Xem mã nguồn của Phản hồi

[[Tập_tin:General_closed_loop_feedback_system.svg|nhỏ|[[Lưu đồ]] cơ bản của hiệu ứng phản hồi.]]
'''Hiệu ứng phản hồi''' ([[tiếng Anh|chữ Anh]]: feedback), gọi tắt '''phản hồi''', là khái niệm cơ bản của [[Điều khiển học|thuyết điều khiển]], chỉ quá trình lấy cái ra của hệ thống trở về cái vào và thay đổi cái vào bằng phương thức nào đó, giữa chúng nó hình thành một chuỗi [[Quan hệ nhân quả|nguyên nhân - kết quả]] xoay vòng, tiến tới ảnh hưởng chức năng của hệ thống.<ref name="Ford">{{chú thích sách |title= Modeling the Environment |author= Andrew Ford |chapter= Chapter 9: Information feedback and causal loop diagrams |pages= 99 ''ff'' |publisher= Island Press |year= 2010 |isbn= 9781610914253 |chapter-url= https://books.google.com/books?id=38PJahZTzC0C&pg=PA99lpg=PA99 |quote= This chapter describes [[causal loop diagram]]s to portray the information feedback at work in a system. The word ''causal'' refers to cause-and-effect relationships. The word''loop'' refers to a closed chain of cause and effect that creates the feedback.}}</ref>

Căn cứ vào tính chất mà hiệu ứng phản hồi sinh sản ảnh hưởng đối với cái ra, có thể chia ra làm phản hồi dương và phản hồi âm. Cái trước làm tăng cường cái ra của hệ thống; cái sau làm suy kém cái ra của hệ thống.

Lấy hoạt động [[Phản xạ tự nhiên|phản xạ]] của cơ thể [[người]] làm thí dụ: sau khi [[Kích thích (sinh lý học)|kích thích]] (cái vào) tác dụng vào khí quan cảm thụ, dây hưng phấn thần kinh noi theo dây thần kinh truyền nhập (afferent) chuyển đưa cho [[Hệ thần kinh trung ương|trung ương]] [[đại não]], noi theo lại [[Dây thần kinh ly tâm|dây thần kinh truyền xuất]] (efferent) khống chế hoạt động của khí quan tác động (cái ra); tình hình hoạt động của khí quan tác động lại coi là thông tin kích thích (cái vào) tác dụng trở về vào khí quan cảm thụ, tiến tới ảnh hưởng hoạt động của khí quan tác động (cái ra) thông qua sự điều tiết của [[Hệ thần kinh trung ương|trung ương]] [[đại não]]. Lợi dụng hiệu ứng phản hồi, đem kết quả học tập đưa ra cung cấp kịp thời cho người học tập, cho phép gia tăng và thúc đẩy hiệu quả phản ứng.

== Khái niệm cơ bản ==
Trước hết xét một hệ có đầu ra là kết quả thao tác tương ứng với đầu vào. Khi đó, nếu đầu ra có tác động ảnh hưởng ngược lại đến đầu vào thì gọi là phản hồi. Tỉ số của đầu vào và đầu ra tại một thời điểm gọi là [[khuếch đại]], đặc biệt trường hợp không tiến hành phản hồi gọi à tỉ lệ khuếch đại trần. Giá trị quay ngược lại bởi phản hồi gấp bao nhiêu lần so với giá trị đầu vào ban đầu gọi là [[độ lợi]] (gain).

Trường hợp đầu ra làm gia tăng đầu vào gọi là [[phản hồi dương]], ngược lại trường hợp đầu ra gây trở hại cho đầu vào gọi là [[phản hồi âm]]. Trong lĩnh vực kĩ thuật gọi là [[qui hoàn]] dương và qui hoàn âm. Độ lợi của [[phản hồi dương]] là giá trị dương, của [[phản hồi âm]] là giá trị âm.

Trường hợp [[phản hồi dương]], độ lợi của hệ phản hồi lớn hơn độ lợi trần. Đặc biệt nếu độ lợi của hệ lớn hơn 1 đầu ra sẽ tăng dần cho đến khi quan hệ bị phá hủy. Để tránh trường hợp này cần thiết phải tính toán để độ lợi của hệ không vượt quá 1 dựa theo độ lớn của đầu ra. Mặt khác, khi độ lợi của hệ lớn hơn 1, với một [[dao động]] đặc trưng, có thể duy trì được đầu ra khi đầu vào đã bị gián đoạn. Khi đó chỉ một sai khác trong giá trị ban đầu có thể dẫn đến sự biến đổi lớn của hệ theo [[thời gian]], dẫn đến tính phức tạp và tính đa dạng trong [[nguyên động lực]].

== Phản hồi trong kỹ thuật điện tử ==
[[Tập tin:Ideal feedback model.svg |thumb |Dạng đơn giản nhất của mạch khuếch đại phản hồi có thể biểu diễn bằng sơ đồ khối lý tưởng từ các phần tử đơn phương [https://www.google.com/search?tbo=p&tbm=bks&q=%22A+unilateral+block+or+network+is+one+in+which+power+may+be+transmitted+in+one+direction+only.%22&num=10&gws_rd=ssl ''unilateral elements''].]]
[[Phản hồi điện tử]] được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực [[điện tử]] và [[cơ điện tử]], giúp cải thiện đặc tính các mạch [[Khuếch đại điện tử|khuếch đại]], [[Dao động điện tử|phát dao động]] và mạch [[tính toán]], [[mạch điều khiển|điều khiển]].<ref name= "Chen">{{chú thích sách |title= Circuit Analysis and Feedback Amplifier Theory |author= Wai-Kai Chen |publisher= CRC Press |year= 2005 |isbn= 9781420037272 |location= 423825181 |pages= 13–1 |chapter= Chapter 13: General feedback theory |quote= [In a practical amplifier] the forward path may not be strictly unilateral, the feedback path is usually bilateral, and the input and output coupling networks are often complicated. |chapter-url= https://books.google.com/books?id=ZlJM1OLDQx0C&pg=SA13-PA1}}</ref>

Trong mạch có phản hồi nói chung, tín hiệu được khuếch đại ở mạch khuếch đại với [[độ khuếch đại]] thuần là <math>A</math>. Mạch phản hồi có hệ số <math>B</math> đưa tín hiệu về cộng với tín hiệu vào (input). [[Độ khuếch đại]] của hệ sẽ là:
:<math>G_c = A/(1-AB)</math>

[[Tập tin:Astable Multivibrator.PNG|thumb|250px|Mạch phát xung vuông liên tục.<br>Tụ điện C2 là mạch phản hồi dương.]]
Các [[Khuếch đại điện tử]] tuyến tính sử dụng [[phản hồi âm]] để cải thiện đặc trưng của mạch khuếch đại, chủ yếu là đặc trưng phổ (dải tần và độ lệch pha), từ đó sinh ra hàng loạt các lớp mạch khuếch đại đặc thù (xem ''[[Khuếch đại (định hướng)]]''). Trong số đó có ''Mạch ổn áp một chiều tuyến tính'' (phân biệt với ''Mạch ổn áp một chiều switching'').

Các [[Khuếch đại điện tử]] tuyến tính sử dụng [[phản hồi dương]] để tạo [[Dao động điện tử|Mạch phát dao động]], cho ra tín hiệu tuần hoàn có dạng sóng xác định.

Các mạch điện tử có hệ số [[phản hồi dương]] cao dẫn đến hệ thống chỉ có 2 trạng thái [[ngõ ra]] xác định là ''cao'' hoặc ''thấp'', được dùng làm mạch [[kỹ thuật số]] cơ bản, từ đó xây dựng ra các chốt, [[flip-flop]], [[thanh ghi]],...

== Phản hồi trong sinh vật ==
== Phản hồi trong kinh tế ==
== Phản hồi trong tâm lý học ==

== Tham khảo ==
{{Tham khảo |colwidth =28em}}

;Tài liệu
* Katie Salen and [[Eric Zimmerman]]. ''Rules of Play''. [[MIT Press]]. 2004. {{ISBN |0-262-24045-9}}. Chapter 18: Games as Cybernetic Systems.
*[[Andrey Korotayev|Korotayev A.]], Malkov A., Khaltourina D. [https://www.academia.edu/22215616/Introduction_to_Social_Macrodynamics_Secular_Cycles_and_Millennial_Trends ''Introduction to Social Macrodynamics: Secular Cycles and Millennial Trends.''] Moscow: URSS, 2006. {{ISBN |5-484-00559-0}}
* Dijk, E., Cremer, D.D., Mulder, L.B., and Stouten, J. "How Do We React to Feedback in Social Dilemmas?" In Biel, Eek, Garling & Gustafsson, (eds.), ''New Issues and Paradigms in Research on Social Dilemmas'', New York: Springer, 2008.

== Liên kết ngoài ==
{{Hệ thống phức hợp}}

[[Thể loại:Phản hồi|*]]
[[Thể loại:Thuật toán]]
[[Thể loại:Lý thuyết điều khiển]]