Xem mã nguồn của Nhôm

{{1000 bài cơ bản}}
{{Hộp thông tin nhôm}}
'''Nhôm''' là một [[nguyên tố]] hóa học có [[Ký hiệu hóa học|ký hiệu]] '''Al''' và [[số nguyên tử]] 13. Nhôm có khối lượng riêng thấp hơn các [[kim loại]] thông thường khác, khoảng một phần ba so với [[thép]]. Nhôm có ái lực cao với [[oxy]], từ đó tạo thành một [[Sự thụ động hóa|lớp oxide bảo vệ]] trên bề mặt khi tiếp xúc với không khí. Nhôm có màu giống [[bạc]] và có khả năng phản xạ ánh sáng rất tốt. Nhôm là kim loại mềm, [[Độ dẻo|dẻo]] và [[Từ học|không có từ tính]]. Nhôm có một đồng vị ổn định, {{chem2|^{27}Al}}; đồng vị này rất phổ biến nên nhôm là nguyên tố phổ biến thứ 12 trong vũ trụ. Tính phóng xạ của đồng vị kém bền {{chem2|^{26}Al}} khiến nó được sử dụng trong phương pháp [[Định tuổi bằng đồng vị phóng xạ|xác định niên đại bằng đồng vị phóng xạ]].

Về hóa học, nhôm là [[Kim loại yếu|kim loại hậu chuyển tiếp]] trong [[nhóm bor]]; như thường thấy trong nhóm, nhôm chủ yếu tạo hợp chất ở [[trạng thái oxy hóa]] +3. Cation nhôm {{chem2|Al(3+)}} [[Quy tắc Fajans|nhỏ và có điện tích lớn]]; do đó, tính [[Phân cực hóa học|phân cực]] của nhôm lớn hơn và các [[Liên kết hóa học|liên kết]] do nhôm tạo thành có tính chất [[Liên kết cộng hóa trị|cộng hóa trị]] nhiều hơn. Ái lực mạnh của nhôm đối với oxy dẫn đến sự phổ biến của các oxide nhôm trong tự nhiên. Nhôm được tìm thấy chủ yếu ở đá trong lớp [[vỏ Trái Đất]], nơi nó là nguyên tố phổ biến thứ ba chỉ sau [[oxy]] và [[silic]], thay vì [[Lớp phủ (địa chất)|lớp phủ]], và gần như không bao giờ xuất hiện dưới dạng kim loại tự do. Nhôm được sản xuất trong công nghiệp bằng cách khai thác [[bô xít]], một loại [[đá trầm tích]] giàu nhôm.

Nhôm được phát hiện vào năm 1825 bởi nhà vật lý người Đan Mạch [[Hans Christian Ørsted]]. Nhà hóa học người Pháp [[Henri Étienne Sainte-Claire Deville]] là người khởi xướng quá trình sản xuất nhôm công nghiệp đầu tiên vào năm 1856. Nhôm trở nên dễ tiếp cận hơn với công chúng nhờ quy trình Hall–Héroult do kỹ sư người Pháp [[Paul Héroult]] và kỹ sư người Mỹ [[Charles Martin Hall]] phát triển vào năm 1886, và việc sản xuất nhôm hàng loạt đã dẫn đến việc sử dụng rộng rãi trong công nghiệp và đời sống hàng ngày. Trong [[Chiến tranh thế giới thứ nhất]] và [[Chiến tranh thế giới thứ hai|thứ hai]], nhôm là nguồn tài nguyên chiến lược quan trọng cho [[Hàng không|ngành hàng không]]. Năm 1954, nhôm vượt [[đồng]] để trở thành [[kim loại màu]] được sản xuất nhiều nhất. Vào thế kỷ 21, phần lớn nhôm tại Hoa Kỳ, Tây Âu và Nhật Bản được tiêu thụ trong vận tải, kỹ thuật, xây dựng và đóng gói.

Mặc dù phổ biến trong môi trường nhưng các muối nhôm không được [[Trao đổi chất|chuyển hóa]] bởi bất kỳ sinh vật sống nào đã biết. nhưng nhôm dưới dạng này được thực vật và động vật dung nạp tốt. Do sự phong phú của các loại muối nhôm, tiềm năng về vai trò sinh học của chúng đang là chủ đề được quan tâm và nghiên cứu đến.

== Tính chất vật lý ==
Kim loại nhôm có bề ngoài từ trắng bạc đến xám xỉn tùy thuộc vào độ nhám bề mặt.{{efn|Hai mặt của màng nhôm có độ bóng khác nhau: một mặt sáng bóng và một mặt xỉn màu. Sự khác biệt là do những hư hỏng cơ học nhỏ trên bề mặt xin mau phát sinh từ quy trình công nghệ sản xuất mang nhôm.<ref name="ReynoldsKitchens">{{Cite web
|title=Heavy Duty Foil
|url=https://www.reynoldskitchens.com/products/aluminum-foil/heavy-duty-foil/|website=Reynolds Kitchens|language=en|access-date=20 September 2020
|archive-date=23 September 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200923185810/https://www.reynoldskitchens.com/products/aluminum-foil/heavy-duty-foil/ |url-status=live}}</ref> Cả hai mặt đều phản chiếu lượng ánh sáng khả kiến như nhau, nhưng mặt bóng [[phản xạ định hướng]] phần ánh sáng khả kiến lớn hơn nhiều trong khi mặt xỉn màu hầu như chỉ [[Phản xạ khuếch tán|khuếch tán]] ánh sáng. Cả hai mặt của màng nhôm đều có thể phản xạ tốt [[ánh sáng nhìn thấy]] (khoảng 86%) và bức xạ [[hồng ngoại]] trung bình và xa (lên đến 97%).<ref name="Pozzobon">{{Cite journal
|last1=Pozzobon|first1=V.|last2=Levasseur|first2=W.|last3=Do|first3=Kh.-V.|display-authors=3|last4=Palpant|first4=Bruno|last5=Perré|first5=Patrick|date=2020
|title=Household aluminum foil matte and bright side reflectivity measurements: Application to a photobioreactor light concentrator design
|journal=Biotechnology Reports|language=en|volume=25|pages=e00399|doi=10.1016/j.btre.2019.e00399|pmc=6906702|pmid=31867227 | issn=2215-017X }}</ref>}} Gương nhôm là loại gương phản chiếu tốt nhất trong số tất cả các gương kim loại đối với tia cận [[Ultraviolet|cực tím]] và tia [[Infrared|hồng ngoại]] xa. Nhôm cũng là một trong những chất phản xạ ánh sáng mạnh nhất trong quang phổ khả kiến, gần ngang bằng với bạc về mặt này, nên về ngoại hình cả hai kim loại nhìn giống nhau. Nhôm cũng phản xạ tốt [[bức xạ Mặt Trời]], mặc dù việc tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời trong không khí sẽ làm mài mòn bề mặt kim loại; điều này có thể được ngăn chặn nếu nhôm được anod hóa, bổ sung thêm một lớp oxide bảo vệ trên bề mặt.

[[Khối lượng riêng]] của nhôm là 2,70&nbsp;g/cm<sup>3</sup>, khoảng một phần ba so với thép và thấp hơn đáng kể so với các kim loại thường gặp khác, từ đó có thể phân biệt các bộ phận bằng nhôm nhờ độ nhẹ của chúng.{{sfn|Haynes|2016|p=4–3}} Khối lượng riêng thấp của nhôm so với phần lớn các kim loại khác xuất phát từ hạt nhân nhẹ hơn của nhôm, trong khi sự khác biệt về kích thước ô đơn vị không bù đắp được sự khác biệt này. Chỉ các kim loại thuộc [[Nhóm nguyên tố 1|nhóm 1]] và [[Nhóm nguyên tố 2|2]] nhẹ hơn nhôm; các kim loại trong nhóm này, ngoại trừ [[Beryllium|beryli]] và [[Magnesium|magnesi]], đều quá dễ phản ứng để sử dụng trong kết cấu (còn beryli rất độc hại).<ref>{{cite journal|last1=Puchta|first1=Ralph|date=2011|title=A brighter beryllium|journal=Nature Chemistry|volume=3|issue=5|pages=416|bibcode=2011NatCh...3..416P|doi=10.1038/nchem.1033|pmid=21505503|doi-access=free}}</ref>  Nhôm không bền hoặc cứng như thép, nhưng khối lượng riêng thấp cho phép nhôm được sử dụng trong ngành [[hàng không vũ trụ]] và những ứng dụng khác yêu cầu trọng lượng nhẹ và độ bền tương đối cao.{{sfn|Davis|1999|pp=1–3}}

Nhôm nguyên chất khá mềm và không bền. Trong hầu hết các ứng dụng, nhiều hợp kim nhôm khác được sử dụng thay thế vì độ bền và độ cứng cao hơn.{{sfn|Davis|1999|p=2}} [[Sự chảy dẻo|Độ bền dẻo]] của nhôm tinh khiết là 7–11 [[Pascal (đơn vị)|MPa]], trong khi [[hợp kim của nhôm|hợp kim nhôm]] có độ bền dẻo từ 200 MPa đến 600 MPa.<ref name="polmear">{{Chú thích sách|title = Light Alloys: Metallurgy of the Light Metals|url = https://archive.org/details/lightalloysmetal0000ijpo|author = Polmear, I. J.|publisher = Arnold |year = 1995 |isbn = 9780340632079}}</ref> Nhôm có [[Độ dẻo|tính dẻo]], với [[độ giãn dài]] là 50-70%,<ref name="Cardarelli 2008 p158-163">{{Cite book|title=Materials handbook : a concise desktop reference|url=https://archive.org/details/materialshandboo0000card|last=Cardarelli|first=François|date=2008|publisher=Springer|isbn=978-1-84628-669-8|edition=2nd|location=London|pages=[https://archive.org/details/materialshandboo0000card/page/n199 158]–163|oclc=261324602}}</ref> và [[Độ dẻo|dễ uốn]], cho phép việc kéo và ép đùn nhôm.{{sfn|Davis|1999|p=4}} Nhôm cũng có thể được gia công và đúc một cách dễ dàng.{{sfn|Davis|1999|p=4}}

Nhôm là chất dẫn nhiệt và dẫn điện rất tốt, có độ dẫn điện và nhiệt bằng khoảng 60% so với [[đồng]], trong khi khối lượng riêng chỉ bằng 30% so với đồng.{{sfn|Davis|1999|pp=2–3}} Nhôm có khả năng [[siêu dẫn]], với nhiệt độ siêu dẫn tới hạn là 1,2 [[kelvin]] và từ trường tới hạn khoảng 100 [[Gauss (đơn vị)|gauss]] (10 [[Tesla|millitesla]]).<ref>{{cite journal|last1=Cochran|first1=J.F.|last2=Mapother|first2=D.E.|date=1958|title=Superconducting Transition in Aluminum|url=https://archive.org/details/sim_physical-review_1958-07-01_111_1/page/n134|journal=[[Physical Review]]|volume=111|issue=1|pages=132–142|bibcode=1958PhRv..111..132C|doi=10.1103/PhysRev.111.132}}</ref> Nó có tính thuận từ và do đó về cơ bản không bị ảnh hưởng bởi từ trường tĩnh.{{sfn|Schmitz|2006|p=6}} Tuy nhiên, độ dẫn điện cao khiến nhôm chịu nhiều ảnh hưởng bởi từ trường xen kẽ thông qua cảm ứng từ [[Dòng điện Foucault|dòng điện xoáy]].{{sfn|Schmitz|2006|p=161}}

=== Vỏ electron ===
Một nguyên tử nhôm có 13 electron, sắp xếp theo [[cấu hình electron]] {{nowrap|{{bracket|[[Neon|Ne]]}}3s<sup>2</sup> 3p<sup>1</sup>}},{{sfn|Dean|1999|p=4.2}} với ba electron nằm ngoài cấu hình khí hiếm ổn định. Tổng của ba năng lượng ion hóa đầu tiên của nhôm thấp hơn nhiều so với năng lượng ion hóa thứ tư.{{sfn|Dean|1999|p=4.6}} Cấu hình electron như trên được là điểm chung của các nguyên tố nổi bật khác trong nhóm của nhôm, [[bor]], [[gali]], [[indi]] và [[thali]]; điều tương tự cũng có thể áp dụng với [[nihoni]]. Nguyên tử nhôm có thể nhường 3 electron ngoài cùng trong nhiều phản ứng hóa học (xem [[Nhôm#Hóa học|bên dưới]]). [[Độ âm điện]] của nhôm là 1,61 (thang Pauling).{{sfn|Dean|1999|p=4.29}}
[[Tập_tin:Aluminium_Atomic_lattice.png|thế=M. Tunes & S. Pogatscher, Montanuniversität Leoben 2019 No copyrights =)|trái|nhỏ|Ảnh [[Kính hiển vi điện tử truyền qua quét|STEM]]-[[Trường tối#Trường tối ở STEM|HAADF]] của nguyên tử nhôm với độ phân giải cao, xem ở hướng [001].]]Một nguyên tử nhôm tự do có [[Bán kính nguyên tử|bán kính]] 143 [[Picometer|pm]].{{sfn|Dean|1999|p=4.30}} Khi loại bỏ 3 electron ngoài cùng, [[Bán kính ion|bán kính]] giảm xuống còn 39&nbsp;pm đối với nguyên tử có 4 tọa độ 4 hoặc 53,5 chiều 53,5&nbsp;pm đối với nguyên tử có 6 tọa độ.{{sfn|Dean|1999|p=4.30}} Ở [[nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn]], các nguyên tử nhôm (khi không bị ảnh hưởng bởi nguyên tử của các nguyên tố khác) tạo thành [[Hệ tinh thể lập phương|hệ tinh thể lập phương tâm mặt]] được liên kết bởi [[liên kết kim loại]] tạo bởi các electron ngoài cùng của nguyên tử; do đó nhôm (ở điều kiện này) là một kim loại.<ref name="Enghag2008">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fUmTX8yKU4gC|title=Encyclopedia of the Elements: Technical Data – History – Processing – Applications|last=Enghag|first=Per|date=2008|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-3-527-61234-5|pages=139, 819, 949|access-date=7 December 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20191225132056/https://books.google.com/books?id=fUmTX8yKU4gC|archive-date=25 December 2019|url-status=live}}</ref> Hệ tinh thể này là điểm chung của nhiều kim loại khác như [[chì]] và [[đồng]]; kích thước của một ô đơn vị nhôm tương xứng với kích thước của các kim loại khác.<ref name="Enghag2008" /> Tuy nhiên, hệ thống này không áp dụng đối với các nguyên tố khác trong cùng nhóm: bor có năng lượng ion hóa quá cao cho sự kim loại hóa, thali có cấu trúc lục giác xếp chặt, còn gali và indi có cấu trúc bất thường mà không xếp chặt như nhôm và thali. Một số ít electron có sẵn để [[liên kết kim loại]] trong nhôm có thể lý giải cáu trúc mềm, điểm nóng chảy và [[Điện trở suất và điện dẫn suất|điện trở suất]] thấp của nhôm.{{Sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=222–224}}

=== Đồng vị ===
Trong số các đồng vị nhôm, chỉ đồng vị {{chem2|^{27}Al}} là ổn định. Điều này thường thấy ở các nguyên tố có số nguyên tử lẻ.{{efn|Không có nguyên tố có số hiệu nguyên tử lẻ nào có nhiều hơn hai đồng vị ổn định; các nguyên tố được đánh số chẵn có nhiều đồng vị ổn định, trong đó thiếc (số nguyên tử 50) có 10 đồng vị ổn định, cao nhất trong tất cả các nguyên tố. Ngoại lệ duy nhất là [[beryli]] được đánh số chẵn nhưng chỉ có một đồng vị ổn định.<ref name="IAEA" />}} Đây là đồng vị [[hạt nhân nguyên thủy|nguyên thủy]] duy nhất của nhôm, tức là đồng vị duy nhất tồn tại trên Trái đất ở dạng hiện tại kể từ khi Trái đất hình thành. Do đó, nhôm là một [[nguyên tố đơn nhân]] và trọng lượng nguyên tử tiêu chuẩn hầu như giống với trọng lượng nguyên tử của đồng vị. Điều này  nhôm là nguyên tố rất hữu ích trong [[cộng hưởng từ hạt nhân]] (NMR), vì đồng vị ổn định duy nhất của nhôm có độ nhạy NMR cao.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=242–252}} Trọng lượng nguyên tử tiêu chuẩn của nhôm thấp so với nhiều kim loại khác.{{efn|Hầu hết các kim loại khác có trọng lượng nguyên tử tiêu chuẩn lớn hơn: ví dụ, sắt là 55,845; đồng là 63,546; chì là 207,2.<ref>{{cite journal
|last=Prohaska |first=Thomas |last2=Irrgeher |first2=Johanna |last3=Benefield |first3=Jacqueline |last4=Böhlke |first4=John K. |last5=Chesson |first5=Lesley A. |last6=Coplen |first6=Tyler B. |last7=Ding |first7=Tiping |last8=Dunn |first8=Philip J. H. |last9=Gröning |first9=Manfred |last10=Holden |first10=Norman E. |last11=Meijer |first11=Harro A. J.
|title=Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)
|url=https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/pac-2019-0603/html
|journal=Pure and Applied Chemistry
|date=2022-05-04
|language=en
|doi=10.1515/pac-2019-0603
|issn=1365-3075
}}</ref> Điều này ảnh hưởng đến tính chất của nguyên tố (xem [[#Tính chất vật lý|ở trên]])}}

Tất cả các đồng vị còn lại của nhôm đều có tính [[phóng xạ]]. Đồng vị ổn định nhất trong số này là {{Chem2|^{26}Al}}: trong khi tồn tại cùng {{chem2|^{27}Al}} ổn định trong môi trường giữa các vì sao mà Hệ Mặt trời hình thành, cũng được tạo ra bởi quá trình tổng hợp hạt nhân sao, [[chu kỳ bán rã]] của {{Chem2|^{26}Al}} chỉ kéo dài 717.000 năm và do đó, một lượng có thể phát hiện được đã không còn tồn tại kể từ khi Trái đất hình thành.<ref>{{cite web|url=https://ciaaw.org/aluminium.htm|title=Aluminium|publisher=The Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights|archive-url=https://web.archive.org/web/20200923154544/https://www.ciaaw.org/aluminium.htm|archive-date=23 September 2020|url-status=live|access-date=20 October 2020}}</ref> Tuy nhiên, một lượng nhỏ {{Chem2|^{26}Al}} được tạo ra từ [[argon]] trong khí quyển do sự phá vỡ gây ra bởi proton từ [[tia vũ trụ]]. Tỷ lệ {{Chem2|^{26}Al}} so với {{Chem2|^{10}Be}} đã được sử dụng để xác định niên đại phóng xạ của các quá trình địa chất trong khoảng thời gian từ 10<sup>5</sup> to 10<sup>6</sup>&nbsp;năm, đặc biệt là quá trình vận chuyển, lắng đọng, lưu trữ [[trầm tích]], thời gian chôn vùi và xói mòn.<ref>{{cite book|title=Radiogenic Isotope Geology|last1=Dickin|first1=A.P.|date=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-53017-0|chapter=''In situ'' Cosmogenic Isotopes|access-date=16 July 2008|chapter-url=http://www.onafarawayday.com/Radiogenic/Ch14/Ch14-6.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20081206010805/http://www.onafarawayday.com/Radiogenic/Ch14/Ch14-6.htm|archive-date=6 December 2008|url-status=dead}}</ref> Hầu hết các nhà khoa học nghiên cứu thiên thạch tin rằng năng lượng giải phóng từ quá trình phân rã của {{Chem2|^{26}Al}} chịu trách nhiệm cho sự tan chảy và phân hóa của một số [[tiểu hành tinh]] sau khi chúng hình thành cách đây 4,55 tỷ năm.<ref>{{chú thích sách|url=https://archive.org/details/thunderstonessho0000dodd|title=Thunderstones and Shooting Stars|last1=Dodd|first1=R. T.|publisher=[[Harvard University Press]]|year=1986|isbn=0-674-89137-6|pages=[https://archive.org/details/thunderstonessho0000dodd/page/89 89]–90}}</ref>

Các đồng vị nhôm còn lại, với [[số khối]] từ 21 đến 43, đều có chu kỳ bán rã dưới một giờ. Ba trạng thái bán ổn định với chu kỳ bán rã dưới một phút cũng được biết đến.<ref name="IAEA">{{cite web
|url=https://www-nds.iaea.org/relnsd/vcharthtml/VChartHTML.html
|title=Livechart – Table of Nuclides – Nuclear structure and decay data
|author=IAEA – Nuclear Data Section|year=2017|website=www-nds.iaea.org|publisher=[[International Atomic Energy Agency]]|access-date=31 March 2017
|archive-date=23 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190323230752/https://www-nds.iaea.org/relnsd/vcharthtml/VChartHTML.html|url-status=live}}</ref>

== Hóa học ==
Nhôm kết hợp các đặc điểm của kim loại tiền và hậu chuyển tiếp. Vì có ít electron tham gia liên kết kim loại, tương tự các [[Nhóm bor|nguyên tố nhóm bor]] nặng hơn, nên nhôm có các tính chất vật lý đặc trưng của kim loại hậu chuyển tiếp, với khoảng cách giữa các nguyên tử dài hơn dự kiến.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=222–224}} Hơn nữa, vì {{chem2|Al(3+)}} là một cation nhỏ và có điện tích lớn, nên ion nhôm có tính phân cực mạnh và tạo [[liên kết cộng hóa trị]] trong các hợp chất của nhôm;{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}} hành vi này tương tự ion [[beryli]] ({{chem2|Be(2+)}}) và cả hai nguyên tố thể hiện đặc trưng của [[mối quan hệ chéo]].

Lõi của nhôm có cấu hình electron của [[khí hiếm]] liền trước, trong khi lõi của các nguyên tố trong cùng nhóm dưới nhôm [[gali]], [[indi]], [[thali]] và [[nihoni]]  bao gồm một phân lớp d đã lấp đầy và trong một số trường hợp là một phân lớp f đã lấp đầy. Do đó, các electron trong cùng của nhôm che chắn các electron hóa trị gần như hoàn toàn, không giống như các electron của các đồng loại nặng hơn nhôm. Như vậy, nhôm là kim loại có độ dương điện cao nhất trong nhóm của nó; trên thực tế, hydroxide của nhôm có tính kiềm cao hơn so với hydroxide của gali.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}{{efn|Trên thực tế, đặc tính điện tích dương, ái lực cao với oxy và [[thế điện cực chuẩn]] cực kỳ thấp của nhôm phù hợp hơn với đặc tính của [[scandi]], [[yttri]], [[lanthan]] và [[actini]], giống như nhôm, các nguyên tố này có ba electron hóa trị ngoài cùng; chuỗi này cho thấy các xu hướng liên tục trong khi các xu hướng của nhóm 13 bị phá vỡ bởi phân lớp d đầu tiên được thêm vào trong gali và [[co khối d]] kết quả và phân lớp f đầu tiên được thêm vào trong thali và [[co lanthanide]] kết quả.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}}} Nhôm cũng có một vài điểm tương đồng với á kim boron trong cùng nhóm: Các hợp chất {{chem2|AlX3}} là hợp chất [[dãy đẳng electron]] hóa trị của {{chem2|BX3}} (chúng có cùng cấu trúc electron hóa trị) và cả hai đều hoạt động như [[acid Lewis]] và dễ dàng tạo thành [[sản phẩm cộng]].{{sfn|King|1995|p=241}} Ngoài ra, một trong những mô típ chính của hóa học bo là cấu trúc [[hình nhị thập diện đều]], và nhôm tạo thành một phần quan trọng của nhiều hợp kim [[tựa tinh thể]] hình nhị thập diện, bao gồm hệ hợp kim Al–Zn–Mg. {{sfn|King|1995|pp=235–236}}

Vì tính [[Ái lực hóa học|ái lực]] cao với oxy, nên có thể dùng nhôm làm [[chất khử]] trong [[phản ứng nhiệt nhôm]]. Bột nhôm mịn phản ứng mãnh liệt khi tiếp xúc với [[oxy lỏng]]; nhưng trong điều kiện bình thường, nhôm tạo thành một lớp oxide mỏng (khoảng 5 nm ở nhiệt độ phòng)<ref>{{Cite book|title=Aluminum : properties and physical metallurgy|last=Hatch|first=John E.|date=1984|publisher=American Society for Metals, Aluminum Association|isbn=978-1-61503-169-6|location=Metals Park, Ohio|pages=242|oclc=759213422}}</ref> giúp  kim loại không bị ăn mòn thêm bởi oxy, nước hoặc acid loãng. Quá trình này được gọi là [[sự thụ động hóa]].{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}<ref name="CorrAl">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=NAABS5KrVDYC&pg=PA81|title=Corrosion of Aluminium|last=Vargel|first=Christian|date=2004|publisher=Elsevier|isbn=978-0-08-044495-6|orig-year=French edition published 1999|archive-url=https://web.archive.org/web/20160521212331/https://books.google.com/books?id=NAABS5KrVDYC&pg=PA81|archive-date=21 May 2016|url-status=live}}</ref> Do khả năng chống ăn mòn nói chung, nhôm là một trong số ít kim loại giữ được khả năng phản xạ ánh bạc ở dạng bột mịn, khiến nhôm trở thành nguyên liệu quan trọng trong sơn [[màu bạc]].<ref>{{cite book|title=Thin-film optical filters|last1=Macleod|first1=H.A.|date=2001|publisher=CRC Press|isbn=978-0-7503-0688-1|pages=158-159}}</ref> Vì sự thụ động hóa, nên nhôm không phản ứng với acid có tính oxy hóa mạnh. Nhờ vậy, nhôm có thể được dùng để lưu trữ các hóa chất như [[acid nitric]], [[acid sulfuric]] đậm đặc và một số acid hữu cơ.{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|p=6}}

Trong [[acid hydrochloric]] đặc nóng, nhôm phản ứng với nước và giải phóng khí hydro; trong dung dịch [[natri hydroxide]] hoặc [[kali hydroxide]] ở nhiệt độ phòng thì nhôm phản ứng để tạo muối [[aluminate]] – sự thụ động hóa để bảo vệ nhôm trong những điều kiện này không đáng kể.<ref name="Beal1999">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Askwi3lXdlcC&pg=PA90|title=Engine Coolant Testing : Fourth Volume|last=Beal|first=Roy E.|publisher=ASTM International|year=1999|isbn=978-0-8031-2610-7|page=90|archive-url=https://web.archive.org/web/20160424071051/https://books.google.com/books?id=Askwi3lXdlcC&pg=PA90|archive-date=24 April 2016|url-status=live}}</ref> [[Nước cường toan]] cũng có thể hòa tan nhôm.{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|p=6}} Nhôm bị ăn mòn bởi [[chloride]] hòa tan, chẳng hạn như [[natri chloride]]; vì lý do này mà hệ thống ống nước gia dụng không bao giờ được làm bằng nhôm.<ref name="Beal1999" /> Lớp oxide trên nhôm cũng có thể bị phá hủy khi tiếp xúc với [[thủy ngân]] do quá trình [[Hỗn hống|tạo hỗn hống]] hoặc khi tiếp xúc với muối của một số kim loại có độ dương điện cao.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}} Vì vậy, các hợp kim nhôm khỏe nhất có tính chống ăn mòn kém do [[Pin Galvanic|phản ứng điện]] với hợp kim [[đồng]]<ref name="polmear" /> và tính chống ăn mòn của nhôm bị giảm đáng kể khi có sự xuất hiện của muối trong nước, đặc biệt là khi cũng xuất  những kim loại khác.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=222–224}}

Nhôm phản ứng với phần lớn các phi kim ở nhiệt độ cao, tạo thành các hợp chất như [[nhôm nitride]] (AlN), [[nhôm sulfide]] ({{chem2|Al2S3}}) và các nhôm halide ({{chem2|AlX3}}). Nhôm cũng tạo nhiều [[hợp chất liên kim loại]] với các kim loại từ mọi nhóm trong bảng tuần hoàn.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}

=== Hợp chất vô cơ ===
Đa số các hợp chất nhôm, bao gồm các chất khoáng chứa nhôm và hợp chất nhôm dùng trong thương mại, có nhôm hóa trị 3+. Số phối trí của các hợp chất có thể thay đổi, nhưng nhìn chung {{chem2|Al(3+)}} có số phối trí là 6 hoặc 4. Hầu như mọi hợp chất nhôm (III) không có màu.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}
[[Tập_tin:AlHydrolysis.png|phải|nhỏ|Đồ thị thể hiện quá trình thủy phân nhôm theo hàm số của độ pH. Các phân tử có phối tử nước   bị loại bỏ.<ref>* {{cite book|title=The Hydrolysis of Cations|last1=Baes|first1=C. F.|last2=Mesmer|first2=R. E.|publisher=Robert E. Krieger|year=1986|isbn=978-0-89874-892-5|orig-year=1976}}</ref>]]
Trong dung dịch nước, {{chem2|Al(3+)}} tồn tại dưới dạng cation{{chem2|[Al(H2O)6](3+)}}; với [[Hằng số điện li acid|giá trị hằng số điện li acid K<sub>a</sub>]] là 10<sup>−5</sup>.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=242–252}} Các dung dịch như vậy có tính acid bởi vì cation này có thể cho proton và [[thủy phân]] liên tục cho đến khi hình thành [[kết tủa]] [[nhôm hydroxide]] ({{Chem2|Al(OH)3}}). Điều này đóng vai trò hữu ích trong quá trình làm trong nước, vì kết tủa hình thành trên các hạt [[huyền phù]] trong nước, do đó giúp loại bỏ chúng. Tăng độ pH sẽ làm hòa tan hydroxide trở lại dưới dạng [[aluminat]] ({{chem2|[Al(H2O)2(OH)4](−)}}).

Nhôm hydroxide tạo muối và aluminate, đồng thời hòa tan trong acid và base.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}} Đặc tính như trên của {{chem2|Al(OH)3}} được gọi là [[lưỡng tính]]; đây là đặc trưng của các cation base yếu tạo thành hydroxide không tan và các loài ngậm nước của chúng cũng có thể cho proton. Một hậu quả là [[muối nhôm]] trong acid yếu bị thủy phân trong nước thành hydroxide ngậm nước và hydride phi kim tương ứng. Ví dụ: [[nhôm sulfide]] tạo ra [[hydro sulfide]]. Tuy nhiên, một số muối như [[nhôm carbonat]] tồn tại trong dung dịch nước nhưng lại không ổn định; và chỉ xảy ra thủy phân không hoàn toàn đối với các muối có tính acid mạnh như các muối halide, [[Nhôm nitrat|nitrat]] và [[Nhôm sulfat|sulfat]]. Vì những lý do tương tự, các muối nhôm khan không thể được tạo ra bằng cách đun nóng "hydrat" của chúng: nhôm clorua ngậm nước thực tế không phải là {{chem2|AlCl3· 6H2O}} mà là {{chem2|[Al(H2O)6]Cl3}}. Các liên kết Al–O rất khỏe nên việc đun nóng không đủ để làm đứt gãy liên kết; thay vào đó tạo thành các liên kết Al–Cl:{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}

<chem>2[Al(H2O)6]Cl3 ->[t^o] Al2O3 + 6 HCl + 9 H2O</chem>

Số phối trí của nhôm sẽ thấp hơn đối với các halide nặng hơn. Các trihalide khác là [[Dimer (hóa học)|dimer]] hoặc [[polymer]] với các tâm nhôm bốn phối trí hình tứ diện.{{efn|Những khác biệt như vậy trong số phối trí giữa các florua và các halide nặng hơn không phải là bất thường, ví dụ như trong Sn<sup>IV</sup> và Bi<sup>III</sup>; thậm chí còn có sự khác biệt lớn hơn giữa [[cacbon dioxide|{{chem2|CO2}}]] và [[silic dioxide|{{chem2|SiO2}}]].{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=233–237}}}} [[Nhôm chloride|Nhôm(III) chloride]] ({{chem2|AlCl3}}) có cấu trúc polyme phân lớp dưới điểm nóng chảy của nó là 192,4 °C nhưng khi nóng chảy biến đổi thành các dimer Al<sub>2</sub>Cl<sub>6</sub>. Ở nhiệt độ cao hơn, chúng ngày càng phân ly thành các monome AlCl<sub>3</sub> phẳng ba phương tương tự như cấu trúc của [[Bo triclorua|BCl<sub>3</sub>]]. [[Nhôm bromide|Nhôm(III) bromide]] và [[Nhôm iodide|nhôm(III) triiodide]] tạo thành các dimer Al<sub>2</sub>X<sub>6</sub> trong cả ba pha và do đó không thể hiện những thay đổi đáng kể về tính chất khi thay đổi pha.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=233–237}} Các vật liệu này được chế tạo bằng cách xử lý nhôm với halogen. Các muối halide của nhôm tạo thành nhiều [[sản phẩm cộng]] hoặc phức chất; bản chất [[Axit Lewis|acid Lewis]] của các hợp chất này chúng trở thành [[chất xúc tác]] hiệu quả cho [[phản ứng Friedel–Crafts]]. Nhôm(III) chloride có những ứng dụng công nghiệp chính liên quan đến phản ứng này, chẳng hạn như trong sản xuất [[Anthraquinon|anthraquinone]] và [[styren]]. Nhôm(III) chloride cũng thường được dùng làm tiền chất cho nhiều hợp chất nhôm khác và làm thuốc thử để chuyển đổi fluoride phi kim thành chlorideương ứng (một [[phản ứng halogen hóa]]).{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=233–237}}

Cả bốn [[Halide|muối halide]] của nhôm đều được biết đến rộng rãi. Không giống như cấu trúc của ba muối halide nặng hơn, [[nhôm fluoride]] ({{chem2|AlF3}}) có số phối trí là 6, giúp giải thích tính không bay hơi, không hòa tan và [[nhiệt hình thành]] cao của nó. Mỗi nguyên tử nhôm được bao quanh bởi sáu nguyên tử fluor trong cấu trúc [[bát diện]] bị méo mó, với mỗi nguyên tử fluor được chia sẻ giữa các góc của hai khối bát diện. Các đơn vị {{chem2|AlF6}} như trên cũng tồn tại trong các hợp chất flouride phức hợp như [[Cryôlit|cryolit]], {{chem2|Na3AlF6}}.{{efn|Những hợp chất này không nên được coi là các anion phức hợp {{chem2|[AlF6](3−)}} vì các liên kết Al–F không khác biệt đáng kể về loại so với các liên kết M–F khác.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=233–237}}}} {{chem2|AlF3}} nóng chảy ở nhiệt độ 1290 °C và được điều chế bằng phản ứng giữa [[nhôm oxide]] và khí [[hydro fluoride]] ở nhiệt độ 700 °C.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=233–237}}

Nhôm tạo một oxide bền với [[công thức hóa học]] {{chem2|Al2O3}}, hay còn gọi là [[alumina]].<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=MYAABAAAQBAJ&q=Aluminium+forms+one+stable+oxide,+known+by+its+mineral+name+corundum&pg=PA14|title=Pigment Compendium|last1=Eastaugh|first1=Nicholas|last2=Walsh|first2=Valentine|last3=Chaplin|first3=Trace|last4=Siddall|first4=Ruth|date=2008|publisher=Routledge|isbn=978-1-136-37393-0|language=en|access-date=1 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415083327/https://books.google.com/books?id=MYAABAAAQBAJ&q=Aluminium+forms+one+stable+oxide,+known+by+its+mineral+name+corundum&pg=PA14|archive-date=15 April 2021|url-status=live}}</ref> Có thể tìm thấy alumina trong chất khoáng [[corundum]], α-alumina;<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=X2NZAAAAYAAJ&q=Aluminium+forms+one+stable+oxide,+known+by+its+mineral+name+corundum&pg=PA718|title=A treatise on chemistry|last1=Roscoe|first1=Henry Enfield|last2=Schorlemmer|first2=Carl|date=1913|publisher=Macmillan|language=en|access-date=1 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415111928/https://books.google.com/books?id=X2NZAAAAYAAJ&q=Aluminium+forms+one+stable+oxide,+known+by+its+mineral+name+corundum&pg=PA718|archive-date=15 April 2021|url-status=live}}</ref> pha γ-alumina cũng xuất hiện.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=242–252}} Dưới dạng tinh thể, corundum là chất trơ rất cứng (với [[Thang độ cứng Mohs|độ cứng Mohs]] 9), có nhiệt độ nóng chảy cao (2045°C), có khả năng bay hơi thấp và là chất cách điện tốt. Nó thường được dùng làm chất mài mòn (như kem đánh răng), vật liệu chịu lửa, và trong [[gốm sứ]], cũng như là vật liệu đầu vào cho quá trình sản xuất nhôm bằng phương pháp điện phân. [[Sapphire]] và [[ruby]] là corundum kèm theo một lượng nhỏ các kim loại khác.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=242–252}} Hai oxide-hydroxide chính, AlO(OH), là [[boehmite]] và [[diaspore]]. Có ba loại trihydroxide chính: [[bayerite]], [[gibbsite]] và [[nordstrandite]], chúng khác nhau về cấu trúc tinh thể ([[Đa hình]]). Nhiều cấu trúc trung gian và liên quan khác cũng được biết đến.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=242–252}} Hầu hết được sản xuất từ quặng bằng nhiều quy trình ướt sử dụng acid và base. Khi đun nóng, các hydroxide chuyển thành corundum. Những vật liệu này có tầm quan trọng cốt lõi đối với quá trình sản xuất nhôm và bản thân chúng cực kỳ hữu ích. Một số pha oxide hỗn hợp cũng rất hữu ích, chẳng hạn như [[spinel]] ({{chem2|MgAl2O4}}), Na-β-alumina ({{Chem2|NaAl11O17}}) và [[tricalci aluminate]] ({{chem2|Ca3Al2O6}}, một pha khoáng quan trọng trong [[xi măng Portland]]).{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=242–252}}

Các [[Chalcogen|muối chalcogenide]] ổn định trong điều kiện bình thường là [[nhôm sulfide]] ({{chem2|Al2S3}}), [[Nhôm selenide|selenide]] ({{chem2|Al2Se3}}), và [[Nhôm telluride|telluride]] ({{chem2|Al2Te3}}). Cả ba đều được điều chế bằng phản ứng trực tiếp giữa các nguyên tố cấu thành ở khoảng 1000 °C và sự thủy phân hoàn toàn trong nước để tạo ra nhôm hydroxide và [[hydro chalcogenide]] tương ứng. Vì nhôm là một nguyên tử nhỏ so với các chalcogen này, nên chúng có nhôm tứ diện bốn phối trí với nhiều dạng đa hình có cấu trúc liên quan đến [[wurtzit]], với hai phần ba các vị trí kim loại có thể chiếm theo cách có trật tự (α) hoặc ngẫu nhiên (β). Nhôm sulfide cũng có dạng γ liên quan đến γ-alumina, và dạng lục giác bất thường ở nhiệt độ cao, trong đó một nửa các nguyên tử nhôm có phối trí tứ diện bốn và một nửa còn lại có phối trí lưỡng tháp ba phương năm.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=252–257}}

Bốn [[Nhóm nitơ|muối pnictide]] – [[nhôm nitride]] (AlN), [[nhôm phosphide]] (AlP), [[nhôm arsenide]] (AlAs), và [[nhôm antimonide]] (AlSb) – đã được biết đến. Tất cả đều là chất bán dẫn III-V đẳng điện tử với [[silicon]] và [[germani]], tất cả đều có cấu trúc giống [[sphalerit]]. Cả bốn muối trên đều có thể được điều chế bằng cách phản ứng trực tiếp các cấu thành của hợp chất ở nhiệt độ cao (và có thể là áp suất cao).{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=252–257}}

Nhôm tạo [[Hợp kim của nhôm|hợp kim]] với nhiều kim loại khác (ngoại trừ phần lớn [[kim loại kiềm]] và kim loại thuộc nhóm 13) và có hơn 150 [[hợp chất liên kim loại]] được biết đến. Quá trình sản xuất bao gồm việc nung nóng các kim loại với nhau theo tỷ lệ nhất định, sau đó làm nguội dần và [[Ủ (luyện kim)|ủ]]. Liên kết giữa các phân tử chủ yếu là [[liên kết kim loại]] và cấu trúc tinh thể dựa vào hiệu suất xếp chặt.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=v-04Kn758yIC&q=intermetallic+aluminium&pg=PA218|title=Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium|last=Downs|first=A. J.|date=1993|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-0-7514-0103-5|pages=218|language=en|access-date=1 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415115039/https://books.google.com/books?id=v-04Kn758yIC&q=intermetallic+aluminium&pg=PA218|archive-date=15 April 2021|url-status=live}}</ref>

Hợp chất nhôm với hóa trị thấp hơn rất ít không tồn tại phổ biến. Một vài hợp chất nhôm(I) tồn tại: AlF, AlCl, AlBr và AlI tồn tại ở dạng khí khi halogen tương tự được đun nóng với nhôm ở nhiệt độ rất thấp. Một dẫn xuất bền của nhôm monoiodide là {{chem2|Al4I4(NEt3)4}}, [[sản phẩm cộng]] vòng được hình thành với [[triethylamine]]. {{chem2|Al2O}} và {{chem2|Al2S}} cũng tồn tại nhưng cực kỳ kém bền.<ref name="al1">{{cite journal|last1=Dohmeier|first1=C.|last2=Loos|first2=D.|last3=Schnöckel|first3=H.|date=1996|title=Aluminum(I) and Gallium(I) Compounds: Syntheses, Structures, and Reactions|journal=[[Angewandte Chemie International Edition]]|volume=35|issue=2|pages=129–149|doi=10.1002/anie.199601291}}</ref> Các hợp chất nhôm(II) rất đơn giản được sử dụng hoặc quan sát thấy trong các phản ứng của kim loại Al với chất oxy hóa. Ví dụ, [[nhôm monoxide]], AlO, đã được phát hiện trong pha khí sau khi nổ<ref>{{cite journal|last1=Tyte|first1=D.C.|date=1964|title=Red (B2Π–A2σ) Band System of Aluminium Monoxide|journal=[[Nature]]|volume=202|issue=4930|pages=383–384|bibcode=1964Natur.202..383T|doi=10.1038/202383a0|s2cid=4163250}}</ref> và trong quang phổ hấp thụ của sao.<ref>{{cite journal|last1=Merrill|first1=P.W.|last2=Deutsch|first2=A.J.|last3=Keenan|first3=P.C.|date=1962|title=Absorption Spectra of M-Type Mira Variables|journal=[[The Astrophysical Journal]]|volume=136|page=21|bibcode=1962ApJ...136...21M|doi=10.1086/147348}}</ref> Hợp chất với công thức {{chem2|R4Al2}}, chứa một liên kết Al–Al và một phối tử hữu cơ lớn R, được nghiên cứu kỹ lưỡng hơn.<ref>{{Cite book|title=Advances in Organometallic Chemistry Volume 51|last=Uhl|first=W.|date=2004|isbn=978-0-12-031151-4|volume=51|pages=53–108|chapter=Organoelement Compounds Possessing AlAl, GaGa, InIn, and TlTl Single Bonds|doi=10.1016/S0065-3055(03)51002-4}}</ref>

=== Hợp chất cơ nhôm và các hydride ===
[[Tập_tin:Trimethylaluminium-from-xtal-3D-bs-17-25.png|nhỏ|[[Trimethyl nhôm]], một hợp chất có carbon năm phối trí.]]

Có nhiều hợp chất có công thức thực nghiệm {{chem2|AlR3}} và {{chem2|AlR1.5Cl1.5}}.<ref>{{cite book|title=Organometallics|last1=Elschenbroich|first1=C.|date=2006|publisher=Wiley-VCH|isbn=978-3-527-29390-2}}</ref> Các trialkyl và triaryl nhôm là chất lỏng dễ phản ứng, dễ bay hơi và không màu hoặc chất rắn có nhiệt độ nóng chảy thấp. Chúng tự bốc cháy trong không khí và phản ứng với nước, do đó cần phải có các biện pháp phòng ngừa khi sử dụng. Chúng thường tạo thành các dimer, không giống như các chất tương tự boron của chúng, nhưng xu hướng này giảm đối với các alkyl mạch nhánh (ví dụ như [[Isopropyl|Pr<sup>''i''</sup>]], [[Isobutyl|Bu<sup>''i''</sup>]], {{chem2|Me3CCH2}}); ví dụ, triisobutyl nhôm tồn tại dưới dạng hỗn hợp cân bằng của monome và dimer.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=257–67}}<ref>{{cite journal|last1=Smith|first1=Martin B.|year=1970|title=The monomer-dimer equilibria of liquid aluminum alkyls|journal=Journal of Organometallic Chemistry|volume=22|issue=2|pages=273–281|doi=10.1016/S0022-328X(00)86043-X}}</ref> Những dimer này, chẳng hạn như [[trimethyl nhôm]] ({{Chem2|Al2Me6}}), thường có các trung tâm Al tứ diện được hình thành bằng phản ứngdimer hóa với một số nhóm alkyl bắc cầu giữa cả hai nguyên tử nhôm. Chúng là các acid cứng và phản ứng dễ dàng với các phối tử để tạo thành các sản phẩm cộng. Trong công nghiệp, chúng chủ yếu được sử dụng trong các phản ứng chèn alken, như được [[Karl Ziegler]] phát hiện, quan trọng nhất là trong "phản ứng tăng trưởng" tạo thành alken và rượu bậc một không phân nhánh chuỗi dài, và trong quá trình trùng hợp áp suất thấp giữa [[ethylen]] và [[propylen]]. Ngoài ra còn có một số hợp chất cơ nhôm [[Hợp chất dị vòng|dị vòng]] và cụm liên quan đến liên kết Al–N.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=257–67}}

Hợp chất nhôm hydride quan trọng nhất trong công nghiệp là [[Lithium aluminium hydride|lithi nhôm hydride]] ({{Chem2|LiAlH4}}), được dùng làm chất khử trong [[hóa hữu cơ]]. Có thể điều chế hợp chất trên dùng [[lithi hydride]] và [[Nhôm chloride|nhôm (III) chloride]].{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=227–232}} Hydride đơn giản nhất, [[nhôm hydride]] hay còn gọi là alane, không quan trọng bằng LiAlH<sub>4</sub>. Chất này là polymer với công thức hóa học {{chem2|(AlH3)<sub>''n''</sub>}}, trái ngược với [[bor hydride]], một dimer với công thức {{chem2|(BH3)2}}.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=227–232}}
== Lịch sử ==
{{Main|Lịch sử nhôm}}
[[File:Friedrich_W%C3%B6hler_Litho.jpg|thumb|upright=0.75|[[Friedrich Wöhler]], nhà hóa học đầu tiên mô tả kỹ lưỡng về nguyên tố nhôm]]
Tham chiếu đầu tiên tới nhôm (mặc dù chưa thể chứng minh) là trong ''Naturalis Historia'' của [[Gaius Plinius Secundus]]:

''Có một ngày một người thợ vàng ở [[Roma]] được phép cho hoàng đế Tiberius xem một chiếc đĩa ăn làm từ một kim loại mới. Chiếc đĩa rất nhẹ và có màu sáng như [[bạc]]. Người thợ vàng nói với hoàng đế rằng ông đã sản xuất kim loại từ [[đất sét]] thô. Ông cũng cam đoan với hoàng đế rằng chỉ có ông ta và chúa Trời biết cách sản xuất kim loại này từ đất sét. Hoàng đế rất thích thú, và như một chuyên gia về tài chính ông đã quan tâm tới nó. Tuy nhiên ông nhận ngay ra là mọi tài sản vàng, bạc của ông sẽ mất giá trị nếu như người dân bắt đầu sản xuất kim loại màu sáng này từ đất sét. Vì thế, thay vì cảm ơn người thợ vàng, ông đã ra lệnh chặt đầu ông ta''.<ref>{{chú thích web | url = http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m2843/is_n3_v19/ai_16836663 | tiêu đề = FindArticles.com | author =  | ngày =  | ngày truy cập = 10 tháng 8 năm 2016 | nơi xuất bản =  | ngôn ngữ =  | archive-date = 2005-04-05 | archive-url = https://web.archive.org/web/20050405173533/http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m2843/is_n3_v19/ai_16836663 | url-status = dead }}</ref><ref>{{Chú thích web |url=http://www.world-aluminium.org/history/antiquity.html |ngày truy cập=2005-04-29 |tựa đề=Bản sao đã lưu trữ |archive-date = ngày 5 tháng 3 năm 2005 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050305114137/http://www.world-aluminium.org/history/antiquity.html }}</ref>

Những [[người Hy Lạp]] và [[người La Mã|La Mã]] cổ đại đã sử dụng các loại muối của kim loại này như là thuốc cẩn màu (nhuộm) và chất làm se vết thương, [[phèn chua]] vẫn được sử dụng như chất làm se. Năm [[1761]] [[Guyton de Morveau]] đề xuất cách gọi gốc của phèn chua là ''alumine''. Năm [[1808]], [[Humphry Davy]] xác định được gốc kim loại của phèn chua (''alum''), mà theo đó ông đặt tên cho nhôm là ''aluminum''.

Tên tuổi của [[Friedrich Wöhler]] nói chung được gắn liền với việc phân lập nhôm vào năm [[1827]]. Tuy nhiên, kim loại này đã được sản xuất lần đầu tiên trong dạng không nguyên chất hai năm trước bởi nhà vật lý và hóa học [[Đan Mạch]] [[Hans Christian Ørsted]].

Nhôm được chọn làm chóp cho ''đài kỷ niệm Washington'' vào thời gian khi một [[ounce]] (28,35 g) có giá trị bằng hai lần ngày lương của người lao động.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.tms.org/pubs/journals/JOM/9511/Binczewski-9511.html |ngày truy cập=2005-04-29 |tựa đề=Bản sao đã lưu trữ |archive-date=2016-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160124070602/http://www.tms.org/pubs/journals/JOM/9511/Binczewski-9511.html |url-status=dead }}</ref>

Trước năm 1880, nhôm có giá trị rất cao, hơn cả vàng và bạc. Nguyên do của việc này chính là và thời điểm đó, khoa học chỉ mới có cách tách những mẫu nhôm rất nhỏ. Một vài dẫn chứng cụ thể là việc [[Napoléon III|Napoleon III]] - tổng thống Pháp cho dùng dụng cụ ăn uống bằng nhôm khi tiếp đón các vị khác quan trọng nhất; vua Đan Mạch đội vương miện bằng nhôm và các quý bà ở Paris thường đeo trang sức và sử dụng ống nhòm bằng nhôm nhằm thể hiện sự giàu có.<ref>[https://vnexpress.net/khoa-hoc/chuyen-la-xoay-quanh-cac-nguyen-to-hoa-hoc-3258024.html Chuyện lạ xoay quanh các nguyên tố hóa học]</ref>

[[Charles Martin Hall]] nhận được bằng sáng chế (số 400655) năm [[1886]], về quy trình điện phân để sản xuất nhôm. [[Henri Saint-Claire Deville]] ([[Pháp]]) đã hoàn thiện phương pháp của Wöhler (năm [[1846]]) và thể hiện nó trong cuốn sách năm [[1859]] với hai cải tiến trong quy trình. Phát minh của [[quy trình Hall-Héroult]] năm [[1886]] đã làm cho việc sản xuất nhôm từ khoáng chất trở thành không đắt tiền và ngày nay nó được sử dụng rộng rãi trên thế giới.

[[Đức]] trở thành nhà sản xuất nhôm lớn nhất thế giới sau khi [[Adolf Hitler]] lên nắm quyền. Tuy nhiên, năm [[1942]], những nhà máy thủy điện mới như ''Grand Coulee Dam'' đã cho phép [[Hoa Kỳ|Mỹ]] những thứ mà nước Đức quốc xã không thể hy vọng cạnh tranh: khả năng sản xuất đủ nhôm để có thể sản xuất 60.000 máy bay chiến đấu trong bốn năm.<ref>{{chú thích web | url = http://www.phpsolvent.com/wordpress/?page_id=341 | tiêu đề = �����ʵ�ҳ�治���� | author =  | ngày =  | ngày truy cập = 29 tháng 4 năm 2015 | nơi xuất bản =  | ngôn ngữ =  | archive-date = ngày 3 tháng 4 năm 2005 | archive-url = https://web.archive.org/web/20050403172243/http://www.phpsolvent.com/wordpress/?page_id=341 }}</ref>

== Sự phổ biến ==
=== Vũ trụ ===
Độ phổ biến của nhôm trên mỗi hạt trong [[Hệ Mặt Trời|Hệ Mặt trời]] là 3,15 [[Parts-per notation|ppm]] (phần triệu).<ref name="Lodders">{{cite journal|last1=Lodders|first1=K.|year=2003|title=Solar System abundances and condensation temperatures of the elements|url=http://solarsystem.wustl.edu/wp-content/uploads/reprints/2003/Lodders%202003%20ApJ%20Elemental%20abundances.pdf|journal=[[The Astrophysical Journal]]|volume=591|issue=2|pages=1220–1247|bibcode=2003ApJ...591.1220L|doi=10.1086/375492|issn=0004-637X|archive-url=https://web.archive.org/web/20190412090136/http://solarsystem.wustl.edu/wp-content/uploads/reprints/2003/Lodders%202003%20ApJ%20Elemental%20abundances.pdf|archive-date=12 April 2019|access-date=15 June 2018|author1-link=Katharina Lodders|s2cid=42498829|url-status=live}}</ref>{{efn|Sự phổ biến được dựa trên nguồn được liệt kê theo silicon thay vì theo từng hạt. Tổng của tất cả các nguyên tố trên 10<sup>6</sup> phần silicon là 2,6682{{e|10}} phần; nhôm bao gồm 8,410{{e|4}} phần.}} Nhôm là nguyên tố phong phú thứ 12 trong số tất cả các nguyên tố và là nguyên tố phong phú thứ 3 trong số các nguyên tố có số nguyên tử lẻ, chỉ sau hydro và nitơ.<ref name="Lodders" /> Đồng vị ổn định duy nhất của nhôm, {{chem2|^{27}Al}}, là hạt nhân phổ biến thứ 18 trong vũ trụ. Đồng vị này được tạo ra gần như hoàn toàn từ quá trình tổng hợp carbon trong các ngôi sao lớn mà sau này sẽ trở thành [[siêu tân tinh loại II]]: quá trình tổng hợp này tạo ra {{chem2|^{26}Mg}}, khi bắt giữ các proton và neutron tự do, sẽ trở thành nhôm. Một lượng nhỏ {{chem2|^{27}Al}} được tạo ra trong các lớp vỏ đốt cháy hydro của các ngôi sao đã tiến hóa, nơi {{chem2|^{26}Mg}} có thể bắt giữ các proton tự do.<ref name="Clayton">{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/609856530|title=Handbook of Isotopes in the Cosmos : Hydrogen to Gallium.|last=Clayton|first=D.|date=2003|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-511-67305-4|location=Leiden|pages=129–137|oclc=609856530|access-date=13 September 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060733/https://www.worldcat.org/title/handbook-of-isotopes-in-the-cosmos-hydrogen-to-gallium/oclc/609856530|archive-date=11 June 2021|url-status=live}}</ref> Về cơ bản, tất cả nhôm hiện đang tồn tại là {{chem2|^{27}Al}}. {{chem2|^{26}Al}} có mặt trong Hệ Mặt trời ban đầu với độ phong phú là 0,005% so với 27Al nhưng chu kỳ bán rã 728.000 năm quá ngắn để bất kỳ hạt nhân ban đầu nào tồn tại lâu dài; do đó {{chem2|^{26}Al}} đã tuyệt chủng.<ref name="Clayton" /> Không giống như {{chem2|^{27}Al}}, quá trình đốt cháy hydro là nguồn chính của {{chem2|^{26}Al}}, với nuclide xuất hiện sau khi hạt nhân {{chem2|^{25}Mg}} bắt được một proton tự do. Tuy nhiên, [[Vết đồng vị phóng xạ|lượng vết]] {{chem2|^{26}Al}} tồn tại là chất phát [[tia gamma]] phổ biến nhất trong [[môi trường liên sao]];<ref name="Clayton" /> nếu {{chem2|^{26}Al}} ban đầu tồn tại đến bây giờ, [[Thiên văn học tia gamma|bản đồ tia gamma]] của dải ngân hà Milky Way sẽ sáng hơn.<ref name="Clayton" />

=== Trái Đất ===
[[Tập tin:Bauxite hérault.JPG|phải|200px|nhỏ|Quặng bô xít chứa nhôm.]]Nhìn chung, Trái Đất có khoảng 1,59% nhôm theo khối lượng (nguyên tố phổ biến thứ bảy theo khối lượng).<ref name="mit1">William F McDonough [https://web.archive.org/web/20110928074153/http://quake.mit.edu/hilstgroup/CoreMantle/EarthCompo.pdf The composition of the Earth]. quake.mit.edu, lưu trữ trên Internet Archive.</ref> Nhôm xuất hiện với tỷ lệ lớn hơn trong lớp vỏ Trái Đất so với trong vũ trụ nói chung. Điều này là do nhôm dễ dàng tạo thành oxide và liên kết với đá và nằm trong lớp [[vỏ Trái Đất]], trong khi các kim loại ít phản ứng hơn chìm xuống lõi.<ref name="Clayton" /> Trong vỏ Trái Đất, nhôm là nguyên tố kim loại phổ biến nhất (8,3% theo khối lượng{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|p=217}}) và là nguyên tố phổ biến thứ ba (chỉ sau oxy và silic).{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|p=217}} Một lượng lớn silicat trong lớp vỏ Trái Đất chứa nhôm.<ref name="WadeBanister2016">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=QwNPDAAAQBAJ&pg=PA1049|title=The Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium: Comprehensive Inorganic Chemistry|last1=Wade|first1=K.|last2=Banister|first2=A.J.|publisher=Elsevier|year=2016|isbn=978-1-4831-5322-3|page=1049|access-date=17 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20191130020257/https://books.google.com/books?id=QwNPDAAAQBAJ&pg=PA1049|archive-date=30 November 2019|url-status=live}}</ref> Ngược lại, lớp phủ của Trái Đất chỉ có 2,38% nhôm theo khối lượng.<ref>{{cite book|title=The Mantle and Core|last1=Palme|first1=H.|last2=O'Neill|first2=Hugh St. C.|publisher=Elseiver|year=2005|editor-last=Carlson|editor-first=Richard W.|page=14|chapter=Cosmochemical Estimates of Mantle Composition|access-date=11 June 2021|chapter-url=https://www.geol.umd.edu/~mcdonoug/KITP%20Website%20for%20Bill/papers/Earth_Models/3.1%20Palme%20&%20O'Neill%20Primative%20mantle%20(1).pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20210403101355/https://www.geol.umd.edu/~mcdonoug/KITP%20Website%20for%20Bill/papers/Earth_Models/3.1%20Palme%20%26%20O%27Neill%20Primative%20mantle%20%281%29.pdf|archive-date=3 April 2021|url-status=live}}</ref> Nhôm cũng có trong nước biển với nồng độ 2 μg/kg.<ref name="Cardarelli 2008 p158-163" />

Do có tính ái lực cao với oxy, nhôm hầu như không bao giờ được tìm thấy ở trạng thái nguyên tố; thay vào đó, nó được tìm thấy trong các oxide hoặc silicate. [[Felspat]], nhóm khoáng chất phổ biến nhất trong lớp vỏ Trái đất, là tập hợp các aluminosilicat. Nhôm cũng xuất hiện trong các khoáng chất [[beryl]], [[Cryolite|cryolit]], [[garnet]], [[spinel]], và [[ngọc lam]].<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=v-04Kn758yIC&pg=PA17|title=Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium|last=Downs|first=A.J.|date=1993|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-0-7514-0103-5|language=en|access-date=14 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20200725044500/https://books.google.com/books?id=v-04Kn758yIC&pg=PA17|archive-date=25 July 2020|url-status=live}}</ref> Các tạp chất trong {{Chem2|Al2O3}}, chẳng hạn như crom và sắt, tạo ra các loại [[Đá quý (khoáng vật)|đá quý]] lần lượt là [[hồng ngọc]] và [[saphir]].<ref name="KotzTreichel2012">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=eUwJAAAAQBAJ&pg=PA300|title=Chemistry and Chemical Reactivity|last1=Kotz|first1=John C.|last2=Treichel|first2=Paul M.|last3=Townsend|first3=John|publisher=Cengage Learning|year=2012|isbn=978-1-133-42007-1|page=300|access-date=17 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20191222050939/https://books.google.com/books?id=eUwJAAAAQBAJ&pg=PA300|archive-date=22 December 2019|url-status=live}}</ref> Kim loại nhôm tự nhiên cực kỳ hiếm và chỉ có thể được tìm thấy dưới dạng pha phụ trong môi trường có độ bay hơi oxy thấp, chẳng hạn như bên trong một số núi lửa.<ref>{{cite web|url=http://webmineral.com/data/Aluminum.shtml|title=Aluminum Mineral Data|last1=Barthelmy|first1=D.|website=Mineralogy Database|archive-url=https://web.archive.org/web/20080704001129/http://webmineral.com/data/Aluminum.shtml|archive-date=4 July 2008|url-status=live|access-date=9 July 2008}}</ref> Nhôm tự nhiên đã được phát hiện trong các [[lỗ phun lạnh]] ở sườn lục địa đông bắc của [[Biển Đông]]. Các mỏ này có thể là kết quả của quá trình [[Phản ứng oxy hóa khử|khử]] tetrahydroxoaluminate {{Chem2|Al(OH)4-}} nhờ [[vi khuẩn]].<ref name="Chen 2011">{{cite journal|last1=Chen|first1=Z.|last2=Huang|first2=Chi-Yue|last3=Zhao|first3=Meixun|last4=Yan|first4=Wen|last5=Chien|first5=Chih-Wei|last6=Chen|first6=Muhong|last7=Yang|first7=Huaping|last8=Machiyama|first8=Hideaki|last9=Lin|first9=Saulwood|date=2011|title=Characteristics and possible origin of native aluminum in cold seep sediments from the northeastern South China Sea|journal=Journal of Asian Earth Sciences|volume=40|issue=1|pages=363–370|bibcode=2011JAESc..40..363C|doi=10.1016/j.jseaes.2010.06.006}}</ref>

Mặc dù nhôm là một nguyên tố phổ biến và rộng rãi, nhưng không phải tất cả các khoáng chất nhôm đều là nguồn kim loại khả thi về mặt kinh tế. Hầu như tất cả nhôm kim loại đều được sản xuất từ [[quặng]] [[bô xít]] {{chem2|(AlO_{x}(OH)_{3–2x})}}. Bô xít xuất hiện như một sản phẩm [[phong hóa]] của nền đá có hàm lượng sắt và silic thấp trong điều kiện khí hậu nhiệt đới.<ref>{{cite book|title=The Geology of Ore Deposits|url=https://archive.org/details/geologyoforedepo0000guil|last1=Guilbert|first1=J.F.|last2=Park|first2=C.F.|date=1986|publisher=W.H. Freeman|isbn=978-0-7167-1456-9|pages=[https://archive.org/details/geologyoforedepo0000guil/page/n791 774]–795}}</ref> Năm 2017, phần lớn bô xít được khai thác ở Úc, Trung Quốc, Guinea và Ấn Độ.<ref>{{cite web|url=https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/bauxite/mcs-2018-bauxi.pdf|title=Bauxite and alumina|author=United States Geological Survey|year=2018|series=Mineral Commodities Summaries|archive-url=https://web.archive.org/web/20180311202117/https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/bauxite/mcs-2018-bauxi.pdf|archive-date=11 March 2018|url-status=live|access-date=17 June 2018}}</ref>

== Ứng dụng ==

[[Tập tin:Austin A40 Roadster ca 1951.jpg|thumb|upright=1.0|right|Xe Austin A40 Sports có vỏ làm bằng nhôm ({{circa|1951}})]]

=== Kim loại ===
{{Xem thêm|Hợp kim nhôm}}

Sản lượng nhôm toàn cầu đạt 58,8 triệu tấn vào năm 2016. Con số này lớn hơn mọi kim loại trừ sắt (1.231 triệu tấn).<ref name="BGS2018">{{chú thích sách|url=https://www.bgs.ac.uk/downloads/start.cfm?id=3396|title=World Mineral Production: 2012-2016|last1=Brown|first1=T.J.|last2=Idoine|first2=N.E.|last3=Raycraft|first3=E.R.|last4=Shaw|first4=R.A.|last5=Hobbs|first5=S.F.|last6=Everett|first6=P.|last7=Deady|first7=E.A.|last8=Bide|first8=T.|display-authors=3|date=2018|publisher=British Geological Survey|isbn=978-0-85272-882-6|access-date=10 Tháng 7 năm 2018|archive-date=16 Tháng 5 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200516174440/https://www.bgs.ac.uk/downloads/directDownload.cfm?id=3396&noexcl=true&t=World%20Mineral%20Production%202012%20to%202016|url-status=live}}</ref><ref>{{cite encyclopedia|title=Aluminum|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]|url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/17944/aluminum-Al|access-date=6 Tháng 3 năm 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120312125740/https://www.britannica.com/EBchecked/topic/17944/aluminum-Al|archive-date=12 Tháng 3 năm 2012|url-status=live}}</ref>

Nhôm hầu như luôn được hợp kim, điều này cải thiện đáng kể tính cơ học của nó, đặc biệt là khi được rèn nhiệt. Ví dụ, các loại [[bạc nhôm]] thông thường và lon đựng đồ uống là hợp kim từ 92% đến 99% nhôm.<ref>{{chú thích web|url=http://www.madehow.com/Volume-1/Aluminum-Foil.html|title=Aluminum Foil|last1=Millberg|first1=L.S.|website=How Products are Made|archive-url=https://web.archive.org/web/20070713102210/http://www.madehow.com/Volume-1/Aluminum-Foil.html|archive-date=13 Tháng 7 năm 2007|url-status=live|volume=1|access-date=11 Tháng 8 năm 2007}}</ref> Các tác nhân hợp kim chính là đồng, kẽm, magnesi, mangan và silic (ví dụ như [[duralumin]]) với mức độ của các kim loại khác là vài phần trăm theo trọng lượng.<ref>{{chú thích sách|title=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|last1=Lyle|first1=J.P.|last2=Granger|first2=D.A.|last3=Sanders|first3=R.E.|date=2005|publisher=Wiley-VCH|chapter=Aluminum Alloys|doi=10.1002/14356007.a01_481|title-link=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|isbn=978-3-527-30673-2}}</ref> Nhôm, cả rèn và đúc, đã được hợp kim với mangan, silic, , đồng và kẽm, và còn nhiều hợp kim khác nữa.<ref name="ross13">{{chú thích sách
|last1=Ross|first1=R.B.|title=Metallic Materials Specification Handbook|date=2013
|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=9781461534822
|url=https://books.google.com/books?id=v171BwAAQBAJ|access-date=3 Tháng 6 năm 2021
|archive-date=11 Tháng 6 năm 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060734/https://books.google.com/books?id=v171BwAAQBAJ|url-status=live}}</ref> Ví dụ, nhóm hợp kim [[Kynal]] được phát triển bởi công ty hóa chất Anh Quốc [[Imperial Chemical Industries]].
[[Tập tin:Drinking can ring-pull tab.jpg|thumb|upright=1.0|[[Lon nhôm]]]]

Các ứng dụng chính của kim loại nhôm bao gồm:{{sfn|Davis|1999|pp=17–24}}
* [[Giao thông]] ([[ô tô]], [[máy bay]], [[xe tải]], [[xe lửa]], [[tàu biển]], [[xe đạp]], [[tàu vũ trụ]], v.v.). Nhôm được sử dụng vì khối lượng riêng thấp;
* Đóng gói ([[lon nhôm]], bìa nhôm, khung, v.v.). Nhôm được sử dụng vì nó không độc hại (xem phần dưới đây), không thấm nước và không gây vết thương;
* [[Xây dựng]] và công trình ([[cửa sổ]], vật liệu bao phủ, [[dây điện]], mái nhà, v.v.). Vì thép rẻ hơn, nhôm được sử dụng khi độ nhẹ, kháng ăn mòn hoặc các tính năng kỹ thuật quan trọng;
* Các ứng dụng liên quan đến điện (hợp kim dẫn, [[động cơ]] và [[máy phát điện]], [[biến áp]], [[tụ điện]], v.v.). Nhôm được sử dụng vì giá thành thấp, độ dẫn điện tốt, có độ cứng cơ học đủ và khối lượng riêng thấp, cũng như khả năng kháng ăn mòn;
* Một loạt các vật dụng trong gia đình, từ dụng cụ nấu ăn đến nội thất. Nhôm được sử dụng vì khối lượng riêng thấp, diện mạo đẹp, dễ gia công và có độ bền tốt;
* Máy móc và thiết bị (thiết bị chế biến, ống, công cụ). Nhôm được sử dụng vì khả năng chống ăn mòn, không cháy và độ cứng cơ học.

===Hợp chất===
Hầu hết [[nhôm oxide]] (khoảng 90%) được chuyển đổi thành nhôm kim loại.{{sfn|Evans|Hudson|Misra|Perrotta|2024|p=47}} Nhôm oxide có độ cứng cao ([[Thang độ cứng Mohs|độ cứng Mohs]] 9),<ref name="Lumley2010">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=mXpwAgAAQBAJ&pg=PA42|title=Fundamentals of Aluminium Metallurgy: Production, Processing and Applications|last=Lumley|first=Roger|publisher=Elsevier Science|year=2010|isbn=978-0-85709-025-6|page=42|access-date=13 July 2018|archive-date=22 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191222153110/https://books.google.com/books?id=mXpwAgAAQBAJ&pg=PA42|url-status=live}}</ref> nên được sử dụng rộng rãi như một chất mài;<ref name="Mortensen2006">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=zs_lGeGsuaAC&pg=PA281|title=Concise Encyclopedia of Composite Materials|last=Mortensen|first=Andreas|publisher=Elsevier|year=2006|isbn=978-0-08-052462-7|page=281|access-date=13 July 2018|archive-date=20 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191220232017/https://books.google.com/books?id=zs_lGeGsuaAC&pg=PA281|url-status=live}}</ref> và rất bền hóa học, nên hữu ích trong môi trường có tính chất phản ứng cao như đèn [[natri ánh sáng cao áp]].<ref name="Japan2012">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=y8NNHruBKVQC&pg=PA541|title=Advanced Ceramic Technologies & Products|author=The Ceramic Society of Japan|year=2012|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-4-431-54108-0|page=541|access-date=13 July 2018|archive-date=29 November 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191129220847/https://books.google.com/books?id=y8NNHruBKVQC&pg=PA541|url-status=live}}</ref> Nhôm oxide thường được sử dụng làm chất xúc tác trong các quy trình công nghiệp;{{sfn|Evans|Hudson|Misra|Perrotta|2024|pp=54-55}} một số ví dụ gồm quá trình [[Claus]] chuyển đổi [[Hydro sulfide|hydro sunfua]] thành lưu huỳnh trong nhà máy lọc dầu và để [[alkylation|alkyl hoá]] [[amine]].<ref name="Slesser1988">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=kUOvCwAAQBAJ&pg=PA138|title=Dictionary of Energy|last=Slesser|first=Malcolm|publisher=Palgrave Macmillan UK|year=1988|isbn=978-1-349-19476-6|page=138|access-date=13 July 2018|archive-date=11 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060750/https://books.google.com/books?id=kUOvCwAAQBAJ&pg=PA138|url-status=live}}</ref><ref name="Supp2013">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=vi3wCAAAQBAJ&pg=PA165|title=How to Produce Methanol from Coal|last=Supp|first=Emil|publisher=Springer Science & Business Media|year=2013|isbn=978-3-662-00895-9|pages=164–165|access-date=13 July 2018|archive-date=26 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191226154639/https://books.google.com/books?id=vi3wCAAAQBAJ&pg=PA165|url-status=live}}</ref> Nhiều [[chất xúc tác]] công nghiệp được [[chất xúc tác hỗ trợ|hỗ trợ]] bằng nhôm oxide, có nghĩa là chất xúc tác đắt tiền được phân tán trên bề mặt của nhôm oxide không hoạt động.<ref name="ErtlKnözinger2008">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=ev47CMLmM2sC&pg=PA80|title=Preparation of Solid Catalysts|last1=Ertl|first1=Gerhard|last2=Knözinger|first2=Helmut|last3=Weitkamp|first3=Jens|year=2008|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-3-527-62068-5|page=80|access-date=13 July 2018|archive-date=24 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191224115243/https://books.google.com/books?id=ev47CMLmM2sC&pg=PA80|url-status=live}}</ref> Một ứng dụng chính khác của nhôm oxide là làm chất hấp thụ hoặc chất chống ẩm.{{sfn|Evans|Hudson|Misra|Perrotta|2024|p=51}}<ref name="ArmaregoChai2009">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=PTXyS7Yj6zUC&pg=PA155|title=Purification of Laboratory Chemicals|last1=Armarego|first1=W.L.F.|last2=Chai|first2=Christina|year=2009|publisher=Butterworth-Heinemann|isbn=978-0-08-087824-9|pages=73, 109, 116, 155|access-date=13 July 2018|archive-date=22 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191222155719/https://books.google.com/books?id=PTXyS7Yj6zUC&pg=PA155|url-status=live}}</ref>

[[File:Pulsed Laser Deposition in Action.jpg|thumb|upright|Lắng đọng laser của nhôm oxi trên một chất nền]]
Một số sulfate của nhôm có ứng dụng công nghiệp và thương mại. [[Nhôm sulfat]] (dưới dạng hydrat) được sản xuất hàng triệu tấn mỗi năm.<ref name="UllmannInorganic">{{chú thích sách|title=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|last=Helmboldt|first=O.|date=2007|publisher=[[Wiley-VCH]]|chapter=Aluminum Compounds, Inorganic|doi=10.1002/14356007.a01_527.pub2|title-link=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|pages=1–17 |isbn=978-3-527-30673-2}}</ref> Khoảng hai phần ba được sử dụng trong xử lý nước.<ref name="UllmannInorganic" /> Ứng dụng chính tiếp theo là trong sản xuất giấy.<ref name="UllmannInorganic" /> Nó cũng được sử dụng làm chất mordant trong quá trình nhuộm, trong việc muối hạt hạt giống, khử mùi dầu khoáng, trong quá trình [[Nhuộm (da)|nhuộm da]], và trong sản xuất các hợp chất nhôm khác.<ref name="UllmannInorganic" /> Hai loại muối đá, [[muối đá ammonium]] và [[muối đá kali]], trước đây được sử dụng làm chất mordant và trong quá trình nhuộm da, nhưng việc sử dụng của chúng đã giảm đáng kể sau khi có sẵn nhôm sulfate tinh khiết cao.<ref name="UllmannInorganic" /> [[Aluminium clorexit]] không hydrat được sử dụng làm chất xúc tác trong ngành hóa và petro, trong ngành nhuộm và trong quá trình tổng hợp các hợp chất hữu cơ và vô cơ khác.<ref name="UllmannInorganic" /> Nhôm hydroxyclorexit được sử dụng trong việc làm sạch nước, trong ngành giấy và như [[chất chống mồ hôi]].<ref name="UllmannInorganic" /> [[Natri aluminat]] được sử dụng trong việc xử lý nước và là một chất tăng tốc quá trình đông cứng của xi măng.<ref name="UllmannInorganic" />

Nhiều hợp chất nhôm có ứng dụng đặc biệt, ví dụ:
* [[Nhôm acetat]] trong dung dịch được sử dụng như một chất [[cái gắt]].<ref name="WHO Formulary 2008">{{chú thích sách
|title=WHO Model Formulary 2008|url=https://archive.org/details/whomodelformular00unse|year=2009|vauthors=((World Health Organization))|veditors=Stuart MC, Kouimtzi M, Hill SR
|isbn=9789241547659|hdl=10665/44053|author-link=World Health Organization|publisher=World Health Organization|hdl-access=free}}</ref>
* [[Nhôm phosphate]] được sử dụng trong sản xuất kính, gốm sứ, [[giấy gỗ]] và sản phẩm giấy, [[mỹ phẩm]], sơn, [[véc ni]] và trong [[chứng nhận]].<ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=ueRsAAAAMAAJ&q=Aluminium+phosphate+used+in+the+manufacture+of+glass,+ceramic,+pulp+and+paper+products,+cosmetics,+paints,+varnishes,+and+in+dental+cement.|title=Occupational Skin Disease|date=1983|publisher=Grune & Stratton|isbn=978-0-8089-1494-5|language=en|access-date=14 June 2017|archive-date=15 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415120754/https://books.google.com/books?id=ueRsAAAAMAAJ&q=Aluminium+phosphate+used+in+the+manufacture+of+glass,+ceramic,+pulp+and+paper+products,+cosmetics,+paints,+varnishes,+and+in+dental+cement.|url-status=live}}</ref>
* [[Nhôm hydroxide]] được sử dụng như một chất [[chất trợ tiêu hóa|trợ tiêu hóa]], và chất mordant; nó cũng được sử dụng trong việc [[lọc nước]], sản xuất kính và gốm sứ, và trong việc [[chống thấm]] các loại [[vải]].<ref>{{chú thích sách|title=Fundamentals of pharmacology: a text for nurses and health professionals|author1=Galbraith, A|author2=Bullock, S|author3=Manias, E|author4=Hunt, B|author5=Richards, A|publisher=Pearson|year=1999|location=Harlow|pages=482}}</ref><ref name="papich">{{chú thích sách|title=Saunders Handbook of Veterinary Drugs|last=Papich|first=Mark G.|date=2007|publisher=Saunders/Elsevier|isbn=978-1-4160-2888-8|edition=2nd|location=St. Louis, Mo|pages=15–16|chapter=Aluminum Hydroxide and Aluminum Carbonate}}</ref>
* [[Lithi nhôm hydride]] là một chất chống oxy hóa mạnh được sử dụng trong [[hoá học hữu cơ]].<ref>{{Citation|last=Brown|first=Weldon G.|title=Reductions by Lithium Aluminum Hydride|date=2011-03-15|url=http://doi.wiley.com/10.1002/0471264180.or006.10|work=Organic Reactions|pages=469–510|editor-last=John Wiley & Sons, Inc.|place=Hoboken, NJ, USA|publisher=John Wiley & Sons, Inc.|language=en|doi=10.1002/0471264180.or006.10|isbn=978-0-471-26418-7|access-date=2021-05-22|archive-date=11 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060736/https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/0471264180.or006.10|url-status=live}}</ref><ref>{{cite encyclopedia|year=2007|title=Lithium Aluminium Hydride|encyclopedia=SASOL Encyclopaedia of Science and Technology|publisher=New Africa Books|url=https://books.google.com/books?id=1wS3aWR5SO4C&pg=PA143|page=143|isbn=978-1-86928-384-1|author1=Gerrans, G.C.|author2=Hartmann-Petersen, P.|access-date=6 September 2017|archive-date=23 August 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170823221511/https://books.google.com/books?id=1wS3aWR5SO4C&pg=PA143|url-status=live}}</ref>
* [[Hợp chất cơ nhôm]] được dùng làm [[acid Lewis]] và chất đồng xúc tác.<ref>{{chú thích tạp chí|author1=M. Witt|author2=H.W. Roesky|year=2000|title=Organoaluminum chemistry at the forefront of research and development|url=http://tejas.serc.iisc.ernet.in/currsci/feb252000/NMC2.pdf|journal=Curr. Sci.|volume=78|issue=4|pages=410|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006124655/http://tejas.serc.iisc.ernet.in/currsci/feb252000/NMC2.pdf|archive-date=6 October 2014|df=dmy-all}}</ref>
* [[Methylaluminoxane]] là một cộng tác viên cho quá trình [[polymer hóa]] [[olefin]] Ziegler–Natta để sản xuất các [[polyme]] [[vinyl]] như [[polyethen]].<ref>{{chú thích tạp chí|author1=A. Andresen|author2=H.G. Cordes|author3=J. Herwig|author4=W. Kaminsky|author5=A. Merck|author6=R. Mottweiler|author7=J. Pein|author8=H. Sinn|author9=H.J. Vollmer|year=1976|title=Halogen-free Soluble Ziegler-Catalysts for the Polymerization of Ethylene|journal=[[Angew. Chem. Int. Ed.]]|volume=15|issue=10|pages=630–632|doi=10.1002/anie.197606301}}</ref>
* Các ion nhôm trong dung dịch (như sunfat nhôm trong nước) được sử dụng để điều trị chống lại các tác nhân gây bệnh cho cá như ''[[Gyrodactylus salaris]]''.<ref name="AasKlemetsen2011">{{chú thích sách|last1=Aas|first1=Øystein|last2=Klemetsen|first2=Anders|last3=Einum|first3=Sigurd|last4=Skurdal|first4=Jostein|display-authors=3|title=Atlantic Salmon Ecology|url=https://books.google.com/books?id=9lMZnUdUGZUC&pg=PA240|year=2011|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-1-4443-4819-4|page=240|access-date=14 July 2018|archive-date=21 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191221202430/https://books.google.com/books?id=9lMZnUdUGZUC&pg=PA240|url-status=live}}</ref>
* Trong nhiều loại [[vaccine]], các muối nhôm cụ thể được sử dụng như một [[Immunologic adjuvant|adjuvant]] miễn dịch (tăng cường phản ứng miễn dịch) để cho phép protein trong vaccine đạt đủ hiệu quả làm kích thích miễn dịch.<ref name="Singh2007">{{chú thích sách|last=Singh|first=Manmohan|title=Vaccine Adjuvants and Delivery Systems|url=https://books.google.com/books?id=7QKRrTPwuDYC&pg=PA112|year=2007|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-0-470-13492-4|pages=81–109|access-date=14 July 2018|archive-date=20 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191220055221/https://books.google.com/books?id=7QKRrTPwuDYC&pg=PA112|url-status=live}}</ref> Cho đến năm 2004, hầu hết các adjuvant được sử dụng trong vaccine đều được gắn nhôm.<ref>{{chú thích tạp chí |last1=Lindblad |first1=Erik B |title=Aluminium compounds for use in vaccines |url=https://archive.org/details/sim_immunology-and-cell-biology_2004-10_82_5/page/497 |journal=Immunology & Cell Biology |date=October 2004 |volume=82 |issue=5 |pages=497–505 |doi=10.1111/j.0818-9641.2004.01286.x}}</ref>

== Sản xuất ==
<div style="float: right; margin: 2px; font-size:85%; margin-left:18px; margin-bottom:18px>
{| class="wikitable sortable collapsible"
|+'''Các quốc gia sản xuất nhôm lớn nhất thế giới, 2023'''<ref name="usgs"/>
! Quốc gia !! data-sort-type="number"|Sản lượng<br />(nghìn<br /> tấn)
|-
| {{flagu|Trung Quốc}} || align="right"|45,000
|-
| {{flagu|Nga}} || align="right"|4,080
|-
| {{flagu|Ấn Độ}} || align="right"|4,060
|-
| {{flagu|Canada}} || align="right"|3,270
|-
| {{flagu|Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất}} || align="right"|2,790
|-
| {{flagu|Úc}} || align="right"|1,730
|-
| {{flagu|Bahrain}} || align="right"|1,600
|-
| {{flagu|Na Uy}} || align="right"|1,460
|-
| {{flagu|Hoa Kỳ}} || align="right"|1,360
|-
| {{flagu|Brazil}} || align="right"|1,280
|-
| {{flagu|Malaysia}} || align="right"|1,080
|-
| {{flagu|Iceland}} || align="right"|880
|-
| Các quốc gia khác || align="right"|10,000
|-
| Tổng || align="right"|79,000
|}
</div>

Quá trình sản xuất nhôm bắt đầu bằng việc khai thác đá [[bô xít]] từ lòng đất. Bô xít được xử lý và chuyển thành [[alumina]] bằng [[công nghệ Bayer]], sau đó được xử lý bằng [[công nghệ Hall-Héroult]] để tạo ra nhôm.

Sản xuất nhôm tiêu thụ rất nhiều năng lượng, nên các nhà sản xuất có xu hướng đặt lò luyện ở những nơi có nguồn điện dồi dào và giá thành thấp.<ref name="WMP">{{cite book|url=http://www.bgs.ac.uk/downloads/start.cfm?id=1388|title=World Mineral Production 2003–2007|last1=Brown|first1=T.J.|date=2009|publisher=[[British Geological Survey]]|access-date=1 December 2014|archive-date=13 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190713005219/http://www.bgs.ac.uk/downloads/start.cfm%3Fid%3D1388|url-status=live}}</ref> Sản xuất 1&nbsp;kilogram nhôm cần 7&nbsp;kilogram dầu tính theo năng lượng, so với 1,5&nbsp;kilogram cho thép và 2&nbsp;kilogram cho nhựa.<ref>{{Cite book |last=Lama |first=F. |title=Why the West Can't Win: From Bretton Woods to a Multipolar World |publisher=Clarity Press, Inc. |year=2023 |isbn=978-1-949762-74-7 |pages=19}}</ref> Tính đến năm 2023, các nhà sản xuất nhôm lớn nhất thế giới là Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Canada và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.<ref name="usgs">{{Cite journal |date=2024 |title=USGS Minerals Information: Mineral Commodity Summaries |url=https://pubs.usgs.gov/periodicals/mcs2024/mcs2024-aluminum.pdf |language=en |doi=10.5066/P144BA54 |archive-url= |archive-date= |access-date=5 November 2024 |website=minerals.usgs.gov |author1=National Minerals Information Center }}</ref> trong khi Trung Quốc là nước sản xuất nhôm hàng đầu thế giới với thị phần toàn cầu trên 55%.

Theo báo cáo ''Metal Stocks in Society'' của ''International Resource Panel'', lượng nhôm bình quân tính theo đầu người toàn cầu được sử dụng trong xã hội (tức là trong ô tô, tòa nhà, đồ điện tử, v.v.) là 80 kg. Phần lớn trong  này nằm ở các nước phát triển hơn (350–500 kg bình quân đầu người) thay vì các nước kém phát triển hơn (35 kg bình quân đầu người).<ref>{{cite report
|last1=Graedel|first1=T.E.|title=Metal stocks in Society&nbsp;– Scientific Synthesis|year=2010
|url=http://www.unep.fr/shared/publications/pdf/DTIx1264xPA-Metal%20stocks%20in%20society.pdf
|isbn=978-92-807-3082-1|publisher=International Resource Panel|page=17|display-authors=etal<!--only mentions the lead author; others are not named-->|access-date=18 April 2017|archive-date=26 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180426184751/http://www.unep.fr/shared/publications/pdf/DTIx1264xPA-Metal%20stocks%20in%20society.pdf|url-status=live}}</ref>
===Công nghệ Bayer===
{{main|Công nghệ Bayer}}

Công nghệ Bayer giúp biến đổi [[Bauxite]] thành alumina. Bauxite được pha trộn để cho đồng nhất và được nghiền nhỏ. Hỗn hợp bùn sau đó được trộn với dung dịch [[natri hydroxide]] nóng; hỗn hợp sau đó được xử lý trong bình nghiền ở áp suất lớn hơn áp suất khí quyển, hòa tan nhôm hydroxide trong bauxite đồng thời chuyển tạp chất thành các hợp chất không tan:{{sfn|Evans|Hudson|Misra|Perrotta|2024|pp=11-12}}

{{Chem2|Al(OH)3 + Na+ + OH− → Na+ + [Al(OH)4]−}}

Sau phản ứng này, bùn sẽ ở nhiệt độ cao hơn điểm sôi của nó. Nó được làm lạnh bằng cách loại bỏ hơi nước khi áp suất giảm. Cặn bauxite được tách ra khỏi dung dịch và loại bỏ. Dung dịch, lúc này không có chất rắn, được gieo hạt bằng các tinh thể nhôm hydroxide nhỏ; điều này làm phân hủy các ion {{chem2|[Al(OH)4]−}} thành nhôm hydroxide. Sau khi khoảng một nửa lượng nhôm đã kết tủa, hỗn hợp được đưa  máy phân loại. Các tinh thể nhôm hydroxide nhỏ được thu thập để làm tác nhân gieo hạt; các hạt thô được chuyển thành alumina bằng cách đun nóng; dung dịch thừa được loại bỏ bằng cách bay hơi (nếu cần thiết), tinh chế và tái chế.{{sfn|Evans|Hudson|Misra|Perrotta|2024}}

===Công nghệ Hall-Héroult===
[[File:Tovarna glinice in aluminija Kidričevo - kupi aluminija 1968.jpg|thumb|right|Phôi nhôm đã ép|215x215px]]

{{main|Công nghệ Hall-Héroult}}
Quá trình chuyển đổi [[alumina]] sang nhôm được thực hiện bởi [[Công nghệ Hall-Héroult|quy trình Hall–Héroult]]. Trong quá trình tiêu hao nhiều năng lượng này, dung dịch alumina trong hỗn hợp [[cryolite]] ({{chem2|Na3AlF6}}) và [[calci fluoride]] nóng chảy (ở nhiệt độ 955°C và 965°C){{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|p=11}} được [[điện phân]] để sản sinh nhôm kim loại. Nhôm lỏng chìm xuống đáy dung dịch và được khai thác,{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|p=10}} và thường được đúc thành những khối lớn gọi là [[Thanh phôi|phôi nhôm]] để chế biến thêm.{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|p=10}}

Các anode của bình điện phân được làm bằng carbon, là vật liệu chống ăn mòn fluoride tốt nhất. Anode được nung trong quá trình này hoặc được nung trước. Loại ban đầu, còn được gọi là anode Söderberg, có hiệu suất tiết kiệm điện năng thấp hơn và việc thu gom khói thải trong quá trình nung tốn kém. Vì thế, chúng được thay thế bằng anode đã nung trước.{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|pp=10-11}} Carbon dùng cho anode nên có độ tinh khiết cao để nhôm hoặc chất điện phân không bị nhiễm tro. Mặc dù carbon có khả năng chống ăn mòn, nhưng 0,4–0,5&nbsp;kg cathode vẫn bị tiêu thụ trong quá trình sản xuất một kilogram nhôm. Cathode được làm bằng [[anthracit]] không yêu cầu độ tinh khiết cao vì các tạp chất [[Rửa trôi (hóa học)|rửa trôi]] rất chậm. Cathode bị tiêu thụ ở mức 0,02–0,04&nbsp;kg cho mỗi kilogram nhôm sản xuất. Một bình điện phân thường sẽ ngừng hoạt động sau 4–6 năm kể từ khi cực âm bị hư hại.{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|p=8}}

Quy trình Hall–Héroult sản xuất nhôm với độ tinh khiết từ 99% trở lên. Nhôm có thể được làm tinh khiết hơn nhờ quy trình Hoopes. Trong quy trình nay, nhôm nóng chảy được điện phân cùng chất điện phân natri, bari và nhôm fluoride. Sản phẩm thu được là nhôm với độ tinh khiết 99,99%.{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|p=38}}<ref>{{cite book
|url=https://books.google.com/books?id=KpgTrFloOq0C&pg=PA40|title=Handbook of Aluminum|last1=Totten|first1=G.E.|last2=Mackenzie|first2=D.S.|date=2003
|publisher=Marcel Dekker|isbn=978-0-8247-4843-2|page=40
|archive-url=https://web.archive.org/web/20160615132126/https://books.google.com/books?id=KpgTrFloOq0C&pg=PA40|archive-date=15 June 2016|url-status=live}}</ref>

Năng lượng điện chiếm khoảng 20-40% trong giá thành của sản xuất nhôm, phụ thuộc vào nơi đặt lò nhôm. Sản xuất nhôm tiêu thụ khoảng 5% lượng điện được sản xuất tại Hoa Kỳ.<ref name="Emsley2011" /> Vì lý do này, các công nghệ thay thế quy trình Hall–Héroult đã được nghiên cứu, nhưng không có công nghệ nào đạt khả thi về mặt kinh tế.{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|pp=26–28}}

=== Tái chế ===
[[Tập_tin:Waste_bins_recyclable.jpg|nhỏ|Thùng rác thông thường dành cho rác thải tái chế cùng với thùng đựng rác thải không thể tái chế. Thùng có nắp màu vàng được ghi chữ "aluminium" (từ tiếng Anh của "nhôm"). Rhodes, Hy Lạp|248x248px]]
Thu hồi nhôm bằng cách [[tái chế]] đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng của ngành [[công nghiệp luyện nhôm]]. Hoạt động tái chế nhôm ít được chú ý cho đến cuối những năm 1960, khi việc sử dụng ngày càng nhiều lon đồ uống bằng nhôm bằng nhôm khiến công chúng chú ý đến việc tái chế nhôm.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=DtX1nbel49kC|title=Aluminum Recycling|last=Schlesinger|first=Mark|publisher=CRC Press|year=2006|isbn=978-0-8493-9662-5|page=248|access-date=25 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20170215051211/https://books.google.com/books?id=DtX1nbel49kC|archive-date=15 February 2017|url-status=live}}</ref> Tái chế bao gồm việc nấu chảy phế liệu, một quá trình chỉ cần 5% năng lượng dùng để sản xuất nhôm từ quặng, mặc dù một phần đáng kể (lên tới 15% nguyên liệu đầu vào) bị mất dưới dạng cặn (oxide giống tro).<ref>{{cite web|url=http://www.dnr.state.oh.us/recycling/awareness/facts/benefits.htm|title=Benefits of Recycling|publisher=[[Ohio Department of Natural Resources]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20030624162738/http://www.dnr.state.oh.us/recycling/awareness/facts/benefits.htm|archive-date=24 June 2003|url-status=dead}}</ref> Máy nấu chảy nhôm xếp chồng tạo ra ít xỉ hơn nhiều, với giá trị được ghi là thấp hơn 1%.<ref>{{cite web|url=http://www.afsinc.org/files/best%20practice%20energy-schifo-radia-may%202004.pdf|title=Theoretical/Best Practice Energy Use in Metalcasting Operations|archive-url=https://web.archive.org/web/20131031072356/http://www.afsinc.org/files/best%20practice%20energy-schifo-radia-may%202004.pdf|archive-date=31 October 2013|url-status=dead|access-date=28 October 2013}}</ref>

Xỉ trắng từ quá trình sản xuất nhôm sơ cấp và từ các hoạt động tái chế thứ cấp vẫn chứa một lượng nhôm hữu ích có thể được chiết xuất trong công nghiệp. Quá trình này tạo ra nhôm dưới dạng phôi cùng với một loại vật liệu phế thải có độ phức tạp cao. Chất thải này rất khó quản lý.Nó phản ứng với nước, giải phóng hỗn hợp khí gồm [[acetylen]],<ref>{{Cite journal |last=Manfredi |first=O. |last2=Wuth |first2=W. |last3=Bohlinger |first3=I. |date=November 1997 |title=Characterizing the physical and chemical properties of aluminum dross |url=https://link.springer.com/10.1007/s11837-997-0012-9 |journal=JOM |language=en |volume=49 |issue=11 |page=51 |doi=10.1007/s11837-997-0012-9 |issn=1047-4838}}</ref> [[hydro sulfide]], một lượng lớn khí [[amonia]] và nhiều loại khí khác.<ref name = drossgas>{{Cite journal |last=Mahinroosta |first=Mostafa |last2=Allahverdi |first2=Ali |date=October 2018 |title=Hazardous aluminum dross characterization and recycling strategies: A critical review |url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0301479718307205 |journal=Journal of Environmental Management |language=en |volume=223 |pages=457–458 |doi=10.1016/j.jenvman.2018.06.068}}</ref> Bất chấp những thách thức này, chất thải vẫn được sử dụng làm chất độn trong [[nhựa đường]] và [[bê tông]].<ref>{{cite web|url=http://aggregain.wrap.org.uk/document.rm?id=1753|title=Added value of using new industrial waste streams as secondary aggregates in both concrete and asphalt|last1=Dunster|first1=A.M.|date=2005|publisher=[[Waste & Resources Action Programme]]|archive-url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20100402111522/http://www.wrap.org.uk/downloads/BRE_Added_value_study_report.4ca28919.1753.pdf|archive-date=2 April 2010|url-status=dead|display-authors=etal}}</ref> Tiềm năng sản xuất hydro của xỉ nhôm cũng được xem xét và nghiên cứu.<ref>{{Cite journal |last=David |first=E. |last2=Kopac |first2=J. |date=March 2012 |title=Hydrolysis of aluminum dross material to achieve zero hazardous waste |url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0304389412000957 |journal=Journal of Hazardous Materials |language=en |volume=209-210 |pages=501–509 |doi=10.1016/j.jhazmat.2012.01.064}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Meshram |first=Arunabh |last2=Jain |first2=Anant |last3=Rao |first3=Mudila Dhanunjaya |last4=Singh |first4=Kamalesh Kumar |date=July 2019 |title=From industrial waste to valuable products: preparation of hydrogen gas and alumina from aluminium dross |url=http://link.springer.com/10.1007/s10163-019-00856-y |journal=Journal of Material Cycles and Waste Management |language=en |volume=21 |issue=4 |pages=984–993 |doi=10.1007/s10163-019-00856-y |issn=1438-4957}}</ref>

== Vai trò sinh học ==
[[Tập_tin:Al_absorption_by_skin.jpg|nhỏ|342x342px|Sơ đồ thẩm thấu nhôm qua da người.<ref name="health1">{{Cite journal|last1=Exley|first1=C.|year=2013|title=Human exposure to aluminium|journal=Environmental Science: Processes & Impacts|volume=15|issue=10|pages=1807–1816|doi=10.1039/C3EM00374D|pmid=23982047|doi-access=free}}</ref>]]
Mặc dù phổ biến rộng rãi trong vỏ Trái Đất, nhưng nhôm không có vai trò sinh học nào được biết đến.{{sfn|Kvande|Frank|Haupin|Vogt|2024|pp=42-43}} Ở độ pH 6–9 (liên quan đến phần lớn nguồn nước tự), nhôm kết tủa dưới dạng hydroxide và không còn tồn tại; phần lớn các nguyên tố có tính chất như vậy không có vai trò sinh học hoặc là chất độc.<ref name="wou">{{cite web|url=https://www.wou.edu/las/physci/ch412/natwater.htm|title=Environmental Applications. Part I. Common Forms of the Elements in Water|website=[[Western Oregon University]]|publisher=Western Oregon University|archive-url=https://web.archive.org/web/20181211082553/http://www.wou.edu/las/physci/ch412/natwater.htm|archive-date=11 December 2018|url-status=live|access-date=30 September 2019}}</ref> [[Nhôm sulfat]] có giá trị [[LD50|LD<sub>50</sub>]] là 6207&nbsp;mg/kg (đường miệng, chuột), tương đương với 435 gram đối với một con chuột nặng 70kg.

=== Độc tính ===
Nhôm được [[Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ]] phân loại là chất không gây ung thư.<ref name="Piero3"/>{{efn|Mặc dù bản thân nhôm không gây ung thư, nhưng quá trình sản xuất nhôm theo phương pháp Söderberg có thể dẫn đến ung thư, như đã được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế đề cập,<ref name="worldcat">{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/11527472|title=Polynuclear aromatic compounds. part 3, Industrial exposures in aluminium production, coal gasification, coke production, and iron and steel founding.|date=1984|publisher=International Agency for Research on Cancer |isbn=92-832-1534-6|oclc=11527472|pages=51–59|access-date=7 January 2021|archive-date=11 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060739/https://www.worldcat.org/title/polynuclear-aromatic-compounds-part-3-industrial-exposures-in-aluminium-production-coal-gasification-coke-production-and-iron-and-steel-founding/oclc/11527472|url-status=live}}</ref> có thể là do sự tiếp xúc với hydrocarbon thơm đa vòng. <ref>{{Cite journal|last1=Wesdock|first1=J. C.|last2=Arnold|first2=I. M. F.|date=2014|title=Occupational and Environmental Health in the Aluminum Industry|url= |journal=Journal of Occupational and Environmental Medicine|language=en-US|volume=56|issue=5 Suppl|pages=S5–S11|doi=10.1097/JOM.0000000000000071|pmid=24806726|pmc=4131940|issn=1076-2752}}</ref>}} Một bài đánh giá năm 1988 cho rằng có rất ít bằng chứng cho việc nguy hại tới sức khỏe từ việc tiếp xúc nhôm thông thường,<ref name="gitelman88">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=wRnOytsi8boC&pg=PA90|title=Physiology of Aluminum in Man|publisher=CRC Press|year=1988|isbn=0-8247-8026-4|series=Aluminum and Health|page=90|archive-url=https://web.archive.org/web/20160519101650/https://books.google.com/books?id=wRnOytsi8boC&pg=PA90|archive-date=19 May 2016}}</ref> và một bài đánh giá độc tính của nhiều nguyên tố năm 2014 không tìm thấy tác động có hại của nhôm khi tiêu thụ dưới 40 mg/ngày với mỗi 1 kg [[Khối lượng cơ thể người|khối lượng cơ thể]].<ref name="Piero3" /> Phần lớn lượng nhôm tiêu thụ sẽ được đào thải ra khỏi cơ thể qua phân; phần lớn lượng nhôm nhỏ đi vào máu sẽ được bài tiết qua nước tiểu;<ref name="atsdr">{{Cite web|url=https://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=1076&tid=34|title=Public Health Statement: Aluminum|website=ATSDR|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20161212212014/https://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=1076&tid=34|archive-date=12 December 2016|url-status=live|access-date=18 July 2018}}</ref> tuy nhiên, một lượng nhôm vẫn vượt qua được hàng rào máu não và lưu trú chủ yếu lưu trú ở não của bệnh nhân Alzheimer.<ref name="xu92">{{cite journal|last1=Xu|first1=N.|last2=Majidi|first2=V.|last3=Markesbery|first3=W. R.|last4=Ehmann|first4=W. D.|year=1992|title=Brain aluminum in Alzheimer's disease using an improved GFAAS method|journal=Neurotoxicology|volume=13|issue=4|pages=735–743|pmid=1302300}}</ref><ref name="yumoto09">{{cite journal|last1=Yumoto|first1=Sakae|last2=Kakimi|first2=Shigeo|last3=Ohsaki|first3=Akihiro|last4=Ishikawa|first4=Akira|year=2009|title=Demonstration of aluminum in amyloid fibers in the cores of senile plaques in the brains of patients with Alzheimer's disease|journal=Journal of Inorganic Biochemistry|volume=103|issue=11|pages=1579–1584|doi=10.1016/j.jinorgbio.2009.07.023|pmid=19744735}}</ref> Bằng chứng được công bố năm 1989 chỉ ra rằng đối với bệnh nhân Alzheimer, nhôm có thể hoạt động bằng cách [[Tĩnh điện học|liên kết chéo tĩnh điện]] giữa các protein, từ đó làm giảm biểu hiện gen ở [[hồi thái dương trên]].<ref name="mclachlan15">{{cite journal|last1=Crapper Mclachlan|first1=D.R.|last2=Lukiw|first2=W.J.|last3=Kruck|first3=T.P.A.|year=1989|title=New Evidence for an Active Role of Aluminum in Alzheimer's Disease|journal=Canadian Journal of Neurological Sciences|volume=16|issue=4 Suppl|pages=490–497|doi=10.1017/S0317167100029826|pmid=2680008|doi-access=free}}</ref>

=== Tác động ===
Mặc dù hiếm gặp, nhưng nhôm có thể gây [[loãng xương]] kháng vitamin D, [[thiếu máu hồng cầu nhỏ]] kháng [[erythropoietin]] và những thay đổi ở hệ thần kinh trung ương. Những người bị suy thận có nguy cơ đặc biệt cao.<ref name="Piero3" /> Việc tiêu thụ nhôm silicat ngậm nước trong thời gian dài (để kiểm soát acid dạ dày cao) có thể tạo liên kết nhôm với các chất trong ruột và tăng đào thải các kim loại khác, chẳng hạn như [[sắt]] hoặc [[kẽm]]; thiếu máu có thể xảy ra ở liều đủ cao (>50 g/ngày).<ref name="Piero3" />

[[File:Al transport across human cells.jpg|thumb|Có năm dạng nhôm chính được cơ thể con người hấp thụ: cation tự do hòa tan có hóa trị 3+({{chem2|Al(3+)<sub>(aq)</sub>}}); phức hợp trung tính hòa tan có khối lượng phân tử thấp (LMW-Al<sup>0</sup><sub>(aq)</sub>); phức hợp trung tính hòa tan có khối lượng phân tử cao (HMW-Al<sup>0</sup><sub>(aq)</sub>); phức hợp tích điện hòa tan có khối lượng phân tử thấp (LMW-Al(L)<sub>n</sub><sup>+/−</sup><sub>(aq)</sub>); các hạt nano và vi mô (Al(L)<sub>n(s)</sub>). Chúng được vận chuyển qua màng tế bào hoặc tế bào [[biểu mô]] và [[nội mô]] qua năm con đường chính: (1) [[paracellular]]; (2) [[transcellular]]; (3) [[vận chuyển chủ động]]; (4) qua các kênh; (5) [[nhập bào]] hấp phụ hoặc qua trung gian thụ thể.<ref name="health1" />|400x400px]]
Trong sự cố ô nhiễm nước Camelford năm 1988, nguồn nước uống của người dân tại Camelford, Anh đã bị nhiễm [[nhôm sulfat]] trong nhiều tuần. Một báo cáo cuối cùng về sự cố này vào năm 2013 đã kết luận rằng việc này không có khả năng gây ra các vấn đề lâu dài về sức khỏe.<ref>{{cite web|url=https://cot.food.gov.uk/sites/default/files/cot/cotpnlwpirv2.pdf|title=Lowermoor Water Pollution incident "unlikely" to have caused long term health effects|date=18 April 2013|publisher=Committee on Toxicity of Chemicals in Food, Consumer Products and the Environment|archive-url=https://web.archive.org/web/20191221033817/https://cot.food.gov.uk/sites/default/files/cot/cotpnlwpirv2.pdf|archive-date=21 December 2019|url-status=live|access-date=21 December 2019}}</ref>

Nhôm bị nghi ngờ là nguyên nhân có thể gây [[bệnh Alzheimer]],<ref>{{Cite journal|last=Tomljenovic|first=Lucija|date=21 March 2011|title=Aluminum and Alzheimer's Disease: After a Century of Controversy, Is there a Plausible Link?|url=https://www.medra.org/servlet/aliasResolver?alias=iospress&doi=10.3233/JAD-2010-101494|journal=Journal of Alzheimer's Disease|volume=23|issue=4|pages=567–598|doi=10.3233/JAD-2010-101494|pmid=21157018|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060821/https://content.iospress.com/articles/journal-of-alzheimers-disease/jad101494|archive-date=11 June 2021|access-date=11 June 2021|url-status=live}}</ref> nhưng {{as of|2018|lc=yes}}, sau 40 năm nghiên cứu, không có bằng chứng rõ ràng về mối liên quan này.<ref>{{cite web|url=https://alzheimer.ca/en/Home/About-dementia/Alzheimer-s-disease/Risk-factors/Aluminum|title=Aluminum and dementia: Is there a link?|date=24 August 2018|publisher=Alzheimer Society Canada|archive-url=https://web.archive.org/web/20191221040250/https://alzheimer.ca/en/Home/About-dementia/Alzheimer-s-disease/Risk-factors/Aluminum|archive-date=21 December 2019|url-status=live|access-date=21 December 2019}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Santibáñez|first1=Miguel|last2=Bolumar|first2=Francisco|last3=García|first3=Ana M|date=2007|title=Occupational risk factors in Alzheimer's disease: a review assessing the quality of published epidemiological studies|journal=Occupational and Environmental Medicine|volume=64|issue=11|pages=723–732|doi=10.1136/oem.2006.028209|issn=1351-0711|pmc=2078415|pmid=17525096}}</ref>

Nhôm làm gia tăng [[biểu hiện gen]] liên quan đến [[estrogen]] trong các tế bào [[ung thư vú]] ở người được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm.<ref>{{cite journal|last1=Darbre|first1=P.D.|date=2006|title=Metalloestrogens: an emerging class of inorganic xenoestrogens with potential to add to the oestrogenic burden of the human breast|journal=Journal of Applied Toxicology|volume=26|issue=3|pages=191–197|doi=10.1002/jat.1135|pmid=16489580|s2cid=26291680}}</ref> Ở liều rất cao, nhôm có liên quan đến sự thay đổi chức năng của hàng rào máu não.<ref>{{cite journal|author=Banks, W.A.|last2=Kastin|first2=A.J.|date=1989|title=Aluminum-induced neurotoxicity: alterations in membrane function at the blood–brain barrier|journal=Neurosci Biobehav Rev|volume=13|issue=1|pages=47–53|doi=10.1016/S0149-7634(89)80051-X|pmid=2671833|s2cid=46507895}}</ref> Một số ít người<ref name="BinghamCohrssen2012">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1mk3lFVtBSQC&pg=PA244|title=Patty's Toxicology, 6 Volume Set|last1=Bingham|first1=Eula|last2=Cohrssen|first2=Barbara|publisher=John Wiley & Sons|year=2012|isbn=978-0-470-41081-3|page=244|access-date=23 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20191220172223/https://books.google.com/books?id=1mk3lFVtBSQC&pg=PA244|archive-date=20 December 2019|url-status=live}}</ref> có thể bị [[dị ứng]] khi tiếp xúc với nhôm, gây ra các triệu chứng như phát ban ngứa, đau đầu, đau cơ, đau khớp, suy giảm trí nhớ, mất ngủ, trầm cảm, hen suyễn, hội chứng ruột kích thích hoặc các vấn đề khác khi sử dụng các sản phẩm chứa nhôm.<ref>{{Cite news|date=20 September 2016|title=Aluminum Allergy Symptoms and Diagnosis|language=en-US|work=Allergy-symptoms.org|url=https://allergy-symptoms.org/aluminum-allergy/|url-status=live|access-date=23 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180723152243/https://allergy-symptoms.org/aluminum-allergy/|archive-date=23 July 2018}}</ref>

Tiếp xúc với nhôm dưới dạng bột hoặc khói hàn có thể gây [[xơ phổi]].<ref>{{Cite journal|last1=al-Masalkhi|first1=A.|last2=Walton|first2=S.P.|date=1994|title=Pulmonary fibrosis and occupational exposure to aluminum|journal=The Journal of the Kentucky Medical Association|volume=92|issue=2|pages=59–61|issn=0023-0294|pmid=8163901}}</ref> Bột nhôm mịn có thể gây cháy hoặc nổ, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn tại nơi làm việc.<ref>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0022.html|title=CDC – NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards – Aluminum|website=www.cdc.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20150530203735/http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0022.html|archive-date=30 May 2015|url-status=live|access-date=11 June 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0023.html|title=CDC – NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards – Aluminum (pyro powders and welding fumes, as Al)|website=www.cdc.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20150530205127/http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0023.html|archive-date=30 May 2015|url-status=live|access-date=11 June 2015}}</ref>
=== Con đường tiếp xúc ===
Thức ăn là nguồn cung cấp nhôm chính. Nước uống chữa nhiều nhôm hơn đồ ăn rắn;<ref name="Piero3" /> tuy nhiên, nhôm trong thức ăn có thể được hấp thụ nhiều hơn nhôm từ nước.<ref name="Yokel2008">{{cite journal|author=Yokel R.A.|author2=Hicks C.L.|author3=Florence R.L.|date=2008|title=Aluminum bioavailability from basic sodium aluminum phosphate, an approved food additive emulsifying agent, incorporated in cheese|journal=[[Food and Chemical Toxicology]]|volume=46|issue=6|pages=2261–2266|doi=10.1016/j.fct.2008.03.004|pmc=2449821|pmid=18436363}}</ref> Các nguồn tiếp xúc với nhôm qua đường miệng của người bao gồm thực phẩm (do nhôm được sử dụng trong phụ gia thực phẩm, bao bì thực phẩm và đồ uống, và dụng cụ nấu ăn), nước uống (do sử dụng trong xử lý nước đô thị) và thuốc chứa nhôm (đặc biệt là thuốc trung hòa acid/thuốc chống loét và các chế phẩm aspirin đệm).<ref>{{Cite report|author=[[United States Department of Health and Human Services]]|url=http://abcmt.org/tp22.pdf|title=Toxicological profile for aluminum|date=1999|access-date=3 August 2018|archive-date=9 May 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200509192819/http://abcmt.org/tp22.pdf|url-status=live}}</ref> Mức phơi nhiễm qua chế độ ăn uống ở người châu Âu trung bình là 0,2–1,5&nbsp;mg/kg/tuần nhưng có thể lên đến 2,3&nbsp;mg/kg/tuần.<ref name="Piero3" /> Mức phơi nhiễm nhôm cao hơn chủ yếu giới hạn ở thợ mỏ, công nhân sản xuất nhôm và bệnh nhân [[chạy thận nhân tạo]].<ref name="enviroliteracy2">{{Cite news|title=Aluminum|language=en-US|work=The Environmental Literacy Council|url=https://enviroliteracy.org/special-features/its-element-ary/aluminum/|url-status=dead|access-date=29 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20201027112722/https://enviroliteracy.org/special-features/its-element-ary/aluminum/|archive-date=27 October 2020}}</ref>

Việc tiêu thụ [[thuốc trung hòa acid]], chất chống mồ hôi, [[vắc-xin]] và mỹ phẩm là những con đường tiếp xúc tiềm ẩn.<ref name="ChenThyssen2018">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=hKlVDwAAQBAJ&pg=PA333|title=Metal Allergy: From Dermatitis to Implant and Device Failure|last1=Chen|first1=Jennifer K.|last2=Thyssen|first2=Jacob P.|publisher=Springer|year=2018|isbn=978-3-319-58503-1|page=333|access-date=23 July 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20191226141303/https://books.google.com/books?id=hKlVDwAAQBAJ&pg=PA333|archive-date=26 December 2019|url-status=live}}</ref> Tiêu thụ thực phẩm hoặc chất lỏng có tính acid kèm nhôm làm tăng khả năng hấp thụ nhôm,<ref>{{cite journal|author=Slanina, P.|last2=French|first2=W.|last3=Ekström|first3=L.G.|last4=Lööf|first4=L.|last5=Slorach|first5=S.|last6=Cedergren|first6=A.|date=1986|title=Dietary citric acid enhances absorption of aluminum in antacids|url=https://archive.org/details/sim_clinical-chemistry_1986-03_32_3/page/n140|journal=Clinical Chemistry|volume=32|issue=3|pages=539–541|doi=10.1093/clinchem/32.3.539|pmid=3948402}}</ref> và [[maltol]] đã được chứng minh là làm gia tăng sự tích tụ nhôm trong các mô thần kinh và xương.<ref>{{cite journal|last1=Van Ginkel|first1=M.F.|last2=Van Der Voet|first2=G.B.|last3=D'haese|first3=P.C.|last4=De Broe|first4=M.E.|last5=De Wolff|first5=F.A.|date=1993|title=Effect of citric acid and maltol on the accumulation of aluminum in rat brain and bone|journal=The Journal of Laboratory and Clinical Medicine|volume=121|issue=3|pages=453–460|pmid=8445293}}</ref>

=== Điều trị ===
Trong trường hợp bị nghi hấp thụ đột ngột một lượng lớn nhôm, phương pháp điều trị duy nhất là sử dụng [[deferoxamine mesylate]] để đào thải nhôm ra khỏi cơ thể bằng [[liệu pháp chelation]].<ref name="Toxicity">{{Cite web|url=http://www.arltma.com/Articles/AlumToxDoc.htm|title=ARL: Aluminum Toxicity|website=www.arltma.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20190831154809/http://www.arltma.com/Articles/AlumToxDoc.htm|archive-date=31 August 2019|url-status=dead|access-date=24 July 2018}}</ref><ref>[http://www.med.nyu.edu/content?ChunkIID=164929 Aluminum Toxicity] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140203055539/http://www.med.nyu.edu/content?ChunkIID=164929|date=3 February 2014}} từ [[NYU Langone Medical Center]]. Last reviewed November 2012 bởi Igor Puzanov, MD</ref> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng phương pháp này vì nó không chỉ làm giảm nồng độ nhôm trong cơ thể mà còn làm giảm nồng độ các kim loại khác như đồng hoặc sắt.<ref name="Toxicity" />

==Tác động môi trường==
[[File:Luftaufnahmen Nordseekueste 2012-05-by-RaBoe-478.jpg|thumb|upright=1.0|Cơ sở lưu trữ "[[Bùn đỏ]]" tại Stade, Đức. Ngành công nghiệp nhôm tạo ra 70 triệu tấn chất thải như trên mỗi năm.]]

Các tác động môi trường bao gồm việc xảy ra mức độ cao về nhôm gần các khu vực khai thác; một lượng nhỏ nhôm được thải ra môi trường tại các nhà máy nhiệt điện chạy bằng than hoặc các nhà đốt cháy rác.<ref name="ATSDR Public Health">{{chú thích web|url=https://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=1076&tid=34|title=ATSDR – Tuyên bố Sức khỏe Công cộng: Nhôm|website=www.atsdr.cdc.gov|language=en|access-date=2018-07-28|archive-date=12 Tháng 12 năm 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161212212014/https://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=1076&tid=34|url-status=live}}</ref> Nhôm trong không khí được rửa sạch bởi mưa hoặc thường lắng xuống nhưng các hạt nhôm nhỏ vẫn còn trong không khí trong một thời gian dài.<ref name="ATSDR Public Health" />

Mưa acid là yếu tố tự nhiên chủ yếu gây di chuyển nhôm từ nguồn tự nhiên<ref name="Piero3">{{chú thích tạp chí|last=Dolara|first=Piero|date=21 July 2014|title=Occurrence, exposure, effects, recommended intake and possible dietary use of selected trace compounds (aluminium, bismuth, cobalt, gold, lithium, nickel, silver)|journal=International Journal of Food Sciences and Nutrition|volume=65|issue=8|pages=911–924|doi=10.3109/09637486.2014.937801|issn=1465-3478|pmid=25045935|s2cid=43779869}}</ref>, và cũng là lý giải cho tác động môi trường tiêu cực của nhôm;<ref name="RosselandEldhuset1990">{{chú thích tạp chí|last1=Rosseland|first1=B.O.|last2=Eldhuset|first2=T.D.|last3=Staurnes|first3=M.|year=1990|title=Environmental effects of aluminium|journal=Environmental Geochemistry and Health|volume=12|issue=1–2|pages=17–27|doi=10.1007/BF01734045|pmid=24202562|s2cid=23714684|issn=0269-4042}}</ref> Tuy nhiên, yếu tố chính gây hiện diện nhôm trong nước mặn và nước ngọt là quá trình công nghiệp cũng thải nhôm vào không khí.<ref name="Piero3" />

Trong nước, nhôm hoạt động như một chất độc đối với các sinh vật hô hấp qua mang như cá khi nước có tính acid, trong đó nhôm có thể kết tủa trên màng mang,<ref>{{chú thích tạp chí|last1=Baker|first1=Joan P.|last2=Schofield|first2=Carl L.|date=1982|title=Aluminum toxicity to fish in acidic waters|url=http://link.springer.com/10.1007/BF02419419|journal=Water, Air, and Soil Pollution|language=en|volume=18|issue=1–3|pages=289–309|doi=10.1007/BF02419419|bibcode=1982WASP...18..289B|s2cid=98363768|issn=0049-6979|access-date=27 Tháng 12 năm 2020|archive-date=11 Tháng 6 năm 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060738/https://link.springer.com/article/10.1007/BF02419419|url-status=live}}</ref> gây mất các ion trong huyết tương và hemolymph dẫn đến sự mất cân bằng trong quá trình tự điều hòa nước.<ref name="RosselandEldhuset1990" /> Các hợp chất hữu cơ của nhôm có thể dễ dàng được hấp thụ và can thiệp vào quá trình chuyển hóa trong động vật và chim, mặc dù điều này hiếm khi xảy ra trong thực tế.<ref name="RosselandEldhuset1990" />

Nhôm là một trong những yếu tố chính làm giảm sự phát triển của cây trên đất chua. Mặc dù nó không gây hại đến sự phát triển cây trên đất có pH trung tính, nhưng trên đất acid, nồng độ các ion nhôm {{chem2|Al(3+)}} độc hại tăng lên và làm xáo trộn sự phát triển và chức năng của rễ.<ref>{{cite journal
|title=Effect of aluminum on δ-aminolevulinic acid dehydratase (ALA-D) and the development of cucumber (''Cucumis sativus'')
|first1=Luciane|last1=Belmonte Pereira |first2=Luciane|last2=Aimed Tabaldi |first3=Jamile|last3=Fabbrin Gonçalves |first4=Gladis Oliveira|last4=Jucoski
|first5=Mareni Maria|last5=Pauletto |first6=Simone|last6=Nardin Weis |first7=Fernando|last7=Texeira Nicoloso |first8=Denise|last8= Brother |first9=João|last9=Batista Teixeira Rocha |first10=Maria Rosa Chitolina|last10=Chitolina Schetinger
|journal=Environmental and Experimental Botany|volume=57|issue=1–2|pages=106–115|date=2006|doi = 10.1016/j.envexpbot.2005.05.004|bibcode=2006EnvEB..57..106P }}
</ref><ref>{{cite journal
|title=Toxicity and tolerance of aluminium in vascular plants|first=Maud|last=Andersson
|journal=Water, Air, & Soil Pollution|volume=39|issue=3–4|pages=439–462|date=1988
|url=https://link.springer.com/article/10.1007/BF00279487|url-status=live
|doi=10.1007/BF00279487|bibcode=1988WASP...39..439A|s2cid=82896081|access-date=28 February 2020
|archive-date=28 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200228160931/https://link.springer.com/article/10.1007/BF00279487}}
</ref><ref>{{cite journal
|title=The role of the apoplast in aluminium toxicity and resistance of higher plants: A review
|first=Walter J.|last=Horst
|journal=Zeitschrift für Pflanzenernährung und Bodenkunde|volume=158|issue=5|pages=419–428|date=1995|doi=10.1002/jpln.19951580503}}
</ref><ref>{{cite journal
|title = Aluminium tolerance in plants and the complexing role of organic acids
|first1 = Jian Feng
|last1 = Ma
|journal = Trends in Plant Science
|volume = 6
|issue = 6
|pages = 273–278
|date = 2001
|doi = 10.1016/S1360-1385(01)01961-6
|pmid = 11378470
|last2 = Ryan
|first2 = P.R.
|last3 = Delhaize
|first3 = E.|bibcode = 2001TPS.....6..273M
}}
</ref> [[Lúa mì]] đã phát triển cơ chế kháng nhôm bằng việc giải phóng các hợp chất hữu cơ kết hợp với các ion nhôm gây hại. Cơ chế này cũng có thể tồn tại trong [[cao lương]].<ref>{{cite journal
|title = Comparative Mapping of a Major Aluminum Tolerance Gene in Sorghum and Other Species in the Poaceae
|first8 = L.V.|last8 = Kochian |first7 = L.|last7 = Li |first6 = R.E.|last6 = Schaffert |first5 = P.E.|last5 = Klein
|first4 = M.E.|last4 = Sorrells|first3 = Y.|last3 = Wang|first2 = D.F.|last2 = Garvin|author = Magalhaes, J.V.
|journal = Genetics|volume = 167| issue = 4|date = 2004|pmid = 15342528|pmc = 1471010|doi = 10.1534/genetics.103.023580|pages = 1905–1914}}</ref>

Sản xuất nhôm gặp các thách thức riêng về môi trường ở từng giai đoạn trong quá trình sản xuất. Thách thức chính là khí thải gây hiệu ứng nhà kính.<ref>{{Chú thích tạp chí |last=Saevarsdottir |first=Gudrun |last2=Kvande |first2=Halvor |last3=Welch|first3=Barry J.|date=2020-01|title=Aluminum Production in the Times of Climate Change: The Global Challenge to Reduce the Carbon Footprint and Prevent Carbon Leakage|url=http://link.springer.com/10.1007/s11837-019-03918-6 |journal=JOM |language=en |volume=72|issue=1|pages=296–308|doi=10.1007/s11837-019-03918-6|issn=1047-4838}}</ref> Các khí này là kết quả từ sự tiêu thụ điện của các nhà luyện kim và các sản phẩm phụ  quá trình chế biến. Khí nhà kính mạnh nhất trong số này là các perfluorocarbon như {{chem2|CF4}} và {{chem2|C2F6}} từ quá trình nấu luyện.<ref>{{Chú thích tạp chí|last=Abrahamson|first=Dean|date=1992-04|title=Aluminium and global warming|url=https://www.nature.com/articles/356484a0|journal=Nature|language=en|volume=356|issue=6369|pages=484–484|doi=10.1038/356484a0|issn=0028-0836}}</ref>

Quá trình phân hủy sinh hủy nhôm kim loại rất hiếm; hầu hết các sinh vật gây ăn mòn nhôm không tấn công hoặc tiêu thụ trực tiếp nhôm, mà thay vào đó tạo ra chất thải gây ăn mòn.<ref>{{cite web|publisher=Duncan Aviation |title=Fuel System Contamination & Starvation |date=2011 |url=http://www.duncanaviation.aero/intelligence/201102/fuel_starvation_system_contamination.php |url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150225051128/http://www.duncanaviation.aero/intelligence/201102/fuel_starvation_system_contamination.php |archive-date=25 February 2015 }}</ref><ref>{{chú thích tạp chí|quote=Một nấm hình ''Geotrichum'' được tác giả phân lập từ một đĩa CD hỏng ở Belize (Trung Mỹ)....Trong bài báo này, chúng tôi báo cáo về việc tinh lọc và đặc tính của một enzyme oxi hóa ngoài tạo ra hydrogen peroxide được sản xuất bởi nấm này, có các tính chất quang xúc tác với cả AAO ''P. eryngii'' và VAO ''P. simplicissimum''.|volume=Proteins and Proteomics 1794|issue=4|date=Tháng 4 năm 2009|pages=689–697|title=New oxidase from ''Bjerkandera'' arthroconidial anamorph that oxidizes both phenolic and nonphenolic benzyl alcohols|first1=Elvira|last1=Romero|first2=Patricia|last2=Ferreira|first3=Ángel T.|last3=Martínez|first4=María|last4=Jesús Martínez|journal=Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Proteins and Proteomics |doi=10.1016/j.bbapap.2008.11.013|pmid=19110079 }} Xem cũng tóm tắt của {{harvnb|Romero|Speranza|García-Guinea|Martínez|2007}}.</ref> Nấm ''[[Geotrichum candidum]]'' có thể tiêu thụ nhôm trong các đĩa CD.<ref>{{Cite journal|doi=10.1038/news010628-11 |author=Bosch, Xavier |title=Fungus eats CD |date=27 June 2001 |journal=Nature |pages=news010628–11 |url=http://www.nature.com/news/2001/010627/full/news010628-11.html |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20101231163222/http://www.nature.com/news/2001/010627/full/news010628-11.html |archive-date=31 December 2010 }}</ref><ref>{{cite journal|journal=Naturwissenschaften|year=2001|volume=88|pages=351–354|doi=10.1007/s001140100249|department=Short Communication|first1=Javier|last1=Garcia-Guinea|first2=Victor|last2=Cárdenes|first3=Angel&nbsp;T.|last3=Martínez|first4=Maria|last4=Jesús&nbsp;Martínez|title=Fungal bioturbation paths in a compact disk|url=https://archive.org/details/sim_naturwissenschaften_2001-08_88_8/page/n39|issue=8 |pmid=11572018 |bibcode=2001NW.....88..351G |s2cid=7599290 }}</ref><ref>{{cite journal|title=An anamorph of the white-rot fungus ''Bjerkandera adusta'' capable of colonizing and degrading compact disc components|first1=Elvira|last1=Romero|first2=Mariela|last2=Speranza|first3=Javier|last3=García-Guinea|first4=Ángel&nbsp;T.|last4=Martínez|first5=María|last5=Jesús&nbsp;Martínez|date=8 August 2007|doi=10.1111/j.1574-6968.2007.00876.x|editor-first=Bernard|editor-last=Prior|journal=FEMS Microbiol Lett|volume=275|issue=1 |pages=122–129|publisher=Blackwell Publishing Ltd.|pmid=17854471 |doi-access=free|hdl=10261/47650|hdl-access=free}}</ref> Vi khuẩn ''[[Pseudomonas aeruginosa]]'' và nấm ''[[Cladosporium resinae]]'' thường được phát hiện trong bình nhiên liệu máy bay sử dụng nhiên liệu [[kerosene]] (khác với [[xăng máy bay]]), và các mẫu nuôi cấy trong phòng thí nghiệm có thể làm suy yếu nhôm.<ref>{{chú thích tạp chí
|url=http://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-Bio19Tuat01-t1-body-d4.html |journal=Tuatara |title=Nghiên cứu về nấm "Cladosporium resinae" (Lindau) De Vries: Phần I. Vấn đề ô nhiễm vi khuẩn của nhiên liệu máy bay |page=29 |author1=Sheridan, J.E. |author2=Nelson, Jan |author3=Tan, Y.L. |volume=19 |issue=1 |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213140543/http://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-Bio19Tuat01-t1-body-d4.html |archive-date=13 Tháng 12 năm 2013 }}</ref><ref>{{cite journal
|url=http://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-Bio19Tuat01-t1-body-d4.html |journal=Tuatara |title=Studies on the "Kerosene Fungus" ''Cladosporium resinae'' (Lindau) De Vries: Part I. The Problem of Microbial Contamination of Aviation Fuels |page=29 |author1=Sheridan, J.E. |author2=Nelson, Jan |author3=Tan, Y.L. |volume=19 |issue=1 |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213140543/http://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-Bio19Tuat01-t1-body-d4.html |archive-date=13 December 2013 }}</ref>

==Từ nguyên ==
Các từ "aluminium" và "aluminum" xuất phát từ từ "alumine", một thuật ngữ đã cũ để chỉ "alumina",{{efn|Cách viết "alumine" xuất phát từ tiếng Pháp, trong khi cách viết "alumina" xuất phát từ tiếng La-tinh.<ref>{{chú thích sách|last=Black|first=J.|url=http://archive.org/details/2543060RX2.nlm.nih.gov|title=Lectures on the elements of chemistry: delivered in the University of Edinburgh|date=1806|publisher=Graves, B.|page=291|volume=2}}
{{blockquote|Các nhà hóa học Pháp đã đặt một cái tên mới cho chất đất này; alumine trong tiếng Pháp và alumina trong tiếng La-tinh. Thành thật mà nói, tôi không thích cách viết alumina này.}}</ref>}} một [[Nhôm oxide|oxide nhôm tự nhiên]].<ref name="OEDaluminium-origin">{{chú thích web|url=https://www.oed.com/view/Entry/5889|title=aluminium, n.|date=December 2011|website=Oxford English Dictionary, third edition|publisher=Oxford University Press|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060750/https://www.oed.com/start;jsessionid=103D1FF8ECD2A058B7F6241C7F97B88D?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F5889|archive-date=11 June 2021|url-status=live|access-date=30 December 2020}}
{{blockquote|'''Gốc:''' Hình thành trong tiếng Anh, thông qua việc dẫn xuất. '''Từ gốc:''' {{smallcaps|alumine}}''n.'', {{smallcaps|-ium}} ''hậu tố'', {{smallcaps|aluminum}} ''n.''}}</ref> "Alumine" được mượn từ tiếng Pháp, từ đó xuất phát từ "alumen", từ tiếng La-tinh cổ điển để chỉ [[Phèn|alum]], khoáng chất mà từ đó nó được thu thập.<ref name="OEDalumine">{{chú thích web|url=https://www.oed.com/view/Entry/5880|title=alumine, n.|date=December 2011|website=Oxford English Dictionary, third edition|publisher=Oxford University Press|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060739/https://www.oed.com/start;jsessionid=2B8662831CD405D28E3F852F18211FD4?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F5880|archive-date=11 June 2021|url-status=live|access-date=30 December 2020}}
{{blockquote|'''Ngữ gốc:''' < Tiếng Pháp "alumine" (L. B. Guyton de Morveau 1782, ''Observ. sur la Physique'' '''19''' 378) < tiếng La-tinh cổ điển "alūmin-'', ''alūmen'' {{smallcaps|alum}} ''n.'<sup>1</sup>, từ tiếng Pháp "ine" {{smallcaps|-ine}} hậu tố<sup>4</sup>.}}</ref> Từ tiếng La-tinh "alumen" bắt nguồn từ nguyên âm gốc [[Tiếng Ấn-Âu nguyên thủy]] ''*alu-'' có nghĩa là "đắng" hoặc "bia".<ref>{{chú thích sách|url=https://indo-european.info/pokorny-etymological-dictionary/whnjs.htm|title=Indogermanisches etymologisches Wörterbuch|last=Pokorny|first=Julius|date=1959|publisher=A. Francke Verlag|pages=33–34|language=de|trans-title=Indo-European etymological dictionary|entry=alu- (-d-, -t-)|author-link=Julius Pokorny|access-date=13 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171123145109/https://indo-european.info/pokorny-etymological-dictionary/whnjs.htm|archive-date=23 November 2017|url-status=live}}</ref>

[[Tập tin:The Turner Brass Works ad 1897.jpg|thumb|upright|Quảng cáo Mỹ năm 1897 với cách viết "aluminum"]]

=== Xuất xứ ===
Nhà hóa học người Anh [[Humphry Davy]], người đã thực hiện một số thí nghiệm nhằm tách riêng kim loại này, được ghi nhận là người đã đặt tên cho nguyên tố này. Tên đầu tiên được đề xuất cho kim loại được tách riêng từ alum là "alumium", mà Davy đề xuất trong một bài viết năm 1808 về nghiên cứu điện hóa của mình, được đăng trên tạp chí [[Philosophical Transactions of the Royal Society]].<ref name="Davy1808">{{chú thích tạp chí|last1=Davy|first1=Humphry|date=1808|title=Electro Chemical Researches, on the Decomposition of the Earths; with Observations on the Metals obtained from the alkaline Earths, and on the Amalgam procured from Ammonia|url=https://books.google.com/books?id=Kg9GAAAAMAAJ&pg=RA1-PA353|journal=Philosophical Transactions of the Royal Society|volume=98|page=353|bibcode=1808RSPT...98..333D|doi=10.1098/rstl.1808.0023|issn=0261-0523|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415111945/https://books.google.com/books?id=Kg9GAAAAMAAJ&pg=RA1-PA353|archive-date=15 April 2021|access-date=10 December 2009|doi-access=free|url-status=live}}</ref> Dường như tên này được tạo từ từ "alum" tiếng Anh và hậu tố "-ium" tiếng La-tinh; tuy nhiên, vào thời điểm đó, thường quy ước đặt tên các nguyên tố bằng tiếng Latinh, do đó tên này không được áp dụng rộng rãi. Tên này đã bị chỉ trích bởi những nhà hóa học đương thời từ Pháp, Đức và Thụy Điển, người đã yêu cầu kim loại này được đặt theo tên của oxide, alumina, từ đó nó được tách riêng.<ref>{{chú thích sách|url=https://archive.org/details/namingofchemicalelements/page/n3/mode/2up|title=The Naming of the Chemical Elements and of Discovered Elements|last1=Richards|first1=Theodore W.|date=1896|publisher=American Chemical Society|page=3–4|access-date=10 December 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602150536/https://archive.org/details/namingofchemicalelements/page/n3/mode/2up|archive-date=2 June 2021|url-status=live}}</ref> Tên tiếng Anh "alum" không xuất phát trực tiếp từ tiếng La-tinh, trong khi "alumine"/"alumina" rõ ràng xuất phát từ từ tiếng La-tinh "alumen" (khi biến hóa, "alumen" trở thành "alumin-").

Một ví dụ là ''Essai sur la Nomenclature chimique'' (tháng 7 năm 1811), được viết bằng tiếng Pháp bởi nhà hóa học Thụy Điển [[Jöns Jacob Berzelius]], trong đó tên gọi ''aluminium'' được đặt cho nguyên tố sẽ được tổng hợp từ alum.<ref name="berzelius">{{chú thích tạp chí|last=Berzelius|first=J. J.|author-link=Jöns Jakob Berzelius|year=1811|title=Essai sur la nomenclature chimique|url=https://books.google.com/books?id=HpfOAAAAMAAJ&pg=PA253|journal=Journal de Physique|volume=73|pages=253–286|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415120753/https://books.google.com/books?id=HpfOAAAAMAAJ&pg=PA253|archive-date=15 tháng 4 năm 2021|access-date=27 tháng 12 năm 2020|url-status=live}}.</ref>{{efn|Davy phát hiện ra nhiều nguyên tố khác, bao gồm những nguyên tố ông đặt tên là ''sodium'' và ''potassium'', theo các từ tiếng Anh ''soda'' và ''potash''. Berzelius gọi chúng là ''natrium'' và ''kalium''. Đề xuất của Berzelius được mở rộng vào năm 1814<ref>{{chú thích tạp chí|last=Berzelius|first=J.|author-link=Jöns Jacob Berzelius|title=Essay on the Cause of Chemical Proportions, and on some Circumstances relating to them: together with a short and easy Method of expressing them|editor-last=Thomson|editor-first=Th.|editor-link=Thomas Thomson (chemist)|year=1814|publisher=Baldwin, R.|journal=Annals of Philosophy|volume=III|pages=51–62|url=https://www.biodiversitylibrary.org/item/54032#page/5/mode/1up|access-date=13 tháng 12 năm 2014|archive-date=15 tháng 7 năm 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715120636/http://biodiversitylibrary.org/item/54032#page/5/mode/1up|url-status=live}}</ref> với hệ thống ký hiệu hóa học một hoặc hai chữ cái mà vẫn được sử dụng cho đến ngày nay; sodium và potassium có các ký hiệu ''Na'' và ''K'' tương ứng, theo tên Latin của chúng.}} (Một bài viết khác trong cùng số báo cũng đặt tên ''aluminium'' cho kim loại có oxide là cơ sở của [[sapphire]]).<ref>{{chú thích tạp chí|last=Delaméntherie|first=J.-C.|year=1811|title=Leçonse de minéralogie. Données au collége de France|url=https://books.google.com/books?id=HpfOAAAAMAAJ&pg=PA470|journal=Journal de Physique|volume=73|pages=469–470|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415114959/https://books.google.com/books?id=HpfOAAAAMAAJ&pg=PA470|archive-date=15 tháng 4 năm 2021|access-date=27 tháng 12 năm 2020|url-status=live}}.</ref> Một tóm tắt của một bài giảng của Davy tại [[Royal Society]] vào tháng Một năm 1811 cũng đề cập đến tên ''aluminium'' như một khả năng.<ref>{{chú thích tạp chí|date=January 1811|title=Philosophical Transactions of the Royal Society of London. For the Year 1810. — Part I|journal=The Critical Review: Or, Annals of Literature|series=The Third|language=en|volume=XXII|pages=9|hdl=2027/chi.36013662?urlappend=%3Bseq=17}}{{blockquote|Kali tác động lên alumine và glucine tạo ra các chất pyrophoric có màu xám đậm, cháy phát ra tia lửa sáng rực, và để lại các chất kiềm và chất đất, và khi ném vào nước, chất này phân hủy nước một cách mãnh liệt. Kết quả của thí nghiệm này không hoàn toàn chắc chắn về sự tồn tại của những gì có thể được gọi là ''aluminium'' và ''glucinium''}}</ref> Năm sau đó, Davy đã xuất bản một sách giáo trình hóa học trong đó ông sử dụng cách viết ''aluminum''.<ref name="Davy1812">{{chú thích sách|title=Elements of Chemical Philosophy: Part 1|last=Davy|first=Humphry|publisher=Bradford and Inskeep|year=1812|volume=1|page=201|chapter=Of metals; their primary compositions with other uncompounded bodies, and with each other|author-link=Humphry Davy|access-date=4 tháng 3 năm 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=YjMwAAAAYAAJ&pg=PA201|archive-url=https://web.archive.org/web/20200314113620/https://books.google.com/books?id=YjMwAAAAYAAJ&pg=PA201|archive-date=14 tháng 3 năm 2020|url-status=live}}</ref> Cả hai cách viết đã tồn tại song song kể từ đó. Cách viết ''aluminum'' phổ biến ở Hoa Kỳ và Canada còn cách viết ''aluminium'' phổ biến ở các nước nói tiếng Anh khác.<ref name="OEDaluminium-usage">{{chú thích web|url=https://www.oed.com/view/Entry/5889|title=aluminium, n.|date=Tháng 12 năm 2011|website=Từ điển Oxford tiếng Anh, phiên bản thứ ba|publisher=Oxford University Press|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611060736/https://www.oed.com/start;jsessionid=7486FA56257A57791FB5DF1C726BAE1F?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F5889|archive-date=11 tháng 6 năm 2021|url-status=live|access-date=30 tháng 12 năm 2020}}
{{blockquote|{{smallcaps|aluminium}} ''n.'' đã tồn tại song song với từ đồng nghĩa {{smallcaps|aluminum}} ''n.'' suốt thế kỷ 19. Từ đầu thế kỷ 20, ''aluminum'' dần trở thành hình thức phổ biến nhất ở Bắc Mỹ; nó đã được chấp nhận là tên chính thức của kim loại tại Hoa Kỳ bởi Hội Hóa học Hoa Kỳ vào năm 1925. Ở nơi khác, ''aluminum'' dần bị thay thế bằng ''aluminium'', được IUPAC chấp nhận là tiêu chuẩn quốc tế vào năm 1990.}}</ref>

=== Chính tả ===
Năm 1812, nhà khoa học người Anh [[Thomas Young (nhà khoa học)|Thomas Young]]<ref>{{chú thích web|url=http://www.rc.umd.edu/reference/qr/index/15.html#contents|title=Quarterly Review Archive|last1=Cutmore|first1=Jonathan|date=Tháng 2 năm 2005|website=Romantic Circles|publisher=University of Maryland|archive-url=https://web.archive.org/web/20170301094017/http://www.rc.umd.edu/reference/qr/index/15.html|archive-date=1 tháng 3, 2017|url-status=live|access-date=28 tháng 2, 2017}}</ref> đã viết một bài đánh giá ẩn danh về cuốn sách của Davy, trong đó ông đề xuất tên ''aluminium'' thay vì ''aluminum'', ông cho rằng tên này có "âm thanh ít cổ điển hơn".<ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=uGykjvn032IC&pg=PA72|title=Elements of Chemical Philosophy By Sir Humphry Davy|last1=Young|first1=Thomas|date=1812|journal=Quarterly Review|isbn=978-0-217-88947-6|volume=VIII|page=72|id=210|access-date=10 tháng 12, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20200725043632/https://books.google.com/books?id=uGykjvn032IC&pg=PA72|archive-date=25 tháng 7, 2020|issue=15|url-status=live}}</ref> Tên này đã trở nên phổ biến: mặc dù chính tả ''{{nobreak|-um}}'' được sử dụng đôi khi ở Anh, ngôn ngữ khoa học của Mỹ sử dụng ''{{nobreak|-ium}}'' từ đầu.<ref name="Quinion2005">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=Js-PbsEjKSQC&pg=PT23|title=Port Out, Starboard Home: The Fascinating Stories We Tell About the words We Use|last=Quinion|first=Michael|publisher=Penguin Books Limited|year=2005|isbn=978-0-14-190904-2|pages=23–24}}</ref> 

[[Ludwig Wilhelm Gilbert]] đã đề xuất tên ''Thonerde-metall'' (dựa trên từ tiếng Đức "Thonerde"){{efn|Đây là cách đánh vần cũ, giờ được viết là "[[wikt:Tonerde#German|Tonerde]]"}} cho alumina trong cuốn ''[[Annalen der Physik]]'' của ông nhưng tên này chưa bao giờ được phố biến kể cả ở Đức.<ref name=Richards1891/> Joseph W. Richards{{efn|người sáng lập và sau này là chủ tịch của Hội Điện hóa Hoa Kỳ}} chỉ tìm thấy một lần từ ''argillium'' xuất hiện trong tiếng Thụy Điển vào năm 1891, dựa trên từ "argille{{efn|Giờ được viết là "[[wikt:argile#French|argile]]"}} có nghĩa là đất sét trong tiếng Pháp.<ref name=Richards1891/> Người Pháp vốn dĩ đã sử dụng tên ''aluminium'' ngay từ đầu.<ref name=Richards1891/> Tuy nhiên, ở Anh và Đức, cách viết ''aluminum'' của Davy ban đầu được sử dụng cho đến khi nhà hóa học người Đức [[Friedrich Wöhler]] công bố tài liệu về quy trình Wöhler vào năm 1827, trong đó ông dùng cách viết ''aluminium''.{{efn|Wöhler trước đây đã dùng cách viết ''aluminium'' vào năm 1824 khi ông đang dịch một bài báo viết bằng tiếng Thụy Điển bởi [[Jöns Jacob Berzelius]].<ref name=Richards1891/>}} Điều này khiến cách viết ''aluminium'' trở nên phổ biến ở Anh và Đức, mặc dù vẫn có một số người đôi khi sử dụng ''aluminum''. Richards gọi họ là những nhà hóa học "yêu nước" người Anh, "những người không thích tiếp nhận cải tiến từ nước ngoài".<ref name=Richards1891>{{cite journal|journal=Journal of the Franklin Institute|volume=131|issue=3|series=American periodical series, 1800&ndash;1850|publisher=Pergamon Press|date=March 1891|author1-first=Joseph W.|author1-last=Richards|title=The Aluminium Problem|pages=190&ndash;191|doi=10.1016/0016-0032(91)90249-3}}</ref>

Hầu hết các nhà khoa học trên toàn thế giới đã sử dụng ''{{nobreak|-ium}}'' trong thế kỷ 19;<ref name="OEDaluminium-usage" /> và nó đã được củng cố trong nhiều ngôn ngữ châu Âu khác, như [[tiếng Pháp]], [[tiếng Đức]], và [[tiếng Hà Lan]].{{Efn|Một số ngôn ngữ châu Âu, như [[tiếng Tây Ban Nha]] hoặc [[tiếng Ý]], sử dụng tiền tố khác với ''-um''/''-ium'' tiếng Latinh để tạo thành tên của một kim loại, một số ngôn ngữ, như [[tiếng Ba Lan]] hoặc [[tiếng Séc]], có một cơ sở khác cho tên nguyên tố, và một số, như [[tiếng Nga]] hoặc [[tiếng Hy Lạp]], không sử dụng [[chữ viết Latinh]] nói chung.|name=|group=}} 

Năm 1828, một từ điển gia người Mỹ, [[Noah Webster]], chỉ ghi lại chính tả ''aluminum'' trong cuốn ''[[Từ điển Webster#Phiên bản đầu tiên năm 1828|Từ điển Anh ngữ của Mỹ]]'' của ông.<ref>{{chú thích sách|url=http://webstersdictionary1828.com/Dictionary/aluminum|title=Từ điển Anh ngữ của Mỹ|last=Webster|first=Noah|year=1828|entry=aluminum|author-link=Noah Webster|access-date=13 tháng 11, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171113222259/http://webstersdictionary1828.com/Dictionary/aluminum|archive-date=13 tháng 11, 2017|url-status=live}}</ref> Vào những năm 1830, chính tả ''{{nobreak|-um}}'' được sử dụng ở Hoa Kỳ; đến những năm 1860, nó đã trở thành chính tả phổ biến hơn ở đó ngoài lĩnh vực khoa học.<ref name="Quinion2005" /> Năm 1892, Hall sử dụng chính tả ''{{nobreak|-um}}'' trong tờ rơi quảng cáo phương pháp điện phân mới của ông để sản xuất kim loại này, mặc dù ông đã liên tục sử dụng chính tả ''{{nobreak|-ium}}'' trong tất cả các bằng sáng chế mà ông nộp từ năm 1886 đến 1903: không biết liệu việc chính tả này đã được giới thiệu do lỗi hay cố ý; nhưng Hall ưa thích ''aluminum'' kể từ khi nó được giới thiệu vì nó giống với ''[[platinum]]'', tên của một kim loại danh giá.<ref>{{chú thích sách|title=The Disappearing Spoon: And Other True Tales of Rivalry, Adventure, and the History of the World from the Periodic Table of the Elements|last=Kean|first=S.|date=2018|publisher=Little, Brown Books for Young Readers|isbn=978-0-316-38825-2|edition=Young Readers|pages=<!--the book does not use page numbers-->|language=en|chapter=Elements as money|access-date=14 tháng 1, 2021|chapter-url=https://books.google.com/books?id=qy40DwAAQBAJ&q=aluminium+aluminum+hall+typo+spelling&pg=PT120|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415111942/https://books.google.com/books?id=qy40DwAAQBAJ&q=aluminium+aluminum+hall+typo+spelling&pg=PT120|archive-date=15 tháng 4, 2021|url-status=live}}</ref> Đến năm 1890, cả hai cách viết đã phổ biến ở Hoa Kỳ, nhưng chính tả ''{{nobreak|-ium}}'' lại phổ biến hơn một chút; đến năm 1895, tình hình đã đảo ngược; đến năm 1900, ''aluminum'' đã trở nên gấp đôi ''aluminium''; trong thập kỷ tiếp theo, chính tả ''{{nobreak|-um}}'' đã thống trị việc sử dụng ở Mỹ. Năm 1925, [[Hội Hóa học Hoa Kỳ|Hội Hóa học Hoa Kỳ(ACS)]] chấp nhận chính tả này.<ref name="OEDaluminium-usage" />

Vào năm 1990, [[IUPAC|Liên minh Quốc tế về Hóa học cơ bản và Hóa học ứng dụng]] (IUPAC) đã chấp nhận tên tiếng Anh ''aluminium'' là tên tiêu chuẩn quốc tế cho nhôm.<ref name="Emsley2011">{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=2EfYXzwPo3UC&pg=PA24|title=Nature's Building Blocks: An A–Z Guide to the Elements|last=Emsley|first=John|publisher=Oxford University Press|year=2011|isbn=978-0-19-960563-7|pages=24–30|author-link=John Emsley|access-date=16 tháng 11, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20191222070959/https://books.google.com/books?id=2EfYXzwPo3UC&pg=PA24|archive-date=22 tháng 12, 2019|url-status=live}}</ref> Năm 1993, họ công nhận ''aluminum'' là một biến thể chấp nhận được;<ref name="Emsley2011" /> phiên bản mới nhất [[IUPAC nomenclature of inorganic chemistry 2005|phiên bản 2005 của IUPAC về tên hóa học không hữu cơ]] cũng công nhận cách viết này.<ref>{{chú thích sách|url=https://www.iupac.org/fileadmin/user_upload/databases/Red_Book_2005.pdf|title=Nomenclature of inorganic chemistry. IUPAC Recommendations 2005|publisher=[[RSC Publishing]]|year=2005|isbn=978-0-85404-438-2|editor1-last=Connelly|editor1-first=Neil G.|page=249|editor2-last=Damhus|editor2-first=Ture|archive-url=https://web.archive.org/web/20141222172055/http://www.iupac.org/fileadmin/user_upload/databases/Red_Book_2005.pdf|archive-date=2014-12-22|url-status=dead}}</ref> Các xuất bản chính thức của IUPAC sử dụng chính tả ''{{nobreak|-ium}}'' làm chính, và liệt kê cả hai cách khi phù hợp.{{efn|Ví dụ, xem số tháng 11-12 năm 2013 của ''Chemistry International'': trong bảng (một số) nguyên tố, nguyên tố được liệt kê là "aluminium (aluminum)".<ref>{{chú thích tạp chí
|title=Standard Atomic Weights Revised|author=<!--none listed-->|pages=17–18
|url=https://www.iupac.org/publications/ci/2013/3506/nov13.pdf
|archive-url=https://web.archive.org/web/20140211093133/http://www.iupac.org/publications/ci/2013/3506/nov13.pdf|url-status=dead|archive-date=2014-02-11
|journal=Chemistry International|volume=35|issue=6|issn=0193-6484}}</ref>}}

==Ghi chú==
<references group="lower-alpha"/>
== Tham khảo ==
{{tham khảo|30em}}

== Thư mục  ==
*{{cite book |last=Davis|first=J. R.|url=https://books.google.com/books?id=iEeiQEeLOmYC|title=Corrosion of Aluminum and Aluminum Alloys|date=1999|publisher=ASM International|isbn=978-1-61503-238-9|language=en}}
* {{cite book |title=Lange's handbook of chemistry |last=Dean |first=J. A. |date=1999 |publisher=McGraw-Hill |isbn=978-0-07-016384-3 |edition=15 |oclc=40213725}}
*{{Ullmann|last1 = Evans|first1 = Ken|first2=L. Keith|last2= Hudson|first3 = Chanakya|last3= Misra|first4= Anthony J. |last4=Perrotta
|first5=Karl |last5=Wefers 
|first6=F. S. |last6=Williams|doi = 10.1002/14356007.a01_557.pub2|year = 2024|title = Aluminum Oxide|isbn= 9783527306732}}
*{{Greenwood&Earnshaw2nd}}
* {{Chú thích sách|url=https://archive.org/details/CRCHandbookOfChemistryAndPhysics97thEdition2016/page/n3/mode/2up?q=Abundance|title=CRC Handbook of Chemistry and Physics|publisher=CRC Press|year=2016|isbn=9781498754293|editor-last=Haynes|editor-first=W.M.|edition=97|location=Boca Raton, Florida}}
*{{Chú thích sách |title=Inorganic Chemistry of Main Group Elements |last=King |first=R. B.  |publisher=Wiley-VCH |year=1995 |isbn=978-0-471-18602-1}}
*{{Ullmann |last=Kvande |first=Halvor |last2=Frank |first2=William B. |last3=Haupin |first3=Warren E. |last4=Vogt |first4=Helmut |last5=Bruno |first5=Marshall |last6=Thonstad |first6=Jomar |last7=Dawless |first7=Robert K. |last8=Taiwo |first8=Oyebode A. |date=2024 |title=Aluminum|language=en |publisher=John Wiley & Sons, Ltd |pages=1–48 |doi=10.1002/14356007.a01_459.pub3 |isbn=978-3-527-30673-2}}
*Gitelman, H. J. [http://books.google.com/books?id=wRnOytsi8boC&pg=PA90 "Physiology of Aluminum in Man"], trong ''Aluminum and Strength'', CRC Press, 1988, ISBN 0-8247-8026-4, p.&nbsp;90
*{{Chú thích sách |title=Nhôm và hợp kim nhôm thông dụng trên thế giới (Sổ tay tra cứu) |last=Phùng Tuấn Anh |publisher=Nhà xuất bản Bách khoa Hà Nội |year=2023 |isbn=978-604-471-800-2 |volume=1}}
* {{cite book |last=Richards |first=J. W. |year=1896 |url=https://archive.org/stream/cu31924003633751/cu31924003633751_djvu.txt |title=Aluminium: Its history, occurrence, properties, metallurgy and applications, including its alloys |edition=3 |publisher=Henry Carey Baird & Co.}}
* {{cite book|last=Schmitz|first=C.|url=https://books.google.com/books?id=WvT2OEf8DskC|title=Handbook of Aluminium Recycling|date=2006|publisher=Vulkan-Verlag GmbH|isbn=978-3-8027-2936-2|language=en}}

== Liên kết ngoài ==
{{Liên kết tới các dự án khác|auto=1|wikt=aluminium|s=1911 Encyclopædia Britannica/Aluminium}}
* {{thể loại Commons nội dòng|Aluminium}}
* {{Britannica|17944|Aluminum (chemical element)}}
* [http://www.periodicvideos.com/videos/013.htm Aluminium] trên ''[[The Periodic Table of Videos]]'' (Đại học Nottingham)
* ''[https://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=1076&tid=34 Toxic Substances Portal – Aluminum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161212212014/https://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=1076&tid=34 |date=2016-12-12 }}'' – from the [[Agency for Toxic Substances and Disease Registry]], United States Department of Health and Human Services
* [https://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0022.html CDC – NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards – Aluminum]
* [http://www.indexmundi.com/en/commodities/minerals/aluminum/aluminum_table12.html World production of primary aluminium, by country]
* [http://www.indexmundi.com/commodities/?commodity=aluminum&months=300 Price history of aluminum, according to the IMF]
* [https://web.archive.org/web/20071106081754/http://www.world-aluminium.org/About+Aluminium/Story+of/In+history History of Aluminium] – from the website of the International Aluminium Institute
* [http://www.emedicine.com/med/topic113.htm Emedicine – Aluminium]
* {{Internet Archive short film|id=gov.archives.arc.38661|name=Aluminum}} * [http://periodic.lanl.gov/elements/13.html Los Alamos National Laboratory – Aluminum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060105021706/http://periodic.lanl.gov/elements/13.html |date=2006-01-05 }}
* [http://www.worldwidewords.org/articles/aluminium.htm World Wide Words]&nbsp;– history of the spelling of aluminum{{Hợp chất nhôm}}

{{bảng tuần hoàn thu gọn}}

[[Thể loại:Nhôm]]
[[Thể loại:Nguyên tố hóa học]]
[[Thể loại:Nhóm Bo]]
[[Thể loại:Nhiên liệu tên lửa]]
[[Thể loại:Chất dẫn điện]]
[[Thể loại:Công nghệ khí cầu điều khiển được]]
[[Thể loại:Hợp kim của nhôm]]
[[Thể loại:Khoáng vật tự sinh]]
[[Thể loại:Kim loại yếu]]