm lớn]] được cho là đã hình thành nên [[Mặt Trăng]].<ref name="hubblesite" /><ref name="Stern2">{{chú thích tạp chí|last=Stern|first=S. A.|author-link=Alan Stern|author2=Weaver, H. A.|author3=Steff, A. J.|author4=Mutchler, M. J.|author5=Merline, W. J.|author6=Buie, M. W.|author7=Young, E. F.|author8=Young, L. A.|author9=Spencer, J. R.|date=23 February 2006|title=A giant impact origin for Pluto's small moons and satellite multiplicity in the Kuiper belt|trans-title=Nguồn gốc va chạm của các mặt trăng nhỏ và số lượng vệ tinh của Sao Diêm Vương trong vành đai Kuiper|url=http://ns1.plutoportal.net/~layoung/eprint/Stern2006plutosat.pdf|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|language=en|volume=439|issue=7079|pages=946–948|bibcode=2006Natur.439..946S|doi=10.1038/nature04548|pmid=16495992|archive-url=https://web.archive.org/web/20120119001455/http://ns1.plutoportal.net/~layoung/eprint/Stern2006plutosat.pdf|archive-date=19 January 2012|access-date=20 July 2011|s2cid=4400037|url-status=dead}}</ref>

== Các đặc điểm chính ==
[[Tập tin:Nh-pluto moons family portrait.png|330px|right|thumb|Các vệ tinh của Sao Diêm Vương với tỷ lệ gần đúng.]]

Kerberos có hình hai thùy với chiều dài nhất khoảng {{convert|19|km|mi|abbr=on}} và chiều ngắn nhất khoảng {{convert|9|km|mi|abbr=on}}.<ref name=LPSC/> Đây là một trong hai vệ tinh nhỏ nhất của Sao Diêm Vương cùng với [[Styx (vệ tinh)|Styx]], và là vệ tinh có khối lượng nhỏ thứ hai sau Styx.<ref name="Porter2023">{{chú thích tạp chí|last1=Porter|first1=Simon B.|last2=Canup|first2=Robin M.|display-authors=1|date=July 2023|title=Orbits and Masses of the Small Satellites of Pluto|trans-title=Quỹ đạo và khối lượng các vệ tinh nhỏ của Sao Diêm Vương|journal=[[The Planetary Science Journal]]|language=en|volume=4|pages=120|arxiv=2306.08602|bibcode=2023PSJ.....4..120P|doi=10.3847/PSJ/acde77|number=7}}</ref><ref name=":0"/> Thùy lớn hơn của Kerberos có chiều ngang khoảng {{Convert|8|km|mi|abbr=on}} trong khi thùy nhỏ hơn có chiều ngang khoảng {{Convert|5|km|mi|abbr=on}}.<ref name=":0"/> Các nhà thiên văn cho rằng một sự kiện hợp nhất giữa hai thiên thể nào đó đã xảy ra trong quá khứ giúp hình thành nên hình dạng hai thùy của Kerberos, cho thấy Kerberos cùng với các [[Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương|vệ tinh khác của Sao Diêm Vương]] có thể được hình thành từ sự kết hợp của các mảnh vụn xung quanh Sao Diêm Vương.<ref>{{chú thích web|url=https://science.nasa.gov/dwarf-planets/pluto/moons/kerberos/|title=Kerberos|website=NASA|ngôn ngữ=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20240124203256/https://science.nasa.gov/dwarf-planets/pluto/moons/kerberos/|archive-date=2024-01-24|url-status=live|access-date=2024-03-22}}</ref>

Kerberos có [[suất phản chiếu]] hay hệ số phản chiếu cao tương tự như các vệ tinh nhỏ khác của Sao Diêm Vương.<ref name=Lakdawalla1110/> Nguyên nhân được cho là do sự xuất hiện của [[băng]] trên bề mặt các vệ tinh.<ref name="cosmosmagazine">{{chú thích web|url=https://cosmosmagazine.com/space/what-are-pluto-s-tiny-moons-made-of|title=New insights into Pluto's outer moons|date=June 17, 2016|website=cosmosmagazine.com|publisher=Cosmos Magazine|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Những hiểu biết mới về các mặt trăng bên ngoài Sao Diêm Vương|archive-url=https://web.archive.org/web/20190222152020/https://cosmosmagazine.com/space/what-are-pluto-s-tiny-moons-made-of|archive-date=February 22, 2019|url-status=dead|access-date=February 21, 2019}}</ref> Trước chuyến bay ngang qua của ''New Horizons'', Kerberos ban đầu được cho là có kích thước lớn hơn và bề mặt tối hơn.<ref name="pluto-jhuapl">{{chú thích web|url=http://pluto.jhuapl.edu/Multimedia/Science-Photos/image.php?gallery_id=2&image_id=330|title=Kerberos Revealed|date=October 22, 2015|website=pluto.jhuapl.edu|publisher=NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Những tiết lộ về Kerberos|archive-url=https://web.archive.org/web/20181029190924/http://pluto.jhuapl.edu/Multimedia/Science-Photos/image.php?gallery_id=2&image_id=330|archive-date=October 29, 2018|url-status=dead|access-date=October 22, 2015}}</ref>

== Quỹ đạo và sự tự quay ==
=== Quỹ đạo ===
{{multiple image | align = right | direction = horizontal | width = 
| header = Các vệ tinh của Sao Diêm Vương quanh khối tâm hệ Sao Diêm Vương – mặt phẳng [[hoàng đạo]]
| image1 = Animation of moons of Pluto - Front view.gif
| caption1 = Nhìn từ bên trên
| image2 = Animation of moons of Pluto - Side view.gif
| caption2 = Nhìn từ bên cạnh
| footer ={{legend2|khaki| [[Sao Diêm Vương]]}}{{·}}{{legend2|RoyalBlue| [[Charon (vệ tinh)|Charon]]}}{{·}}{{legend2|Lime| [[Styx (vệ tinh)|Styx]]}}{{·}}{{legend2|Magenta| [[Nix (vệ tinh)|Nix]]}}{{·}}{{legend2|Cyan| Kerberos}}{{·}}{{legend2|Orangered| [[Hydra (vệ tinh)|Hydra]]}}
}}

Các quan sát cho thấy quỹ đạo quanh [[Khối tâm hệ thiên thể|khối tâm]] hệ Sao Diêm Vương–Charon của Kerberos khá tròn và có [[độ nghiêng quỹ đạo]] thấp (khoảng 0,389°), với khoảng cách giữa Kerberos và Sao Diêm Vương là {{convert|57.783|km|mi|abbr=on}}.<ref name="ShowalterHamilton2015"/> Tất cả các vệ tinh của Sao Diêm Vương, bao gồm cả Kerberos, đều có quỹ đạo khá tròn với [[độ nghiêng quỹ đạo]] rất thấp so với [[xích đạo]] của Sao Diêm Vương. Quỹ đạo của Kerberos nằm giữa quỹ đạo của [[Nix (vệ tinh)|Nix]] và [[Hydra (vệ tinh)|Hydra]]. Vệ tinh này mất khoảng 32,167 ngày để hoàn thành một vòng quỹ đạo quanh Sao Diêm Vương.<ref name="telegram" /><ref name="Lakdawalla" />

Các vệ tinh trong hệ Sao Diêm Vương có [[cộng hưởng quỹ đạo]] là khoảng 1:3:4:5:6, tương ứng với cộng hưởng giữa Kerberos và Charon là khoảng 1:5, với sự chênh lệch về thời gian là khoảng 0,7%,{{refn|<math display="inline">(P_K - 5*P_C)/P_K = 0,0072</math> trong đó <math display="inline">P_K=32,16756\,d</math> là chu kỳ quỹ đạo của Kerberos và <math display="inline">P_C = 6,3872304\,d</math> là chu kỳ quỹ đạo của Charon.<ref name="ShowalterHamilton2015"/><ref name="Buie_2006">{{chú thích tạp chí |doi=10.1086/504422 |last1=Buie |first1=Marc W. |last2=Grundy |first2=William M. |last3=Young |first3=Eliot F. |last4=Young |first4=Leslie A. |last5=Stern |first5=S. Alan |date=June 5, 2006 |title=Orbits and Photometry of Pluto's Satellites: Charon, S/2005 P1, and S/2005 P2 |journal=The Astronomical Journal |volume=132 |issue=1 |pages=290–298 |bibcode=2006AJ....132..290B |arxiv=astro-ph/0512491|s2cid=119386667}}</ref>|group=chú thích}} trong khi đó cộng hưởng giữa Nix hoặc Hydra và Charon lần lượt là 1:4 và 1:6.<ref name="ShowalterHamilton2015"/><ref name="chaos" /> Sự cộng hưởng này có điểm tương đồng với cộng hưởng Laplace tại [[Sao Mộc]], nơi các vệ tinh [[Io (vệ tinh)|Io]], [[Europa (vệ tinh)|Europa]] và [[Ganymede (vệ tinh)|Ganymede]] có cộng hưởng là khoảng 1:2:4.<ref name="ShowalterHamilton2015"/>

<gallery class="center" mode="packed" heights="150px">
File:Pluto and Charon system new.png|Sao Diêm Vương và các vệ tinh, bao gồm cả vị trí khối tâm (''barycenter'') của hệ Sao Diêm Vương. Kích thước và khoảng cách giữa các thiên thể theo tỷ lệ.
</gallery>

=== Sự tự quay ===
Giống như các vệ tinh nhỏ khác của Sao Diêm Vương, Kerberos không bị [[khóa thủy triều]] mà trái lại chuyển động quay của nó rất [[Lý thuyết hỗn loạn|hỗn loạn]] và thay đổi nhanh chóng theo các giai đoạn địa chất. Những ảnh hưởng [[Tương tác hấp dẫn|hấp dẫn]] khác nhau của Sao Diêm Vương và [[Charon (vệ tinh)|Charon]] khi chúng quay quanh [[Khối tâm hệ thiên thể|khối tâm]] chung đã và đang khiến các vệ tinh nhỏ của Sao Diêm Vương, bao gồm cả Kerberos, quay hỗn loạn.<ref name="chaos">{{chú thích web|url=https://www.nasa.gov/news-release/nasas-hubble-finds-plutos-moons-tumbling-in-absolute-chaos/|title=NASA's Hubble Finds Pluto's Moons Tumbling in Absolute Chaos|date=3 June 2015|website=www.nasa.gov|publisher=NASA|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Kính Hubble của NASA phát hiện rằng các mặt trăng của Sao Diêm Vương đang rơi vào tình trạng hỗn loạn tuyệt đối|archive-url=https://web.archive.org/web/20240305064815/https://www.nasa.gov/news-release/nasas-hubble-finds-plutos-moons-tumbling-in-absolute-chaos/|archive-date=2024-03-05|url-status=live|access-date=2024-03-23}}</ref> Vào thời điểm ''New Horizons'' bay ngang qua, [[chu kỳ tự quay]] của Kerberos là khoảng 5,33 ngày và [[độ nghiêng trục quay]] là khoảng 96°, đồng nghĩa với việc Kerberos "nằm ngang" trên quỹ đạo của nó quanh khối tâm hệ Sao Diêm Vương–Charon.<ref name="Lakdawalla1110" /><ref name="arxiv1604"/>

== Thăm dò ==
Trước chuyến bay ngang qua của ''New Horizons'' vào năm 2015, ban đầu các nhà nghiên cứu tính khối lượng của Kerberos bằng cách đo ảnh hưởng hấp dẫn của nó lên các vệ tinh lân cận thông qua các hình ảnh của Kính viễn vọng không gian Hubble, và phát hiện ra ảnh hưởng của Kerberos lớn đến kỳ lạ dù Kerberos trông rất tối, do đó Kerberos ban đầu được cho là có kích thước và khối lượng lớn hơn, cũng như có bề mặt tối hơn do được bao phủ bởi các chất có màu tối, hấp thụ ánh sáng.<ref name=":0"/><ref name="pluto-jhuapl"/>

Vào ngày 14 tháng 7 năm 2015, tàu [[thăm dò không gian]] ''[[New Horizons]]'' chụp ảnh Kerberos cùng với Sao Diêm Vương và bốn vệ tinh khác trong chuyến bay ngang qua hệ Sao Diêm Vương của nó.<ref name=":0"/><ref name="UniverseToday">{{chú thích web|url=http://www.universetoday.com/13905/plutos-moon-nix/|title=Pluto's Moon Nix|author=Cain, Fraser|date=2015-09-03|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Mặt trăng Nix của Sao Diêm Vương|archive-url=https://web.archive.org/web/20240203124510/https://www.universetoday.com/13905/plutos-moon-nix/|archive-date=2023-11-28|url-status=live|access-date=2024-03-23}}</ref> ''New Horizons'' là tàu vũ trụ đầu tiên thực hiện chuyến bay ngang qua Sao Diêm Vương.<ref name="beyond-earth">{{chú thích web|url=https://www.nasa.gov/wp-content/uploads/2018/09/beyond-earth-tagged.pdf|title=Beyond Earth: A Chronicle of Deep Space Exploration, 1958–2016|last=Siddiqi|first=Asif A.|date=2018|website=NASA|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Ngoài Trái đất: Biên niên sử về thám hiểm không gian sâu, 1958–2016|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20240117042942/https://www.nasa.gov/wp-content/uploads/2018/09/beyond-earth-tagged.pdf|archive-date=2024-01-17|url-status=live|access-date=2024-03-28}}</ref> Ba tháng sau, vào ngày 22 tháng 10, hình ảnh đầu tiên của vệ tinh này được công bố.<ref name=":0"/> Kerberos là vệ tinh cuối cùng của [[Sao Diêm Vương]] được công bố hình ảnh. Hình ảnh của ''New Horizons'' cho thấy Kerberos có kích thước nhỏ và bề mặt sáng, trái ngược với suy đoán ban đầu của các nhà nghiên cứu rằng vệ tinh này bị bao phủ bởi vật chất tối.<ref name=":0">{{chú thích web|url=http://www.nasa.gov/feature/last-of-pluto-s-moons-mysterious-kerberos-revealed-by-new-horizons|title=Last of Pluto's Moons – Mysterious Kerberos – Revealed by New Horizons|last=Talbert|first=Tricia|date=22 October 2015|website=NASA|ngôn ngữ=en|dịch tựa đề=Mặt trăng cuối cùng của Sao Diêm Vương – Kerberos bí ẩn – được New Horizons tiết lộ|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20230410143041/https://www.nasa.gov/feature/last-of-pluto-s-moons-mysterious-kerberos-revealed-by-new-horizons/|ngày lưu trữ=2023-04-10|url-status=dead|access-date=23 October 2015}}</ref>

== Xem thêm ==
* [[Danh sách vệ tinh tự nhiên trong Hệ Mặt Trời]]
* [[Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương]]

== Ghi chú ==
<references group="chú thích" />

== Chú thích ==
{{Tham khảo|30em}}

== Liên kết ngoài ==

* {{commonscat-inline|Moons of Pluto|Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương}}.
* {{chú thích web|url=https://science.nasa.gov/dwarf-planets/pluto/moons/kerberos/|title=Kerberos|website=NASA|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240124203256/https://science.nasa.gov/dwarf-planets/pluto/moons/kerberos/|archive-date=2024-01-24|access-date=2024-03-22}}

{{Sao Diêm Vương}}
{{Mặt trăng hành tinh lùn}}
{{Các vệ tinh trong Hệ Mặt Trời}}
{{Thiên thể ngoài Sao Hải Vương}}
{{Portal bar|Thiên văn học|Sao|Hệ Mặt Trời}}
{{Sao bài viết tốt|phiên bản được chọn=71351845|thời gian=22 tháng 5 năm 2024}}
{{DEFAULTSORT:S 2011 (134340) 1}}
[[Thể loại:Vệ tinh của Sao Diêm Vương]]
[[Thể loại:Thiên thể phát hiện năm 2011]]
[[Thể loại:Thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương]]