Xem mã nguồn của Tốc độ bit

{{For|ổ cứng|tốc độ truyền dữ liệu (ổ cứng)}}
{{Use dmy dates|date=August 2012}}
{{Tốc độ bit}}
{{Mô tả ngắn|Số bit trên giây (trong viễn thông / điện toán)}}
Trong [[viễn thông]] và [[điện toán]], '''tốc độ bit''' (Tiếng Anhː '''bit rate,''' '''bitrate;''' hoặc như là biến ''R'') là số [[bit]] được truyền đi hoặc xử lý trong mỗi đơn vị thời gian.<ref>{{chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=-kNn_p6WA38C&pg=PA21&dq=bit+%22rate+R%22#v=onepage&q=bit%20%22rate%20R%22&f=false|title=Data Communications and Computer Networks|first=Prakash C|last=Gupta|publisher=PHI Learning|year=2006|access-date =ngày 10 tháng 7 năm 2011}}</ref>

Tốc độ bit được xác định bằng đơn vị [[Đơn vị tốc độ truyền dữ liệu|bit trên giây]] (kí hiệu: "'''bit/s'''"), thường được kết hợp cùng một [[tiền tố SI]] chẳng hạn như "[[kilô]]" (1&nbsp;kbit/s = 1,000&nbsp;bit/s), "[[mêga]]" (1&nbsp;Mbit/s = 1,000&nbsp;kbit/s), "[[giga]]" (1&nbsp;Gbit/s = 1,000&nbsp;Mbit/s) hoặc "[[têra]]" (1&nbsp;Tbit/s = 1000&nbsp;Gbit/s).<ref>{{chú thích web|author=International Electrotechnical Commission|title=Prefixes for binary multiples|url=http://www.iec.ch/si/binary.htm|year=2007|access-date=ngày 4 tháng 2 năm 2014|archive-date=2016-09-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20160925125914/http://www.iec.ch/si/binary.htm|url-status=dead}}</ref>  Từ viết tắt không tiêu chuẩn là "bps" thường được dùng thay cho kí hiệu chuẩn là "bit/s", thế nên, ví dụ, "1&nbsp;Mbps" được dùng để chỉ một triệu bit trên giây.

Trong hầu hết môi trường, 1 byte trên giây (1&nbsp;B/s) tương đương với 8&nbsp;bit/s.

== Tiền tố ==
Khi tính đến tốc độ bit lớn, [[tiền tố SI]] (còn gọi là [[tiền tố mét]] hay tiền tố thập phân) được sử dụng, vậy nên:
{|
| align="right" |Tốc độ 1.000&nbsp;bit/s
|= 1&nbsp;[[kbit/s]] (một [[kilôbit]] hoặc một [[nghìn]] bit trên giây)
|-
| align="right" |Tốc độ 1.000.000&nbsp;bit/s
|= 1&nbsp;[[Mbit/s]] (một [[mêgabit]] hoặc một [[triệu]] bit trên giây)
|-
| align="right" |Tốc độ 1.000.000.000&nbsp;bit/s
|= 1&nbsp;[[Gbit/s]] (một [[gigabit]] hoặc một [[1000000000 (số)|tỷ]] bit trên giây)
|}
[[Tiền tố nhị phân]] thỉnh thoảng được dùng cho tốc độ bit.<ref>Schlosser, S. W., Griffin, J. L., Nagle, D. F., & Ganger, G. R. (1999). Filling the memory access gap: A case for on-chip magnetic storage (No. CMU-CS-99-174). CARNEGIE-MELLON UNIV PITTSBURGH PA SCHOOL OF COMPUTER SCIENCE.</ref><ref>{{chú thích web|url=http://pic.dhe.ibm.com/infocenter/wmqfte/v7r0/index.jsp?topic=%2Fcom.ibm.wmqfte.doc%2Fmonitoring_transfers.htm|title=Monitoring file transfers that are in progress from WebSphere MQ Explorer|publisher=|access-date =ngày 10 tháng 10 năm 2014}}</ref> Tiêu chuẩn Quốc tế ([[IEC 80000-13]]) ghi rõ các từ viết tắt khác nhau cho các tiền tố thập phân ([[Hệ đo lường quốc tế|SI]]) và nhị phân (v.d. 1 [[Kibibyte|KiB]]/s = 1024&nbsp;B/s = 8192&nbsp;bit/s, và 1 [[Mebibyte|MiB]]/s = 1024 KiB/s).

==Đa phương tiện {{anchor |Tốc độ bit trong đa phương tiện}}==
Trong đa phương tiện số, tốc độ bit đại diện cho lượng thông tin hoặc chi tiết được lưu trữ trong mỗi đơn vị thời gian của bản ghi. Tốc độ bit phụ thuộc vào các nhân tố sauː

* Tài liệu ban đầu có thể được lấy mẫu ở các tần số khác nhau.
* Các mẫu có thể sử dụng số bit khác nhau.
* Dữ liệu có thể được biên mã bằng các hệ thống sắp xếp khác nhau.
* Thông tin có thể được [[Nén dữ liệu|nén]] về mặt kỹ thuật số bằng các thuật toán hoặc mức độ khác nhau.

Nhìn chung, việc lựa chọn các nhân tố trên là nhằm để đạt được sự đánh đổi mong muốn giữa việc giảm tốc độ bit và tối đa hóa chất lượng của tài liệu khi nó được phát.

Nếu [[nén có tổn hao]] được sử dụng trên dữ liệu âm thanh hoặc hình ảnh, sự khác biệt so với tín hiệu gốc sẽ được đưa ra; nếu nén đáng dể hoặc dự liệu bị tổn hao được giải nén rồi nén lại, nó sẽ trở nên đáng chú ý dưới dạng các [[tạo phẩm nén]]. Những điều này có ảnh hưởng đến chất lượng cảm nhận hay không, và nếu có thì là bao nhiêu, đều tùy thuộc vào hệ thống nén, sức mạnh của bộ biên mã, đặc điểm của dữ liệu đầu vào, nhận thức của người nghe, sự quen thuộc của người nghe với tạo phẩm và môi trường nghe hoặc nhìn.

Tốc độ bit trong đoạn này xấp xỉ ở mức ''tối thiểu''  mà người nghe ''thông thường'' trong một môi trường nghe hoặc nhìn lý tưởng, khi sử dụng phương pháp nén tốt nhất có thể, sẽ không cảm nhận được tệ hơn đáng kể  so với tiêu chuẩn tham chiếu.

<!-- PLEASE understand the above sentence before making changes. References to controlled tests would be valuable. But this discussion really belongs elsewhere. -->== Tốc độ bit biên mã {{anchor|Tốc độ bit biên mã đa phương tiện}} ==
Trong [[đa phương tiện]] kĩ thuật số, ''tốc độ bit'' đề cập đến số lương bit dùng trong mỗi giây để thể hiện một phương tiện liên tục như [[âm thanh]] hoặc [[video]] (băng hình) sau khi [[nén dữ liệu]]. Tốc độ bit biên mã của một tệp đa phương tiện là kích cỡ của một tệp đa phương tiện tính bằng [[byte]] chia cho thời gian phát lại (độ dài) của bản ghi (tính bằng giây) rồi nhân với tám.

Đối với [[Stream|đa phương tiện phát luồng]] (streaming), tốc độ bit biên mã là [[thông lượng thực]] (goodput) cần phải có để tránh bị gián đoạnː

: tốc độ bit biên mã = thông lượng thực cần phải có

Cụm từ [[tốc độ bit trung bình]] được dùng trong trường hợp của hệ sắp xếp nén dữ liệu đa phương tiện [[tốc độ bit biến thiên]]. Trong ngữ cảnh này, '''tốc độ bit cao nhất''' là số lượng bit tối đa cần có cho bất kỳ khối dữ liệu nén ngắn hạn nào.<ref>Khalid Sayood, [https://books.google.com/books?id=LjQiGwyabVwC&pg=PA264&dq=%22peak+bit+rate%22&hl=en&ei=6zflTfGLNcXQsganv7n3BQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDcQ6AEwAg#v=onepage&q=%22peak%20bit%20rate%22&f=false Lossless compression handbook], Academic Press, 2003.</ref>

Một giới hạn thấp hơn về mặt lý thuyết cho tốc độ bit biên mã để [[nén không tổn hao|nén dữ liệu không tổn hao]] là ''[[tốc độ entropy]]''.

: tốc độ entropy ≤ tốc độ bit đa phương tiện

=== Âm thanh ===

==== CD-DA ====
[[CD-DA]], đĩa [[CD]] âm thanh tiêu chuẩn, được cho là có tốc độ dữ liệu là 44.1&nbsp;kHz/16, tức là dữ liệu âm thanh được lấy mẫu 44100 lần mỗi giây và với độ sâu bit là 16. CD-DA cũng là [[âm thanh lập thể]] (stereo), sử dụng một kênh trái mà một kênh phải, nên lượng dữ liệu âm thanh mõi giây là gấp đôi so với âm thanh đơn (mono), vốn chỉ dùng một kênh.

Tốc độ bit của dữ liệu âm thanh PCM có thể được tính theo công thức sauː

:<math>\text{tốc độ bit} = \text{tốc độ của mẫu} \times \text{độ sâu bit} \times \text{số kênh}</math>

Thí dụ, tốc độ bit của một bản ghi CD-DA có tốc độ lấy mẫu là 44,1&nbsp;kHz, 16 bit mỗi mẫu và hai kênh, có thể được tính như sauː

:<math>44.100 \times 16 \times 2 = 1.411.200\ \text{bit/s} = 1.411,2\ \text{kbit/s}</math>

Kích cỡ tích lũy của độ dài của dữ liệu âm thanh PCM (không bao gồm [[Phần đầu (điện toán)|phần đầu]] tệp hoặc các [[siêu dữ liệu]] khác) có thể được tính bằng công thức sau:

: <math>\text{kích cỡ bằng bit} = \text{tốc độ của mẫu} \times \text{độ sâu bit} \times \text{số kênh} \times \text{thời gian}.</math>

Kích cỡ tích lũy tính băng byte có thể được tìm thấy bằng cách lấy kích cỡ tệp theo bit chia cho số bit trong một byte, vốn là tám:

: <math>\text{kích cỡ theo byte} = \frac{\text{kích cỡ theo bit}}{8}</math>

Cho nên, 80 phút (4800 giây) dữ liệu CD-DA sẽ cần 846.720.000 byte để lưu trữ:

: <math>\frac{44.100 \times 16 \times 2 \times 4.800}{8} = 846.720.000\ \text{byte} \approx 847\ \text{MB}</math>

==== [[MP3]] ====
Định dạng âm thanh MP3 cung cấp cách [[Nén có tổn hao|nén dữ liệu có tổn hao]]. Chất lương âm thanh tăng lên khi tăng tốc độ bit lên

* 32&nbsp;kbit/s{{snd}} nhìn chung chỉ chấp nhận được đối với lời nói
* 96&nbsp;kbit/s{{snd}} thường dùng cho lời nói hoặc phát luồng chất lượng thấp
* 128 or 160&nbsp;kbit/s{{snd}} chất lương tốc độ bit tầm trung
* 192&nbsp;kbit/s{{snd}} tốc độ bit cho chất lượng trung bình
* 256&nbsp;kbit/s{{snd}} một tốc độ bit chất lương cao thường dùng
* 320&nbsp;kbit/s{{snd}} cấp độ cao nhất được hỗ trợ bởi tiêu chuẩn MP3

==== Âm thanh khác ====

* 700&nbsp;bit/s{{snd}} tốc độ bit thấp nhất của [[codec]] mã nguồn mở [[Codec2]], nhưng chưa được công nhận rộng rãi, sounds much better at 1.2&nbsp;kbit/s
* 800&nbsp;bit/s{{snd}} tốc độ cần thiết nhỏ nhất cho lời nói có thể nhận ra được, sử dụng [[Mã hóa lời nói|bộ mã hóa lời nói]] [[FS-1015]]
* 2.15&nbsp;kbit/s{{snd}} tốc độ bit nhỏ nhất có sẵn thông qua bộ mã hóa mã nguồn mở [[Speex]]
* 6&nbsp;kbit/s{{snd}} tốc độ bit nhỏ nhất có sẵn thông qua bộ mã hóa mã nguồn mở [[Opus (định dạng âm thanh)|Opus]]
* 8&nbsp;kbit/s{{snd}} chất lượng [[điện thoại]] sử dụng bộ mã hóa lời nói
* 32–500&nbsp;kbit/s{{snd}} [[Nén có tổn hao|âm thanh có tổn hao]] giống như được dùng trong [[Ogg Vorbis]]
* 256&nbsp;kbit/s{{snd}} tốc độ bit [[MP2]] theo chuẩn Digital Audio Broadcasting ([[Digital Audio Broadcasting|DAB]]) cần có để đạt được một tín hiệu chất lượng cao<ref>Page 26 of BBC R&D White Paper WHP 061 June 2003, DAB: An introduction to the DAB Eureka system and how it works http://downloads.bbc.co.uk/rd/pubs/whp/whp-pdf-files/WHP061.pdf</ref>
* 292 kbit/s - Mã hóa [[Adaptive Transform Acoustic Coding]] (ATRAC) để dùng trên [[MiniDisc|định dạng MiniDisc]]

=== Video ===

* 16&nbsp;kbit/s{{snd}} chất lương [[điện thoại hình]] (mức cần thiết nhỏ nhất cho một bức hình mà "thuê bao có thể chấp nhận được" sử dụng nhiều hệ thống nén video khác nhau)
* 128&#x2013;384&nbsp;kbit/s{{snd}} chất lượng [[hội nghị truyền hình]] hướng doanh nghiệp sử dụng phương pháp nén video
* 400&nbsp;kbit/s{{snd}}video [[YouTube]] 240p (sử dụng [[MPEG-4 AVC|H.264]])<ref name="youtube">{{chú thích web|url=https://support.google.com/youtube/answer/2853702?hl=en|title=YouTube bit rates|access-date =ngày 10 tháng 10 năm 2014}}</ref>
* 750&nbsp;kbit/s{{snd}}video [[YouTube]] 360p (sử dụng [[MPEG-4 AVC|H.264]])<ref name="youtube" />
* 1&nbsp;Mbit/s{{snd}}video [[YouTube]] [[480p]] (sử dụng H.264)<ref name="youtube" />
* Tối đa 1.15&nbsp;Mbit/s{{snd}} chất lượng [[VCD]] (sử dụng nén [[MPEG-1|MPEG1]])<ref>{{chú thích web|url=http://www.icdia.co.uk/cdprosupport/encoding/pink/mpeg1_specs.htm|title=MPEG1 Specifications|publisher=ICDia|location=UK|date=|access-date =11 July 2011}}</ref>
* 2.5&nbsp;Mbit/s{{snd}} video [[YouTube]] [[720p]] (sử dụng H.264)<ref name="youtube" />
* (Tiêu biểu) 3.5&nbsp;Mbit/s{{snd}} chất lượng [[truyền hình độ nét chuẩn]] (SDTV) (với tốc độ bit được giảm đi từ nén [[MPEG-2]])
* 3.8&nbsp;Mbit/s{{snd}} video [[YouTube]] 720p (ở chế độ 60fps) (sử dụng H.264)<ref name="youtube" />
* 4.5&nbsp;Mbit/s{{snd}} video [[YouTube]] 1080p (sử dụng H.264)<ref name="youtube" />
* 6.8&nbsp;Mbit/s{{snd}} video [[YouTube]] 1080p (ở chế độ 60 fps) (sử dụng H.264)<ref name="youtube" />
* Tối đa 9.8&nbsp;Mbit/s{{snd}} [[DVD]] (sử dụng nén [[MPEG2]])<ref>{{chú thích web|url=http://dvd.sourceforge.net/dvdinfo/dvdmpeg.html|title=DVD-MPEG differences|publisher=Sourceforge|date=|access-date =11 July 2011}}</ref>
* (Tiêu biểu) 8 đến 15&nbsp;Mbit/s{{snd}} chất lượng [[truyền hình độ nét cao]] (HDTV) (với tốc độ bit được giảm đi từ nén [[MPEG-4]] AVC)
* Xấp xỉ 19&nbsp;Mbit/s{{snd}} [[HDV]] 720p (sử dụng nén MPEG2)<ref name="hdv-info.org">{{Citation|url=http://www.hdv-info.org/HDVSpecifications.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20070108204541/http://www.hdv-info.org/HDVSpecifications.pdf|url-status=dead|archive-date = ngày 8 tháng 1 năm 2007 |title=HDV Specifications|publisher=HDV Information|format=PDF}}.</ref>
* Tối đa 24&nbsp;Mbit/s{{snd}} [[AVCHD]] (sử dụng nén [[H.264/MPEG-4 AVC|MPEG4 AVC]])<ref>{{chú thích web|url=http://www.avchd-info.org/format/|title=Avchd Information|publisher=AVCHD Info|date=|access-date =11 July 2011}}</ref>
* Xấp xỉ 25&nbsp;Mbit/s{{snd}} [[HDV]] 1080i (sử dụng nén MPEG2)<ref name="hdv-info.org" />
* Tối đa 29.4&nbsp;Mbit/s{{snd}} [[DVD HD]]
* Tối đa 40&nbsp;Mbit/s{{snd}} [[đĩa Blu-ray]] [[1080p]] (sử dụng nén MPEG2, MPEG4 AVC hoặc [[VC-1]])<ref>{{Citation|format=PDF|type=white paper|title=Blu-ray Disc Format 2.B Audio Visual Application Format Specifications for BD-ROM Version 2.4|date=May 2010|page=17|chapter=3.3 Video Streams|url=http://www.blu-raydisc.com/assets/Downloadablefile/BD-ROM-AV-WhitePaper_100604%281%29-15916.pdf|access-date=2019-11-21|archive-date=2011-07-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708073400/http://www.blu-raydisc.com/assets/Downloadablefile/BD-ROM-AV-WhitePaper_100604(1)-15916.pdf}}.</ref>
* Tối đá 250&nbsp;Mbit/s{{snd}} [[Digital Cinema Package|DCP]] (sử dụng nén [[JPEG]] 2000)
* 1.4&nbsp;Gbit/s{{snd}} 1080p không nén [[Lấy mẫu phụ sắc độ|4:4:4]] 10 bit ở 24fps

=== Lưu ý ===
Vì lý do kĩ thuật (giao thức phần cúng / phần mềm, tổng phí, hệ biên mã, v.v.) mà tốc độ bit ''thật'' được dùng bởi một số thiết bị so sánh với có thể cao hơn đáng kể so với những gì được liệt kê ở trên. Ví dụ, các [[mạch điện]] thoại sử dụng ép-dãn  [[Thuật toán Mu-law|µlaw]] hoặc [[Thuật toán A-law|A-law]] (sự biến điệu mã xung) mang 64&nbsp;kbit/s.

== Tham khảo ==
{{tham khảo}}

[[Thể loại:Truyền dữ liệu]]