Xem mã nguồn của NGC 4889

{{Thông tin thiên hà
| name = NGC 4889
| image = Coma Cluster of Galaxies (visible, wide field).jpg
| caption = Hình chụp một phần của quần tụ Coma, với NGC 4889 sáng nhất nằm hơi lệch sang trái so với giữa; NGC 4874 lệch về bên phải. Chếch phía trên, bên phải là HD 112887, một ngôi sao cách chúng ta 249 năm ánh sáng.
| epoch = [[J2000]]
| constellation name = [[Hậu Phát]]
| ra = {{RA|13|00|08,1}}
| dec = {{DEC|+27|58|37}}
| z = 0,021665<ref name=ned>{{chú thích web
 |title=NASA/IPAC Extragalactic Database
 |work=Results for 3C 147
 |url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC+4889&img_stamp=yes&extend=no
 |access-date = ngày 2 tháng 5 năm 2010}}</ref>
|h_radial_v = {{nowrap|6495 ± 13 [[Mét trên giây|km/s]]}}<ref name=ned/>
| dist_ly = 308 ± 3 M[[Năm ánh sáng|ly]] (94,4 ± 0.8 M[[parsec|pc]])<ref name=ned-dist>{{chú thích web
 |title=Distance Results for NGC 4889
 |work=NASA/IPAC Extragalactic Database
 |url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nDistance?name=NGC+4889
 |access-date = ngày 1 tháng 5 năm 2010}}</ref>
| type = E4
| appmag_v = +11,4
| size_v = 1&prime;,49 &times; 17&prime;,8 (3&prime;)
| notes = Thiên hà sáng nhất trong quần tụ Coma, chứa [[Lỗ đen siêu khối lượng|lỗ đen]] khối lượng lớn nhất được quan sát thấy.
| names = [[Danh mục Caldwell|Caldwell]] 35<br/>NGC 4884 • UGC 8110 • MCG 5-31-77 • PGC 44715 • ZWG 160.241 • DRCG 27-148<ref>[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC4889 Revised NGC Data for NGC 4889]</ref>
}}
[[Tập tin:NGC 4889.jpg|nhỏ|290px|Luồng vật chất khổng lồ bị hút về phía tâm thiên hà NGC 4889<br><small>Hình dựng từ kết quả quan sát của [[Sloan Digital Sky Survey|SDSS]] trong [[Phổ nhìn thấy được|phổ ánh sáng nhìn thấy]] và [[Spitzer Space Telescope]] trong phổ [[Tia hồng ngoại|hồng ngoại]]</small>]]
'''NGC 4889''' còn được gọi '''Caldwell 35''' là một [[thiên hà elip]] siêu khổng lồ trong [[Quần tụ thiên hà]] Coma, [[Siêu đám thiên hà]] Coma, nằm cách chúng ta khoảng 97,846 triệu [[Parsec]], có vị trí biểu kiến nằm trong chòm sao [[Hậu Phát]]. NGC 4889 có [[cấp sao biểu kiến]] +11,4, là vật thể sáng nhất trong quần tụ Coma, và nó chứa [[Lỗ đen siêu khối lượng|siêu lỗ đen]] có [[Danh sách lỗ đen lớn nhất|khối lượng lớn thứ bảy trong vũ trụ]] (sau [[S5 0014+81]], SDSS J102325.31+514251.0, [[H1821+643]] và [[APM 08279+5255]]) mà khoa học quan sát được.<ref>[http://www.nature.com/news/record-breaking-black-holes-fill-a-cosmic-gap-1.9553 Record-breaking black holes fill a cosmic gap: Largest black holes ever discovered shed light on the early Universe] Ron Cowen 6/12/2011 {{Doi|10.1038/nature.2011.9553}}</ref> Cùng phát hiện ra lỗ đen siêu khối lượng với NGC 4889 còn có NGC 3842; cả hai được giả thuyết là tàn dư còn lại của các [[quasar|chuẩn tinh]] vốn xuất hiện nhiều ở thời kỳ đầu của [[vũ trụ]].

== Phát hiện ==
NGC 4889 được nhà thiên văn học người Anh gốc Đức [[William Herschel]] phát hiện và liệt kê trong danh mục [[Thiên thể NGC]] năm 1785.<ref>[http://books.google.com.vn/books?id=wyWjVWYWoO8C&pg=PA248&lpg=PA248&dq=William+Herschel+ngc+4889&source=bl&ots=fvMeXoCLBB&sig=yWpg93SPMgk5jL8l6rkxYyJVl0A&hl=vi&sa=X&ei=wfRVU_LMF8K4kAWphYD4Cw&ved=0CDUQ6AEwAQ#v=onepage&q=William%20Herschel%20ngc%204889&f=false Observing and Cataloguing Nebulae and Star Clusters] trang 248, [[Wolfgang Steinicke]], Cambridge University Press</ref> NGC 4889 nằm cách [[hệ Mặt Trời]] của chúng ta khoảng 308 [[triệu]] năm ánh sáng; với [[dịch chuyển đỏ]] 0,021665,<ref name="ned-dist" /> NGC 4889 mỗi giây đi xa chúng ta 6.495&nbsp;km<ref name="ned" /> trong khi toàn bộ quần tụ thiên hà này di chuyển xa khỏi chúng ta với tốc độ khoảng 7.000&nbsp;km mỗi giây. Quần tụ thiên hà Coma gồm hơn 1.000 thiên hà, có đường kính vài triệu năm ánh sáng.<ref name="NOAO">{{chú thích web|url=http://www.noao.edu/outreach/aop/observers/coma.html|title=Best of AOP: Coma Cluster (NGC 4889 and NGC 4874)|last=Block|first=Adam|date=ngày 22 tháng 2 năm 2003|publisher=NOAO - AOP|access-date=ngày 9 tháng 8 năm 2008|archive-date=2008-10-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20081022105217/http://www.noao.edu/outreach/aop/observers/coma.html|url-status=dead}}</ref> Quần tụ thiên hà COMA này đến lượt nó cùng với quần tụ thiên hà Sư Tử (trong chòm sao [[Sư Tử (chòm sao)|Sư Tử]] tạo nên siêu đám thiên hà Coma, một láng giềng lân cận với [[Siêu đám Xử Nữ]] của chúng ta.

== Lỗ đen ==
Trung tâm của thiên hà NGC 4889 được nhà nữ thiên văn học Chung-Pei Ma thuộc trường [[đại học California]] [[Đại học California tại Berkeley|Berkeley]]<ref group="nb">[http://astro.berkeley.edu/~cpma/ Chung-Pei Ma]: giáo sư thiên văn học chuyên ngành nghiên cứu [[vật chất tối|vật chất]] và [[năng lượng tối]], [[Bức xạ phông vi sóng vũ trụ|bức xạ nền vũ trụ]], [[thấu kính hấp dẫn]], [[Galaxy formation and evolution|tiến hóa thiên hà]], lỗ đen siêu khổng lồ và các [[Observable universe#Large-scale structure|cấu trúc lớn của vũ trụ]]</ref> phỏng đoán rằng tồn tại một [[lỗ đen]] có khối lượng rất lớn, có thể bằng hoặc lớn hơn lỗ đen trong tâm thiên hà láng giềng - NGC 3842<ref group="nb">[[NGC 3842]] là một thiên hà elip trong quần tụ thiên hà Sư Tử thuộc siêu đám thiên hà Hậu Phát, có vị trí biểu kiến nằm trong chòm sao [[Sư Tử (chòm sao)|Sư Tử]]</ref> vốn được nhận định là có khối lượng gấp khoảng 9,7 tỷ lần [[khối lượng Mặt Trời]] của chúng ta.<ref name="NTR1" >[http://blogs.nature.com/news/2011/12/recordbreaking_black_holes_fil.html Record-breaking black holes fill a cosmic gap] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140406222644/http://blogs.nature.com/news/2011/12/recordbreaking_black_holes_fil.html |date=2014-04-06 }} [[5 tháng 12]], 2011, 22:54 [[British Summer Time|BST]], Posted by Ivan Semeniuk</ref> [[Bán kính Schwarzschild|Bán kính lỗ đen]] (nơi mà không vật chất nào - kể cả ánh sáng - [[Chân trời sự kiện|thoát ra được]]) này gấp khoảng 5 lần [[Bán trục lớn|bán kính quỹ đạo]] của [[sao Diêm Vương]] quay quanh Mặt Trời.<ref group="nb">Tính theo công thức <math>R_S= \frac{2GM}{c^2}</math> trong đó
:<math>R_S</math> là bán kính hấp dẫn Schwarzschild, tính bằng [[kilômét|km]]
:''G'' là [[hằng số hấp dẫn]] (6.6742×10<sup>-11</sup> [[mét|m]]<sup>3</sup> [[kilôgam|kg]]<sup>-1</sup> [[giây|s]]<sup>-2</sup>)
:<math>M</math> là khối lượng vật thể, tính bằng [[kilôgam|kg]]. Với NGC 4889, đại lượng này có giá trị dự tính <math>M=4,177\times10^{40}\hbox{ kg}</math>
:''c'' là [[tốc độ ánh sáng|vận tốc ánh sáng]] trong chân không (300.000 [[kilômét|km]]/[[giây|s]]).</ref><ref>[http://www.astronomynow.com/news/n1112/07supermassive/ Supermassive black holes smash all the records] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140810143356/http://www.astronomynow.com/news/n1112/07supermassive/ |date=2014-08-10 }} Dr Emily Baldwin, [[Astronomy Now]] 7/12/2011 ''the event horizon, the point of no return, beyond which nothing can escape these black holes' immense gravity – not even light – is estimated to be five times the orbit of Pluto, and their gravitational influence would extend over a sphere 4,000 light years across''</ref> Các phỏng đoán được dựa trên kết quả quan sát từ [[Đài thiên văn W. M. Keck|Đài thiên văn Keck II]] và [[Gemini Observatory|Gemini North]] trên [[Mauna Kea]], [[Hawaii]]<ref name="NTR1" /> dựa vào quỹ đạo vật chất quay quanh lỗ đen tính ra khối lượng lỗ đen ở tâm NGC 4889 xấp xỉ 21 tỷ lần khối lượng Mặt Trời,<ref name="GF" >[http://www.gemini.edu/images/pio/newsletters/pdf/gf_1211.pdf GeminiFocus December 2011] trang 21 ''We’ve measured a 9.7-billion solar-mass black hole in the galaxy NGC 3842, the BCG of Abell cluster 1367, and another that could be as large as 21 billion solar masses in NGC 4889''</ref><ref name="KECK" >[http://www.keckobservatory.org/images/files/annual-report-2012.pdf 2012 Annual Report - Keck Observatory] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140426234054/http://www.keckobservatory.org/images/files/annual-report-2012.pdf |date = ngày 26 tháng 4 năm 2014}} trang 24: Record Massive Black Holes Lurk in Monster Galaxies ''One of the newly discovered black holes is in the elliptical galaxy NGC 3842, and it weighed in at 9.7 billion solar masses. The second is significantly larger at 21 billion solar-masses and sits in the elliptical galaxy NGC 4889''</ref> khiến đây trở thành lỗ đen quan sát được có khổi lượng lớn nhất tính đến [[:Thể loại:Khoa học năm 2011|thời điểm đó]].

== Chú thích ==
<references group="nb"/>

== Tham khảo ==
{{tham khảo|30em}}
== Liên kết ngoài ==
{{commons|Special:Search/NGC_4889}}
{{vi}}
* [http://www.nhandan.com.vn/khoahoc/moi-truong/item/19093202-.html Phát hiện hai lỗ đen lớn gấp 10 tỷ lần Mặt trời] Thảo Nguyên, [[Nhân dân (báo)|báo Nhân dân]] cập nhật 06/12/2011 - 04:07 PM (GMT+7) theo BBC
{{en}}
* [http://www.nature.com/nature/journal/v480/n7376/full/480152a.html A massive comfort] Nature 480, 152 (8 tháng 12 năm 2011) cập nhật 7 tháng 12 năm 2011 {{doi|10.1038/480152a}}
* [http://www.nature.com/nature/journal/v480/n7376/pdf/nature10636.pdf Two ten-billion-solar-mass black holes at the centres of giant elliptical galaxies] Nicholas J. McConnell, Chung-Pei Ma, Karl Gebhardt, Shelley A. Wright, Jeremy D. Murphy, Tod R. Lauer, James R. Graham & Douglas O. Richstone. Nature 480, 215–218 (8 tháng 12 năm 2011) [http://arxiv.org/pdf/1112.1078v1.pdf Full text] {{Doi|10.1038/nature10636}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-16034045 Team sees biggest black holes yet] BBC cập nhật 5 tháng12, 2011, 13:59
* [http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC%204889 NGC 4889] trên Simbad, 2014.
* {{WikiSky}}
{{Sky
|13|00|08.30|+|27|58|35|308000000}}
{{Sơ khai thiên văn học}}
{{Catalog thiên văn|C=35|NGC=4884|PGC=44715|UGC=8110}}
{{Ngc50}}
{{Danh mục Caldwell}}
{{Chòm sao Hậu Phát}}

[[Thể loại:Lỗ đen]]
[[Thể loại:Chòm sao Hậu Phát]]
[[Thể loại:Thiên thể NGC]]
[[Thể loại:Thiên hà elip]]
[[Thể loại:Khoa học năm 2011]]
[[Thể loại:Thiên thể phát hiện năm 1785]]
[[Thể loại:Khoa học năm 1785]]