Xem mã nguồn của Quá thế

{{chú thích trong bài}} 
'''Quá thế''' ('''overpotential''') là một [[khái niệm]] [[điện hóa]], chỉ sự chênh lệch về [[điện thế]] ([[Vôn]]) giữa [[điện thế khử]] cân bằng (so sánh với [[điện cực hydro tiêu chuẩn]] ([[Điện cực hydro tiêu chuẩn|NHE]]) của [[bán phản ứng]] [[oxy hóa-khử]] với điện thế áp vào [[điện cực]] nghiên cứu (so sánh với [[điện cực hydro tiêu chuẩn]] ([[Điện cực hydro tiêu chuẩn|NHE]])). Quá thế biểu thị sự chênh lệch về mặt [[năng lượng]] để cho phản ứng oxy hóa-khử có thể xảy ra. Phần năng lượng chênh lệch đó sẽ có tác dụng thắng các trở lực, điều khiển [[phản ứng]] xảy ra theo một chiều nhất định và với một tốc độ nhất định. 
* Trong [[điện phân]], [[điện thế|hiệu điện thế]] mạch ngoài luôn lớn hơn (về [[giá trị tuyệt đối|trị số]]) hiệu điện thế của hai bán phản ứng catot, anot, để có thể thắng được các [[trở lực]], quá trình điện phân mới xảy ra được.
* Trong [[pin điện hóa]], [[điện thế|hiệu điện thế]] mạch ngoài luôn nhỏ hơn (về [[giá trị tuyệt đối|trị số]]) hiệu điện thế của hai bán phản ứng catot, anot. Phần năng lượng mất đi này là do nó phải chống lại các trở lực của  các quá trình điện hóa trong pin.

Công thức tổng quát của quá thế: 
:    η = ΔV = φ - φ<sub>cb</sub>
: Trong đó:  η: quá thế của một bán phản ứng, V
:            φ: Điện thế áp vào, V
:            φ<sub>cb</sub>: Điện thế cân bằng của bán phản ứng oxy hóa-khử, V

== Nhiệt động học ==

Nghiên cứu về mặt [[nhiệt động lực học|nhiệt động học]] cho thấy mật độ dòng điện phụ thuộc rất nhiều vào quá thế. Với mỗi điện cực và một loại dung dịch nghiên cứu khác nhau, ta thấy sự phụ thuộc giữa [[dòng điện|mật độ dòng điện]] và quá thế cũng rất khác nhau. Với mỗi giá trị dòng điện và điện thế đo đạc, có thể dựng được mỗi quan hệ giữa quá thế và mật độ dòng điện, được gọi là [[đường cong phân cực]]. Theo [[phương trình Tafel]] ở vùng có quá thế tương đối lớn (>200mV):

<math>\Delta V=A\times ln\left(\frac{i}{i_0}\right)</math>

trong đó
: <math>\Delta V</math>: Quá thế, V 
: <math>A</math>: Hệ số Tafel, V
: <math>i</math>: Mật độ dòng điện, A/m<sup>2</sup> và
: <math>i_0</math>: [[Mật độ dòng trao đổi]], A/m<sup>2</sup>.

== Các loại quá thế ==

Quá thế tổng cộng (tổng trở lực) của một [[pin điện hóa]] là tổng hợp của tất cả các loại quá thế (các trở lực) có mặt trong pin điện hóa. Các loại quá thế đó là:

* Quá thế chuyển điện tích
* Quá thế nồng độ
* Quá thế khuếch tán
* Quá thế kết tinh
* Quá thế điện trở

== Tham khảo ==
{{tham khảo|30em}}

== Đọc thêm ==

* Bard, A.J.; Faulkner, L.R. Electrochemical Methods: Fundamentals and Applications. New York: John Wiley & Sons, 2nd Edition, 2000.
* Short, G. D.; Edmund. Bishop (1965-07-01). "Concentration Overpotentials on Antimony Electrodes in Differential Electrolytic Potentiometry.". Analytical Chemistry 37 (8): 962-967. doi:10.1021/ac60227a003. Truy cập 2009-04-21.

[[Thể loại:Điện hóa]]
[[Thể loại:Mạ điện]]