Xem mã nguồn của Pin Li-ion

{{Infobox battery
|image=[[Tập tin:NewOne - VinFast VF 8 Li-ion battery pack 05.jpg|400px]]
|caption= Một pin Li-ion<br />''(dùng cho [[ô tô điện]] [[VinFast VF 8]])''
|EtoW={{nowrap|100–265 [[Watt hour|W·h]]/[[kg]]}}<ref name="PanaLI"/><ref name="greencarcongress">{{chú thích web|url=http://www.greencarcongress.com/2009/12/panasonic-20091225.html |title=Panasonic Develops New Higher-Capacity 18650 Li-Ion Cells; Application of Silicon-based Alloy in Anode|publisher=greencarcongress.com | access-date =ngày 31 tháng 1 năm 2011}}</ref>
{{nowrap|(0.36–0.875 MJ/kg)}}
|EtoS={{nowrap|250–693 [[Watt hour|W·h]]/[[Liter|L]]}}<ref>{{chú thích web |url=https://na.industrial.panasonic.com/sites/default/pidsa/files/ncr18650b.pdf |title=NCR18650B |publisher=Panasonic |access-date =ngày 7 tháng 10 năm 2016 |archive-date = ngày 17 tháng 8 năm 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180817085228/https://na.industrial.panasonic.com/sites/default/pidsa/files/ncr18650b.pdf }}</ref><ref>{{chú thích web |url=https://cdn.shopify.com/s/files/1/0674/3651/files/panasonic-ncr18650-ga-spec-sheet.pdf |title=NCR18650GA |access-date =ngày 2 tháng 7 năm 2017}}</ref>
{{nowrap|(0.90–2.43 MJ/L)}}
|PtoW=~{{nowrap|250-~340 W/kg}}<ref name="PanaLI">{{chú thích web|url=http://www.panasonic.com/industrial/batteries-oem/oem/lithium-ion.aspx |title=Rechargeable Li-Ion OEM Battery Products |publisher=Panasonic.com |access-date =ngày 23 tháng 4 năm 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100413182032/http://www.panasonic.com/industrial/batteries-oem/oem/lithium-ion.aspx|archive-date=ngày 13 tháng 4 năm 2010|url-status=live}}</ref>
|CtoDE=80–90%<ref name="PHEV1">Valøen, Lars Ole and Shoesmith, Mark I. (2007). [https://web.archive.org/web/20090326150713/http://www.pluginhighway.ca/PHEV2007/proceedings/PluginHwy_PHEV2007_PaperReviewed_Valoen.pdf The effect of PHEV and HEV duty cycles on battery and battery pack performance] (PDF). 2007 Plug-in Highway Electric Vehicle Conference: ''Proceedings''. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2010.</ref>
|EtoCP={{nowrap|2.5 [[Watt hour|W·h]]/[[Đô la Mỹ|US$]]}}<ref name="EchEnergy">Lawson Barrie [http://www.mpoweruk.com/chemical_energy.htm Electrochemical Energy]{{Liên kết hỏng|date=2024-09-10 |bot=InternetArchiveBot }} Woodbank Communications Ltd</ref>
|SDR=8% at {{nowrap|21 °C}}<br />15% at {{nowrap|40 °C}}<br />31% at {{nowrap|60 °C}}<br />(per month)<ref>{{Chú thích tạp chí | last1 = Abe | first1 = H. | last2 = Murai | first2 = T. | last3 = Zaghib | first3 = K. | doi = 10.1016/S0378-7753(98)00158-X | title = Vapor-grown carbon fiber anode for cylindrical lithium ion rechargeable batteries | journal = Journal of Power Sources | volume = 77 | issue = 2 | pages = 110–115 | year = 1999 | pmid = | pmc = | bibcode = 1999JPS....77..110A }}</ref>
|CD={{nowrap|400–1200 [[Battery cycle|cycle]]s}}
<ref>[http://www.thermoanalytics.com/support/publications/batterytypesdoc.html Battery Types and Characteristics for HEV] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150520021436/http://www.thermoanalytics.com/support/publications/batterytypesdoc.html |date = ngày 20 tháng 5 năm 2015}} ThermoAnalytics, Inc., 2007. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2010.</ref>
|NomV={{nowrap|NMC 3.6 / 3.85 [[Volts|V]],}} {{nowrap|LiFePO4 3.2 [[Volts|V]]}}
}}
 
{{Cần biên tập}}

'''Pin Li-ion''' hay '''pin [[lithi]]-ion / pin lithium-ion''', có khi viết tắt là '''LIB''', là một loại [[pin sạc]]. Trong quá trình sạc, các ion Lithi chuyển động từ cực dương sang cực âm, và ngược lại trong quá trình xả (quá trình sử dụng). LIB thường sử dụng [[điện cực]] là các hợp chất mà cấu trúc tinh thể của chúng có dạng lớp (layered structure compounds), khi đó trong quá trình sạc và xả, các ion lithi sẽ xâm nhập và điền đầy khoảng trống giữa các lớp này, nhờ đó [[phản ứng hóa học]] xảy ra. Các vật liệu điện cực có cấu trúc tinh thể dạng lớp thường gặp dùng cho cực âm là các hợp chất oxide kim loại chuyển tiếp như LiCoO<sub>2</sub>, LiMnO<sub>2</sub>, v.v….; dùng cho điện cực dương là [[Than chì|graphite]]. Dung dịch điện ly của pin cho phép các ion lithi chuyển dịch từ cực này sang cực khác, nghĩa là có khả năng dẫn ion lithi. Tuy nhiên, yêu cầu là dung dịch này không được dẫn điện. 
[[Tập tin:Sơ đồ hoạt động của pin Li-ion.png|nhỏ|400px| Khi xả (quá trình sử dụng), pin phóng điện qua mạch ngoài, electron từ anode (cực âm) di chuyển sang cathode (cực dương). Ion ithi di chuyển trong pin, cũng từ cực âm sang cực dương. 
Khi sạc, dưới điện áp sạc, electron di chuyển đến anode (lúc này trở thành cực dương), để cân bằng điện, trong lòng pin, ion lithi di chuyển từ cathode (lúc này trở thành cực âm) sang anode.
]]

LIB thường được dùng cho những thiết bị điện di động, phổ biến nhất là pin sạc cho các thiết bị điện tử cầm tay. Pin Li-ion có mật độ năng lượng cao, [[hiệu ứng nhớ]] rất nhỏ<ref>{{chú thích web|url=http://phys.org/news/2013-04-memory-effect-lithium-ion-batteries.html |title=Memory effect now also found in lithium-ion batteries |access-date =ngày 5 tháng 8 năm 2015}}</ref>, và ít bị tự xả. Hiện nay ở các nước phát triển, LIB đang được chú trọng phát triển trong quân đội, ứng dụng cho các phương tiện di chuyển chạy điện và kĩ thuật hàng không<ref>{{chú thích web|url=http://www.cleantech.com/news/3694/electrovaya-tata-motors-make-electric-indica |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110509010846/http://www.cleantech.com/news/3694/electrovaya-tata-motors-make-electric-indica |archive-date=ngày 9 tháng 5 năm 2011 |title=Electrovaya, Tata Motors to make electric Indica |date=ngày 14 tháng 10 năm 2008| author=Ballon, Massie Santos|publisher=cleantech.com|access-date =ngày 11 tháng 6 năm 2010}}</ref>. Nó được kì vọng sẽ thay thế cho [[ắc qui|ắc quy]] [[chì]] trong ô tô, xe máy và các loại xe điện. Hơn nữa, việc thay thế cho ắc quy chì còn hứa hẹn việc đảm bảo môi trường sạch, nâng cao an toàn sử dụng do tránh được việc sử dụng dung dịch điện ly chứa [[acid]], và hạn chế phát thải kim loại nặng ra môi trường, trong khi pin Li-ion vẫn đảm bảo một điện thế ngang với ắc quy. 

Thành phần hóa học, hiệu năng, giá thành và độ an toàn là các yếu tố cơ bản quy định các loại LIB khác nhau. Các thiết bị điện cầm tay (như điện thoại di động, [[Máy tính xách tay|laptop]]) hiện nay hầu như sử dụng LiCoO<sub>2</sub> (viết tắt LCO) lithium [[cobalt]] [[oxide]] làm cực âm. Chất này có mật độ năng lượng cao, nhưng kém an toàn, đặc biệt nguy hiểm khi pin bị rò rỉ. Lithium sắt phosphat (LiFePO<sub>4</sub>, hay LFP), lithi [[mangan]] oxide (LiMn<sub>2</sub>O<sub>4</sub>, Li<sub>2</sub>MnO<sub>3</sub>, hay gọi chung là LMO) và lithi [[nickel]] mangan cobalt oxide (LiNiMnCoO<sub>2</sub>, hay NMC) là các vật liệu dương cực phổ biển khác, tuy nhiên chúng có mật độ năng lượng thấp hơn LCO, nhưng lại có vòng đời lâu hơn và an toàn hơn. Những pin dùng các vật liệu này thường được dùng trong các thiết bị điện y tế. Đặc biệt NMC hiện nay là ứng viên hàng đầu cho pin ứng dụng trong xe chạy điện. Lithi nickel cobalt nhôm oxide (LiNiCoAlO<sub>2</sub> hay NCA) và lithi titanat (Li<sub>4</sub>Ti<sub>5</sub>O<sub>12</sub> hay LTO) được sử dụng trong những mục đích đặc biệt. '''Pin lithi-[[lưu huỳnh]]''' hay [[pin lithi-sulfide]] là loại pin mới được phát triển, mang nhiều triển vọng nhờ hiệu năng cao và khối lượng nhỏ. 

Do pin lithi-ion chứa dung dịch điện ly dễ cháy, nên nó trở nên đặc biệt nguy hiểm khi áp suất bên trong cell pin tăng cao khi được sạc và xả với cường độ dòng điện lớn. Nếu như một viên pin được sạc quá nhanh, nó có thể gây đoản mạch dẫn đến cháy nổ.<ref name="Hislop">{{chú thích web |url=http://theamericanenergynews.com/markham-on-energy/solid-state-battery-advance-goodenough |title=Solid-state EV battery breakthrough from Li-ion battery inventor John Goodenough |last=Hislop |first=Martin |date=ngày 1 tháng 3 năm 2017 |website=North American Energy News |publisher=The American Energy News. |access-date =ngày 15 tháng 3 năm 2017}}</ref> Do nguy cơ này, các quy chuẩn kiểm tra dành cho LIB nghiêm ngặt hơn cho các loại pin dung dịch điện ly acid rất nhiều.<ref>''IEC 62133. Secondary cells and batteries containing alkaline or other non-acid electrolytes – Safety requirements for portable sealed secondary cells, and for batteries made from them, for use in portable applications'' (2.0 ed.). International Electrotechnical Commission. December 2012. <nowiki>ISBN 978-2-83220-505-1</nowiki>.</ref><ref>Millsaps, C. (ngày 10 tháng 7 năm 2012). [http://www.batterypoweronline.com/main/markets/manufacturing-materials/second-edition-of-iec-62133-the-standard-for-secondary-cells-and-batteries-containing-alkaline-or-other-non-acid-electrolytes-is-in-its-final-review-cycle/ Second Edition of IEC 62133: The Standard for Secondary Cells and Batteries Containing Alkaline or Other Non-Acid Electrolytes is in its Final Review Cycle]. Truy cập from Battery Power Online (ngày 10 tháng 1 năm 2014)</ref> Một ví dụ về lỗi pin gây ra những thiệt hại nghiêm trọng là sự cố về pin của [[Samsung Galaxy Note 7]] năm 2016.<ref>Fowler, Suzanne (ngày 21 tháng 9 năm 2016). [https://www.nytimes.com/2016/09/03/technology/samsungs-recall-the-problem-with-lithium-ion-batteries.html?_r=0 "Samsung's Recall - The Problem with Lithium Ion Batteries"]. ''New York Times''. New York. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2016.</ref><ref>[http://www.news.com.au/finance/business/breaking-news/samsung-to-recall-phones-after-explosions/news-story/3ef0b353b48e94477a75e2f08cbb2312 "Samsung recall for Galaxy Note 7"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160902090545/http://www.news.com.au/finance/business/breaking-news/samsung-to-recall-phones-after-explosions/news-story/3ef0b353b48e94477a75e2f08cbb2312 |date=2016-09-02 }}. Truy cập 2016-09-18.</ref>

Các lĩnh vực nghiên cứu về pin lithium-ion bao gồm kéo dài vòng đời pin, mật độ năng lượng, an toàn và giảm chi phí cho pin.

== Lịch sử ==
===Phát minh và phát triển===
[[Tập tin:Lithium-Ionen-Accumulator.jpg|thumb|[[Varta]] lithium-ion battery, [[Museum Autovision]], [[Altlussheim]], Đức]]
Pin Lithium đã được nhà hóa học người Anh [[M. Stanley Whittingham]], hiện tại dạy cho [[Đại học Binghamton]], khi ông làm việc cho [[Exxon]] vào những năm 1970.<ref>{{Chú thích tạp chí | last1 = Whittingham | first1 = M. S. | title = Electrical Energy Storage and Intercalation Chemistry | doi = 10.1126/science.192.4244.1126 | journal = Science | volume = 192 | issue = 4244 | pages = 1126–1127 | year = 1976 | pmid = 17748676 | bibcode = 1976Sci...192.1126W }}</ref> Whittingham đã sử dụng titan (IV) sulfide và kim loại lithi làm điện cực. Tuy nhiên, pin sạc lithium này không bao giờ có thể đưa ra thực tế. Titan disulfide là một lựa chọn tồi, vì nó phải được tổng hợp trong điều kiện chân không hoàn toàn. Điều này là cực kỳ tốn kém (~ 1000 USD cho mỗi kilogram titan disulfide trong những năm 1970). Khi tiếp xúc với không khí, titan disulfide phản ứng tạo thành các hợp chất hydro sulfide có mùi khó chịu. Vì lý do này và các lý do khác, Exxon đã ngưng sản xuất pin titan disulfide - lithium này của Whittingham.<ref>{{chú thích sách|title = Bottled Lightning: Superbatteries, Electric Cars, and the New Lithium Economy|last = Fletcher|first = Seth|publisher = Macmillan|year = 2011|isbn = |location = |pages = }}</ref> Pin có điện cực lithium kim loại đã cho thấy các vấn đề về an toàn, vì lithium là một chất phản ứng mạnh; Nó [[cháy]] trong điều kiện khí quyển bình thường vì có [[nước]] và [[oxy]] trong không khí.<ref>{{chú thích tạp chí|doi=10.1039/QJ8611300270|title=XXIV.—On chemical analysis by spectrum-observations|year=1861|journal=Quarterly Journal of the Chemical Society of London|volume=13|issue=3|page=270 }}</ref> Do vậy việc nghiên cứu đã chuyển qua phát triển pin không sử dụng kim loại lithi, mà sử dụng các [[hợp chất hóa học]] của lithium, với khả năng chấp nhận và giải phóng các ion lithium.

Pin Li-ion lần đầu được thương mại hóa nhờ Sony Energitech năm 1991. Ngày nay, pin li-ion đã trở thành loại pin thống trị thị trường pin dành cho thiết bị di động trên thế giới.<ref>Marie-Liesse Doublet, [http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=21678600 « Batteries Li-ion – Conception théorique »] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140407070124/http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=21678600 |date = ngày 7 tháng 4 năm 2014}} [archive], Paris, ''Techniques de l'ingénieur'', <abbr>vol.</abbr> AFP4, <abbr>no</abbr> AF6612, Éditions techniques de l'ingénieur, 2009, <abbr>p.</abbr> 2.</ref>

== Nguyên tắc hoạt động ==
Các chất phản ứng trong phản ứng điện hóa ở pin lithi-ion là nguyên liệu điện cực âm và dương, dung dịch điện ly cung cấp môi trường dẫn cho ion lithi dịch chuyển giữa 2 điện cực. Dòng điện chạy ở mạch ngoài pin khi pin chạy.

Ion lithi di chuyển ở trong cả hai điện cực trong quá trình phản ứng. Đa phần các nguyên liệu điện cực hiện nay là các vật liệu cho phép ion lithi xâm nhập và giữa mạng tinh thể, mà không hoặc ít làm xáo trộn vị trí các nguyên tử còn lại trong mạng trong quá trình xâm nhập lithi (lithiation, intercalation/intercalation/insertion process), và ngược lại ion lithi rời khỏi mạng tinh thể (deintercalation/delithiation/extraction process).

Khi xả, ion lithi (mang điện dương) di chuyển từ cực âm (anode), thường là graphite, C<sub>6</sub> trong phản ứng dưới đây, qua dung dịch điện ly, sang cực dương, tại đây vật liệu dương cực sẽ phản ứng với ion lithi. Để cân bằng [[điện tích]] giữa 2 cực, cứ mỗi ion Li dịch chuyển từ cực âm sang cực dương (cathode) trong lòng pin, thì ở mạch ngoài, lại 1 electron chuyển động từ cực âm sang cực dương, nghĩa là sinh ra dòng điện chạy từ cực âm sang cực dương (vì hạt mang điện lúc này là các electron mang điện tích âm)

Khi sạc diễn ra quá trình ngược lại, dưới điện áp sạc, electron bị buộc chạy từ điện cực dương của pin (nay trở thành cực âm), ion Li tách khỏi cực dương di chuyển trở về điện cực âm của pin (nay đã đóng vai trò cực dương). Như vậy, pin đảo chiều trong quá trình sạc và xả. Tên gọi điện cực dương hay âm cần được xác định dựa theo bản chất của phản ứng và quá trình xảy ra phản ứng mà ta đang theo dõi. Trong bài viết này (và trong đa phần các bài báo khoa học), cực âm (anode) và cực dương (cathode) của pin luôn là tên gọi dựa trên trạng thái xả.

Bán phản ứng tại cực dương (cathode) trong vật liệu dạng lớp LCO được viết như sau (chiều thuận là sạc, chiều nghịch là xả):

LiCoO<sub>2</sub> <math>\rightleftharpoons</math> CoO<sub>2</sub> + Li<sup>+</sup> + e<sup>-</sup>

Bán phản ứng tại cực âm (anode) trong vật liệu dạng lớp graphite (chiều thuận là sạc, chiều nghịch là xả):

C<sub>6</sub> + Li<sup>+</sup> + e<sup>-</sup> <math>\rightleftharpoons</math> LiC<sub>6</sub>

Phản ứng của cả pin (chiều thuận là sạc, chiều nghịch là xả)

C<sub>6</sub> + LiCoO<sub>2</sub> <math>\rightleftharpoons</math> LiC<sub>6</sub> + CoO<sub>2</sub>

Như vậy khi sạc, C<sub>6</sub><sup>0</sup> (anode) bị khử thành C<sub>6</sub><sup>1-</sup>, Co<sup>3+</sup> bị oxy hóa thành Co<sup>4+</sup>, và ngược lại khi xả.

Về cơ bản các phản ứng luôn có giới hạn. Nếu như xả quá mức (nhét thừa ion lithi) một lithi cobalt oxide đã bão hòa sẽ dẫn đến hình thành lithi oxide, theo phản ứng một chiều sau:

LiCoO<sub>2</sub> + Li<sup>+</sup> + e<sup>-</sup> → Li<sub>2</sub>O + CoO

Nếu sạc quá thế pin LCO lên trên 5,2 V sẽ dẫn đến hình thành cobalt IV oxide, theo phản ứng một chiều sau, điều này đã được kiểm chứng bằng [[nhiễu xạ tia X]].<ref>Amatucci, G. G. (1996). "CoO2, the End Member of the LixCoO2 Solid Solution". ''Journal of the Electrochemical Society''. '''143''' (3): 1114–1123. doi:[https://doi.org/10.1149%2F1.1836594 10.1149/1.1836594].</ref>

LiCoO<sub>2</sub> → Li<sup>+</sup> +e<sup>-</sup> + CoO<sub>2</sub>

== Cấu tạo pin ==

=== Điện cực dương (Cathode) ===
Vật liệu dùng làm điện cực dương thường từ LiCoO<sub>2</sub> và LiMnO<sub>4</sub>. Vật liệu trên cơ sở là cobalt mở rộng cấu trúc pseudo-tetrahedral ([[tứ diện]] giả), cho phép [[khuếch tán]] ion lithium theo 2 chiều.<ref name=":0">[http://www.sigmaaldrich.com/materials-science/material-science-products.html?TablePage=106039040 "Lithium-Ion Batteries"]. ''Sigma Aldrich''. Sigma Aldrich.</ref> Đây là những vật liệu lí tưởng do nhiệt dung riêng cao, dung tích lớn, khả năng tự xả thấp, có điện thế xả cao và hiệu suất chu trình tốt. Hạn chế của nó là giá cao do chứa cobalt là một kim loại hiếm, và kém bền nhiệt.<ref name=":1">Nitta, Naoki; Wu, Feixiang; Lee, Jung Tae; Yushin, Gleb (2015). "Li-ion battery materials: present and future". ''MaterialsToday''. '''18''' (5): 252–264. </ref> Vật liệu cơ sở là mangan có hệ tinh thể lập phương, cho phép ion lithi khuếch tán theo cả ba chiều.<ref name=autogenerated2>{{chú thích báo|url = http://www.rdmag.com/articles/2014/04/trace-degradation-analysis-lithium-ion-battery-components|title = Trace Degradation Analysis of Lithium-Ion Battery Components|last = Voelker|first = Paul|date = ngày 22 tháng 4 năm 2014|work = R&D|access-date = ngày 4 tháng 4 năm 2015}}</ref> Vật liệu này đang được quan tâm bởi mangan rẻ và phổ biến hơn cobalt, có hiệu năng cao hơn, vòng đời dài hơn, nếu như một vài hạn chế khác của nó được khắc phục. Những hạn chế này bao gồm khả năng hòa tan vật liệu mangan trong dung dịch điện ly, làm điện cực kém bền và giảm công suất pin.<ref name=autogenerated1>{{Chú thích tạp chí|date=ngày 1 tháng 1 năm 2012|title=Materials for Rechargeable Lithium-Ion Batteries|url=https://dx.doi.org/10.1146/annurev-chembioeng-062011-081024|journal=Annual Review of Chemical and Biomolecular Engineering|volume=3|issue=1|pages=445–471|doi=10.1146/annurev-chembioeng-062011-081024|pmid=22524506 | last1 = Hayner | first1 = CM | last2 = Zhao | first2 = X | last3 = Kung | first3 = HH}}</ref> Vật liệu cực dương chứa cobalt là loại phổ biến nhất, tuy nhiên những vật liệu khác hiện đang được đầu tư nghiên cứu nhằm hạ giá thành, và tăng công suất pin.<ref>Fergus, Jeffrey (2010). "Recent developments in cathode materials for lithium ion batteries". ''Journal of Power Sources''. '''195''' (4): 939–954. doi:[https://doi.org/10.1016%2Fj.jpowsour.2009.08.089 10.1016/j.jpowsour.2009.08.089].</ref> Đến năm 2017, LiFePO<sub>4</sub> được kì vọng đem lại ứng dụng cao cho pin kích thước lớn như các pin dùng cho xe điện nhờ giá rẻ, công suất cao, dù vật liệu này kém dẫn điện và việc dùng chất phụ gia dẫn điện cacbon là bắt buộc.<ref>Eftekhari, Ali (2017). "LiFePO4/C Nanocomposites for Lithium-Ion Batteries". ''Journal of Power Sources''. '''343''': 395–411. doi:[https://doi.org/10.1016%2Fj.jpowsour.2017.01.080 10.1016/j.jpowsour.2017.01.080].</ref>
 

{| class="wikitable"
| colspan="5" |'''Điện cực dương'''
|-
|'''Hợp chất'''
|'''Công ty'''
|'''Ứng dụng'''
|'''Năm'''
|'''Ưu điểm'''
|-
|Lithi nickel Mangan cobalt Oxide ('''NMC''', LiNi<sub>x</sub>Mn<sub>y</sub>Co<sub>z</sub>O<sub>2</sub>)
|Imara Corporation, Nissan Motor,<ref>[https://web.archive.org/web/20090722003947/http://www.imaracorp.com/ "Imara Corporation website"]. Imaracorp.com. Archived from [http://www.imaracorp.com/ the original] on ngày 22 tháng 7 năm 2009. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2011.</ref><ref>O'Dell, John (ngày 17 tháng 12 năm 2008). [https://archive.today/20120707223620/http://blogs.edmunds.com/greencaradvisor/2008/12/fledgling-battery-company-says-its-technology-boosts-hybrid-battery-performance.html Fledgling Battery Company Says Its Technology Boosts Hybrid Battery Performance] ''Green Car Advisor''; Edmunds Inc. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2010.</ref> Microvast Inc., LG Chem<ref name=":2">LeVine, Steve (ngày 27 tháng 8 năm 2015). [https://qz.com/488596/teslas-coattails-are-carrying-along-panasonic-but-a-battle-for-battery-supremacy-is-brewing/ "Tesla’s coattails are carrying along Panasonic, but a battle for battery supremacy is brewing"]. ''Quartz''. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2017.</ref>
|Xe điện, dụng cụ điện, grid energy storage
|2008
|Năng lượng riêng và mật độ năng lượng riêng cao
|-
|Lithi Mangan Oxide ('''LMO''', LiMn<sub>2</sub>O<sub>4</sub>)
|LG Chem,<ref>Jost, Kevin [ed.] (October 2006). [https://web.archive.org/web/20080414071653/http://www.aei-online.org/automag/techbriefs/10-2006/1-114-10-16.pdf Tech Briefs: CPI takes new direction on Li-ion batteries] (PDF). aeionline.org; Automotive Engineering Online.</ref> NEC, Samsung,<ref>Voelcker, John (September 2007). [http://www.spectrum.ieee.org/sep07/5490/2 Lithium Batteries Take to the Road] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090527161005/http://www.spectrum.ieee.org/sep07/5490/2 |date = ngày 27 tháng 5 năm 2009}}. IEEE Spectrum. Truy cập ngày 15 tháng 6 năm 2010.</ref> Hitachi,<ref>Loveday, Eric (ngày 23 tháng 4 năm 2010). [http://green.autoblog.com/2010/04/23/hitachi-develops-new-manganese-cathode-could-double-life-of-li/ "Hitachi develops new manganese cathode, could double life of li-ion batteries"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181116070717/http://green.autoblog.com/2010/04/23/hitachi-develops-new-manganese-cathode-could-double-life-of-li/ |date=2018-11-16 }}. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2010.</ref> Nissan/AESC,<ref>Nikkei (ngày 29 tháng 11 năm 2009). [http://www.greencarcongress.com/2009/11/nissan-nmc-20091129.html Report: Nissan On Track with Nickel Manganese Cobalt Li-ion Cell for Deployment in 2015] Green Car Congress (blog). Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2010.</ref> EnerDel<ref>[https://web.archive.org/web/20080414071700/http://enerdel.com/pdfs/EnerDelTechnicalPresentation.pdf EnerDel Technical Presentation] (PDF). EnerDel Corporation. ngày 29 tháng 10 năm 2007</ref>
|Xe điện hybrid, điện thoại, laptop 
|1996
|Giá rẻ, bền, năng lượng riêng cao
|-
|Lithi Sắt Phosphate ('''LFP''', LiFePO<sub>4</sub>)
|University of Texas/Hydro-Québec,<ref>Elder, Robert and Zehr, Dan (ngày 16 tháng 2 năm 2006). [https://web.archive.org/web/20080325200034/http://bicklebrewer.com/index.php?id=486&backPID=485&begin_at=125&tt_news=433 Valence sued over UT patent] Austin American-Statesman (courtesy Bickle & Brewer Law Firm).</ref> Phostech Lithium Inc., Valence Technology, A123Systems/MIT<ref>Bulkeley, William M. (ngày 26 tháng 11 năm 2005). [https://news.google.com/newspapers?id=fCAiAAAAIBAJ&pg=1148,5896335 "New Type of Battery Offers Voltage Aplenty, at a Premium"]. ''The Day''. p. E6.</ref><ref>A123Systems (ngày 2 tháng 11 năm 2005). [http://www.greencarcongress.com/2005/11/a123systems_lau.html A123Systems Launches New Higher-Power, Faster Recharging Li-Ion Battery Systems] ''Green Car Congress''; A123Systems (Press release). Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2010.</ref>
|Segway Personal Transporter, dụng cụ điện, sản phẩm hàng không, automotive hybrid systems, PHEV conversions
|1996
|Mật độ năng lượng ở mức trung bình (2 A·h outputs 70 amperes) An toàn, bền nhiệt.
|-
|Lithi Cobalt Oxide ('''LCO''',LiCoO<sub>2</sub>)
|Sản phẩm thương mại đầu tiên của [[Sony]]<sup>[56][85]</sup>
|Đa dạng
|1991
|Năng lượng riêng cao
|-
|Lithi nickel cobalt Nhôm Oxide ('''NCA''', LiNiCoAlO<sub>2</sub>)
|Panasonic,<ref name=":2" /> Saft Groupe S.A.<ref>Blomgren, George E. (2016). "The Development and Future of Lithium Ion Batteries". ''Journal of the Electrochemical Society''. '''164''': A5019. doi:[https://doi.org/10.1149%2F2.0251701jes 10.1149/2.0251701jes].</ref>
|Xe điện
|1999
|Năng lượng riêng cao, vòng đời dài
|}
=== Điện cực Âm (Anode) ===
Vật liệu điện cực âm thường dùng là [[Than chì|graphite]] và các vật liệu [[cacbon]] khác. Chúng rất rẻ và phổ biến cũng như có độ dẫn điện tốt và có cấu trúc cho phép ion lithi xen kẽ vào giữa các lớp trong mạng cacbon, nhờ đó có thể dự trữ năng lượng trong khi cấu trúc tinh thể có thể phình ra tới 10%.<ref>Hayner, CM; Zhao, X; Kung, HH (2012-01-01). [[doi:10.1146/annurev-chembioeng-062011-081024|"Materials for Rechargeable Lithium-Ion Batteries"]]. ''Annual Review of Chemical and Biomolecular Engineering''. '''3''' (1): 445–471. PMID [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22524506 22524506]. doi:[https://doi.org/10.1146%2Fannurev-chembioeng-062011-081024 10.1146/annurev-chembioeng-062011-081024].</ref> Silicon cũng được dùng như vật liệu âm cực bởi nó cũng có thể chứa ion lithi, thậm chí nhiều hơn cacbon, tuy nhiên khi "chứa" ion lithi, [[silicon]] có thể phình ra đến hơn 400% thể tích ban đầu, vì thế phá vỡ kết cấu pin.<ref>[https://www-als.lbl.gov/index.php/holding/650-a-better-anode-design-to-improve-lithium-ion-batteries-.html "A Better Anode Design to Improve Lithium-Ion Batteries"]. ''Berkeley Lab: Lawrence Berkeley National Laboratory''.</ref>
 

{| class="wikitable"
| colspan="6" |'''Điện cực âm'''
|-
|'''Hợp chất'''
|'''Dung lượng'''
|'''Công ty'''
|'''Ứng dụng''' 
|'''Năm''' 
|'''Nhận xét'''
|-
|Graphite
|372 mAh/g
|
|Là vật liệu chính cho cực âm trong hầu hết các LIB
|1991
|Giá rẻ. Tốc độ sạc phụ thuộc nhiều vào cấu trúc, kích thước hình dạng của từng lớp graphene.<sup>[120]</sup>
|-
|Lithi Titanate ("LTO", Li<sub>4</sub>Ti<sub>5</sub>O<sub>12</sub>)
|175 mAh/g
|Toshiba, Altairnano
|Ô tô (Phoenix Motorcars), điện lưới dự trữ (PJM Interconnection Regional Transmission Organization control area,<sup>[121]</sup> United States Department of Defense<sup>[122]</sup>), bus (Proterra)
|2008
|Dòng điện, thời gian sạc, độ bền (an toàn, bền nhiệt, có thể chạy trong khoảng −50–70&nbsp;°C (−58–158&nbsp;°F))<sup>[123]</sup>
|-
|Hard Carbon
|540 mAh/g<ref>Buiel and Dahn, J. Electrochem. Soc. 145(6) (1998) 1977–1981]</ref>
|Energ2<sup>[124]</sup>
|Dụng cụ điện gia đình
|2013
|Dung lượng lớn
|-
|Hợp kim thiếc cobalt (CoSn<sub>x</sub>)
|lên đến 992 mAh/g
|Sony
|Dụng cụ điện (Sony Nexelion battery)
|2005
|Dung lượng lớn hơn pin graphite (3.5Ah 18650-type battery)
|-
|Silicon/Carbon
|Volumetric: 580 W·h/l
|Amprius<sup>[125]</sup>
|Smartphones, với công suất 5000 mA·h
|2013
|Cần có cấu trúc nano với hàm lượng silicon <10% khối lượng.
|}
Silicon có thể dùng làm điện cực âm tuy nhiên phản ứng của nó với Li có thể gây nứt gãy vật liệu. Vết nứt này làm những lớp Si bên trong tiếp xúc trực tiếp với dung dịch điện ly nên có thể bị phân hủy hình thành [[lớp điện phân rắn giao pha|lớp điện ly rắn giao pha]] solid electrolyte interphase (SEI) trên bề mặt Si mới hình thành. Lớp SEI này có thể dày lên ngăn chặn quá trình khuếch tán của Li+ và làm giảm dung lượng của điện cực cũng như công suất pin và giảm độ bền của âm cực. Nhiều nỗ lực được thực hiện nhằm giảm thiểu sự biến đổi cấu trúc do nứt gãy của Si, như tổng hợp Si dưới dạng sợi nano, ống nano, dạng khối cầu rỗng, hạt nano, các cấu trúc xốp nano.  

=== [[Chất điện li|Dung dịch điện ly]] (electrolyte) ===
Dung dịch điện ly hay chất điện ly là môi trường truyền ion lithi giữa các điện cực trong quá trình sạc và xả pin. Chính vì thế, nguyên tắc cơ bản của dung dịch điện ly cho pin Li-ion là phải có độ dẫn ion tốt, cụ thể là độ dẫn ion lithi ở mức 10<sup>−2</sup> S/cm ở nhiệt độ phòng, tăng tầm 30-40% khi lên 40<sup>o</sup>C và giảm nhẹ khi nhiệt độ xuống 0<sup>o</sup>C. Trong quá trình sạc và xả pin, khi ion lithi di chuyển trong lòng pin, dẫn đến chênh lệch điện thế, pin sinh ra dòng điện ở mạch ngoài nơi electron truyền từ cực âm sang dương (luôn cùng chiều với ion lithi), để đảm bảo phản ứng xảy ra trong pin và pin không bị đoản mạch, dung dịch điện ly cần thiết là chất cách điện tốt, nghĩa là độ dẫn electron của dung dịch này phải bằng hoặc dưới mức 10<sup>−8</sup> S/cm. Dung dịch điện ly lỏng dùng trong pin Li-ion chứa muối lithi, như LiPF<sub>6</sub>, LiBF<sub>4</sub> hay LiClO<sub>4</sub> trong dung môi hữu cơ như etylen cacbonat, dimetyl cacbonat, và dietyl cacbonat.<ref>Wenige, Niemann, et al. (ngày 30 tháng 5 năm 1998). [http://www.cheric.org/PDF/Symposium/S-J2-0063.pdf Liquid Electrolyte Systems for Advanced Lithium Batteries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090320113501/http://www.cheric.org/PDF/Symposium/S-J2-0063.pdf |date=2009-03-20 }} (PDF). cheric.org; Chemical Engineering Research Information Center(KR). Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2010.</ref>

Do các dung môi hữu cơ thường dễ phân hủy ở cực âm trong quá trình sạc, nên trong lần sạc đầu tiên, thường ở cực âm sẽ hình thành lớp điện ly rắn giao pha (solid electrolyte interphase, SEI), có thể giảm độ dẫn của âm cực. Lớp giao pha này có thể ngăn chặn sự phân hủy của dung dịch điện ly, và từ đó hình thành một lớp giao diện bền.<ref>Balbuena, P.B., Wang, Y.X. (eds) (2004). ''Lithium Ion Batteries: Solid Electrolyte Interphase'', Imperial College Press, London. <nowiki>ISBN 1860943624</nowiki>.</ref><ref>Fong, R. A. (1990). "Studies of Lithium Intercalation into Carbons Using Nonaqueous Electrochemical Cells". ''Journal of the Electrochemical Society''. '''137''' (7): 2009–2010. doi:[https://doi.org/10.1149%2F1.2086855 10.1149/1.2086855].</ref>

Dung dịch điện ly composit dựa trên nền polymer hữu cơ POE (poly(oxyethylene)) cũng có thể là một lớp giao diện bền.<ref>Syzdek, J. A.; Borkowska, R.; Perzyna, K.; Tarascon, J. M.; Wieczorek, W. A. A. (2007). "Novel composite polymeric electrolytes with surface-modified inorganic fillers". ''Journal of Power Sources''. '''173''' (2): 712–720. doi:[https://doi.org/10.1016%2Fj.jpowsour.2007.05.061 10.1016/j.jpowsour.2007.05.061].</ref><ref>Syzdek, J. A.; Armand, M.; Marcinek, M.; Zalewska, A.; Żukowska, G. Y.; Wieczorek, W. A. A. (2010). "Detailed studies on the fillers modification and their influence on composite, poly(oxyethylene)-based polymeric electrolytes". ''Electrochimica Acta''. '''55''' (4): 1314–1322. doi:[https://doi.org/10.1016%2Fj.electacta.2009.04.025 10.1016/j.electacta.2009.04.025].</ref> Nó có thể dùng để phủ lên bề mặt điện cực để bảo vệ trong pin Li-polyme, hay trong những pin li-ion bình thường khác.

Để hạn chế sự rò rỉ của dung dịch điện ly với dung môi hữu cơ, và tăng tính an toàn cũng như giảm thiểu khả năng bắt cháy khi dung môi này gặp không khí, dung môi gel, polymer, hay các chất điện ly dạng rắn từ ceramic đang được chú trọng phát triển.

Khi sử dụng chất điện ly dạng rắn (solid electrolyte), ta thu được một pin li-ion dạng rắn, khi đó, có thể loại bỏ lớp màng ngăn, đơn giản hóa quá trình lắp ráp, tăng tín an toàn cho pin.

== Cơ chế sạc và xả ==
Quá trình điều tiết sạc/xả một tế bào pin Li-ion và một hệ pin Li-ion hoàn chỉnh, bao gồm nhiều tế bào pin lắp nối tiếp, tương đối khác biệt.

Đối với một tế bào pin Li-ion được sạc/xả qua hai giai đoạn:

1 – Chế độ [[dòng điện]] không đổi: constant current (CC)

2 – Chế độ [[điện thế]] không đổi: constant voltage (CV)

Đối với một hệ pin Li-ion hoàn chỉnh, cần 3 giai đoạn

1 – Chế độ dòng điện không đổi: constant current (CC)

2 – Cân bằng

3 – Chế độ điện thế không đổi: constant voltage (CV)

Ở chế độ dòng điện không đổi, bộ sạc sẽ áp một dòng điện không đổi lên pin thông qua một điện thế ổn định tăng dần cho đến khi đạt đến điện thế tới hạn của pin. Ở chế độ cân bằng, bộ sạc giảm dần dòng điện sạc lên pin, hoặc điều tiết bật tắt dòng điện sạc để trạng thái sạc cho từng tế bào pin đạt trạng thái cân bằng trong cả mạch, cho đến khi tất cả các tế bào trong mạch đều cân bằng. Một số thiết bị sạc điều tiết cân bằng bằng cách sạc lần lượt từng tế bào pin, tuy nhiên điều này kéo dài thời gian sạc, việc tạo thuật toán tối ưu hóa quá trình cân bằng này có thể tăng hiệu năng và tối ưu hóa thời gian sạc pin. Ở chế độ điện thế cân bằng, bộ sạc áp một điện thế bằng với điện thế tới hạn của mỗi tế bào nhân với số tế bào lắp nối tiếp lên toàn bộ pin, đây chính là quá trình xả, vì thế dòng điện sẽ giảm về 0, đến khi dòng điện dưới ngưỡng 3% giá trị ban đầu của dòng điện sạc, thì pin ngừng hoạt động. Nếu như sạc/xả vượt ngưỡng thế năng và dòng điện cho phép, có thể dẫn đến nổ pin.<ref>[https://web.archive.org/web/20130504121516/http://courses.ece.illinois.edu/ece445/projects/fall2007/project10_design_review.doc "Design Review For: Advanced Electric Vehicle Battery Charger, ECE 445 Senior Design Project"]. ''090521 courses.ece.illinois.edu''. Archived from [http://courses.ece.illinois.edu/ece445/projects/fall2007/project10_design_review.doc the original] on ngày 4 tháng 5 năm 2013.</ref><ref>Schweber, Bill (ngày 4 tháng 8 năm 2015). [http://electronics360.globalspec.com/article/5555/lithium-batteries-the-pros-and-cons "Lithium Batteries: The Pros and Cons"]. ''GlobalSpec''. GlobalSpec. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2017.</ref>

=== Nhiệt độ hoạt động ===
Nhiệt độ giới hạn của pin khi sạc quan trọng hơn nhiệt độ xả (nhiệt độ lúc sử dụng). Các nhà khoa học nhận thấy rằng chính việc hoạt động ở nhiệt độ quá cao làm giảm tuổi thọ pin. Pin sẽ hoạt động tốt nhất khi sạc ở 5-45<sup>o</sup>C, lúc này có thể sạc tốc độ cao. Nhiệt độ thấp hơn, tức 0-5 <sup>o</sup>C có thể sạc được nhưng dòng điện sẽ giảm, dù trong quá trình sạc, nhiệt độ của pin sẽ tăng lên đôi chút do điện trở trong của pin. Hiện tượng tăng nhiệt độ trong quá trình sạc là nguyên nhân làm giảm hiệu năng pin, khi nhiệt độ tăng lên trên 45 <sup>o</sup>C pin sẽ bị chai nhanh chóng. Mặc dầu vậy khi sạc ở nhiệt độ thấp, điện trở trong của pin lại tăng và làm giảm tốc độ và tăng thời gian sạc.<ref>[https://web.archive.org/web/20090411024100/http://www.sony.com.cn/products/ed/battery/download.pdf "Lithium Ion Rechargeable Batteries. Technical Handbook"] (PDF). Archived from [http://www.sony.com.cn/products/ed/battery/download.pdf the original] (PDF) on ngày 11 tháng 4 năm 2009.</ref>

Pin LIB không nên sạc ở nhiệt độ dưới 0 <sup>o</sup>C. Ở nhiệt độ này, tuy hệ pin đang được sạc bình thường, nhưng do ở nhiệt độ thấp, độ dẫn của vật liệu điện cực kém sẽ làm giảm khả năng phản ứng của ion lithi với vật liệu điện cực, khi đó lithi sẽ được mạ lên bề mặt điện cực thay vì khuếch tán vào sâu bên trong vật liệu và tham gia phản ứng trong điều kiện sạc lạnh, lớp mạ này bám chặt trên điện cực dù có tiếp tục sạc hay xả. Vì thế hầu hết các pin đều không thể hoạt động ngoài khoảng 0-45 <sup>o</sup>C vì yếu tố an toàn.<ref>[http://www.manualslib.com/manual/318752/Siemens-Cl75.html?page=9 ''Siemens CL75 user manual'']. Siemens AG. 2005. p. 8.</ref>
== Xem thêm ==
* [[John B. Goodenough]]
* [[M. Stanley Whittingham]]
* [[Yoshino Akira]]

==Tham khảo==
{{tham khảo|30em}}
==Đọc thêm==
{{Refbegin}}
*{{chú thích sách |author-first=Davide |author-last=Andrea |url=http://book.liionbms.com/ |title=Battery Management Systems for Large Lithium-Ion Battery Packs |publisher=Artech House |p=234 |isbn=1608071049 |year=2010 |access-date =ngày 3 tháng 6 năm 2013 }}
* {{Chú thích tạp chí |doi=10.1021/cr020730k |journal=Chemical Reviews |title=What Are Batteries, Fuel Cells, and Supercapacitors? |volume=104 |issue=10 |pages=4245–69 |year=2004 |pmid=15669155 |last1=Winter |first1=M |last2=Brodd |first2=RJ}}
{{Refend}}

==Liên kết ngoài==
{{Thể loại Commons|Lithium-ion batteries}}
* {{dmoz|Business/Electronics_and_Electrical/Power_Supplies/Batteries/Lithium/|Lithium batteries}}
* [http://www.nrel.gov/transportation/energystorage/safety.html Energy Storage Safety at National Renewable Energy Laboratory]
* [http://www.nrel.gov/news/features/2015/21589 NREL Innovation Improves Safety of Electric Vehicle Batteries], National Renewable Energy Laboratory, October 2015
* [http://www.nrel.gov/docs/fy15osti/64171.pdf Degradation Mechanisms and Lifetime Prediction for Lithium-Ion Batteries - A Control Perspective], [[National Renewable Energy Laboratory]], July 2015.
* [https://purl.fdlp.gov/GPO/gpo41672 Addressing the Impact of Temperature Extremes on Large Format Li-ion Batteries for Vehicle Applications], [[National Renewable Energy Laboratory]], March 2013.
* [[IATA]]. [http://www.iata.org/whatwedo/cargo/dgr/Pages/lithium-batteries.aspx Dangerous Goods (Hazmat): Lithium Batteries - Guidance].
* [https://www.ffb.kit.edu/download/IMK_Ber._Nr._175_Kunkelmann_Lithium-Ionen-_und_Lithium-Metall-Batterien-1.pdf Investigation of the fire performance of lithium-ion- and lithium-metal-batteries in various applications and derivative of tactical recommendations (Research Report in German, Forschungsstelle für Brandschutztechnik, Karlsruhe Institute of Technology - KIT)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160125220824/https://www.ffb.kit.edu/download/IMK_Ber._Nr._175_Kunkelmann_Lithium-Ionen-_und_Lithium-Metall-Batterien-1.pdf |date = ngày 25 tháng 1 năm 2016}} (PDF)
{{Pin Galvanic}}
{{Kiểm soát tính nhất quán}}

[[Thể loại:Pin Lithi]]
[[Thể loại:Pin sạc]]